Vikipediya:Etibarlı mənbələr: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 2400:ADC5:127:4700:9893:AA52:6D61:7821 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq NMW03 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma |
Ser Shah suri Teqlər: Əllə geri qaytarma Geri qaytarıldı Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
||
Sətir 1:
Sher Shah Suri Bioqrafiya
Sher Shah Suri və ya Sher khan, Hindistanda Sur sülaləsinin qurucusu idi. 1486-cı il təvəllüdlü, Biharın Sasaram cırtdanının oğlu idi. Əsl adı Fərid idi. 15 yaşında evindən çıxdı və Jaunpura getdi. Orada ərəb və fars dillərini öyrəndi. Cagirini idarə etmək üçün atası tərəfindən təyin edildiyi üçün çox yaxşı inzibati bacarıqlara sahib idi, lakin bəzi səbəblərə görə onu tərk edərək Muğal İmperatoru Babarın xidmətinə başladı. 1522-ci ildə o dövrdə Bihar valisi Bahar Xanın xidmətinə qatıldı. Bir pələni təkbaşına öldürməkdə göstərdiyi cəsarət və cəlbediciliyə görə Bahar Xan tərəfindən Sher Khan adı verildi. Daha sonra Bahar Xan onu qubernator müavini və oğlu Cəlal Xanın tərbiyəçisi təyin etdi. Yenidən Baburun xidmətinə qoşuldu, ancaq geri qayıtdı. Cəlal Xan azyaşlı olduğu üçün Şer Xan da Biharın virtual hökmdarı idi. 1531-ci ildə Moğol hökmdarı Humayundan azadlığını bildirdi. Onunla bir çox döyüşlərdə iştirak etdi, əvvəlcə Bengaliyada Gaur'u ələ keçirdi və nəhayət 1540-cı ildə Kannauj döyüşündən sonra Delhi taxtını aldı. İmperatorluğunu genişləndirməyə davam etdi və çox qısa bir müddətdə səltənəti şərqdəki İnddan genişləndi. Qərbdə Bengal. Cəsur bir əsgər və hərbi bir dahi idi, Mevat döyüşündə qum torbalarından bunkerlər düzəltdi.
Çox bacarıqlı bir idarəçi idi və rəhbərliyi və tətbiq etdiyi islahatlarla yadda qaldı. İdarəçiliyi çox səmərəli, lakin bir qədər sərt idi. İmparatorluğunu Sərkarlar olaraq bilinən əyalətlərə böldü, bunlar Parqanalara bölündü və bunlar yenidən kiçik vahidlərə bölündü. Onun "Tanka" yerinə "Rupaiya" və "paisa" təqdim edən ilk şəxs olduğuna inanılır. Bu gün də izlənilən gömrük rüsumunun tətbiqi ona verilir.
Bir çox mehmanxana, məscid tikdirdi və bunların arasında ən məşhuru Böyük Magistral Yolu olan yollar şəbəkəsini qoydu. Memarlıqda da zərif bir zövqə sahib idi, bu, onun inşa etdiyi Rohtas qalasında özünü göstərir.
Həm hərbi, həm də inzibati və hərbi fəaliyyətlərinə davam etdi. 1545-ci ildə təsadüfən barıt partlaması nəticəsində öldüyü Bundelkhanddakı güclü Kalinjar qalasını mühasirəyə aldı. Hindistanı beş il qısa müddət idarə etsə də, etdiyi dəyişikliklər insanların həyatına əbədi təsir göstərdi. Orta əsr Hindistanının ən uğurlu hökmdarı sayılır. S.A. Rəşidin fikrincə, bacarıqlı bir general, müdrik bir əsgər olaraq, qətiyyətli bir hökmdar Şer Şah digər hökmdarların üstündə çiyinlərin üstündə dayanır. Şəxsiyyəti o qədər böyük idi ki, ən böyük düşməni Humayun ölümündə onu “Ustad-ı-Badşahan”, padşahların müəllimi adlandırırdı. Şer Şah Suri, sonradan İslam Şah adını alan oğlu Cəlal Xanın yerinə keçdi. Biharın Sasaram şəhərində atası Şer Şah Surinin möhtəşəm bir türbəsini tikdi.
== Etibarlı mənbələr dedikdə nə başa düşülür ==
* Akademik jurnallar və sair akademik mənbələrdə nəşr olunan elmi məqalələr;
| |||