|
Dünyaya yayılan [[COVID-19 koronavirus pandemiyası|Covid-19 pandemiyası]]<nowiki/>nın ilk yoluxma faktı [[Fransa]] Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən 24 yanvar 2020-ci ildə [[Bordo]] şəhərində qeydə alındığı təsdiqləndi. 14 fevral 2020-ci ildə [[Paris]]<nowiki/>də ölkədə və Avropada Covid-19 infeksiyasından ilk ölüm hadisəsi baş verdi. 13 apreldə xalqa səslənən Fransa prezidenti [[Emmanüel Makron|Makron]] qismi komendant saatının mayın 11-dək uzadıldığını açıqladı. 2 ay davam edən qismi komendant saatı 11 may 2020-ci ildə bitdi və 1-ci normallaşma prosesi başladı. Küçəyə çıxmaq üçün icazə tələbi ortadan qalxdı. 28 May tarixində 2-ci normallaşma prosesi ilə bağlı edilən açıqlamada 2 iyun 2020-ci il tarixində bir çox xidmət müəssisəsinin ölkə daxilində fəaliyyətini bərpa edəcəyi açıqlandı. 15 noyabr 2021 tarixi etibarı ilə Fransada {{COVID-19 pandemisi sayısal bilgileri|FRA|VAKA_SAYISI_TOPLAM|N}} 5.187.879 təsdiqlənmiş sağalma faktı qeydə alınsa da virus səbəbiylə həyatını itirən sayı 100.073 nəfərə çatdı.
Pandemiyanın Fransa və Fransa dəniz ərazilərinə yayılmasında əsas faktorlardan biri 17-2417–24 Fevral tarixləri arasında [[Qrand Est]] ərazisinin Mulhaus şəhərində müntəzəm təşkil olunan və ortalama 2500 şəxsin qatıldığı [[Evangelizm]] kilsəsinin illik yığıncağı idi. Qatılanların ən azından yarısının virusla təmas etdiyi düşünülür. <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.lepoint.fr/sante/coronavirus-la-bombe-atomique-du-rassemblement-evangelique-de-mulhouse-28-03-2020-2369173_40.php|başlık=Coronavirus : la « bombe atomique » du rassemblement évangélique de Mulhouse|ad=Le|soyadı=Point.fr|tarih=28 Mart 2020|website=Le Point|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200328191518/https://www.lepoint.fr/sante/coronavirus-la-bombe-atomique-du-rassemblement-evangelique-de-mulhouse-28-03-2020-2369173_40.php|arşivtarihi=28 Mart 2020|erişimtarihi=31 Mart 2020|ölüurl=hayır}}</ref>
== Yoluxma faktı bilgiləri ==
=== Mulhaus faktları ===
17-2417–24 fevral tarixləri arasında Mulhausda təşkil olunan və ortalama 2500 şəxsin qatıldığı Xristian Açıq Qapı Kilsəsi deyə adlandırılan kilsədə Evangelizmlərin illik yığıncağı, Fransada koronavirusun yayılmasında önəmli bir səbəb oldu. <ref name="mls2">{{Haber kaynağı|url=https://www.francetvinfo.fr/sante/maladie/coronavirus/direct-covid-19-le-virus-touche-de-plus-en-plus-de-pays-le-monde-n-est-pas-pret-a-y-faire-face-selon-l-oms_3841703.html|başlık=DIRECT. Covid-19 : le service de réanimation de l'hôpital de Creil, où a été hospitalisé le patient décédé, ferme pendant 14 jours|tarih=26 Şubat 2020|website=Franceinfo|dil=fr|erişimtarihi=27 Şubat 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200228032414/https://www.francetvinfo.fr/sante/maladie/coronavirus/direct-covid-19-le-virus-touche-de-plus-en-plus-de-pays-le-monde-n-est-pas-pret-a-y-faire-face-selon-l-oms_3841703.html|arşivtarihi=28 Şubat 2020|ölüurl=evet}}</ref> Bir keşiş və testləri 1 martda pozitiv çıxan 18 ailə üzvü tərəfindən xəbərdarlıq edilən keşiş səhiyyə orqanlarına bəyan etdi. <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.ladepeche.fr/2020/03/29/coronavirus-polemique-sur-le-foyer-de-mulhouse-qui-a-essaime-en-lot-et-garonne,8823666.php|başlık=Coronavirus : polémique sur le foyer de Mulhouse qui a essaimé en Lot-et-Garonne|yayıncı=ladepeche.fr|tarih=24 Mart 2020|erişimtarihi=31 Mart 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200329105649/https://www.ladepeche.fr/2020/03/29/coronavirus-polemique-sur-le-foyer-de-mulhouse-qui-a-essaime-en-lot-et-garonne,8823666.php|arşivtarihi=29 Mart 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Nimesdə yalnız yaşayan, Mulhausdan yalnız geri dönmüş və başqa təması olmayan bir adam pozitiv çıxdı və 2 martda ölkə əhatəsində bildirilən yoluxma faktı məlumatları artıq Mulhausda "qırmızı"larının olduğunu ortaya qoydu. <ref>{{Web kaynağı|başlık=Mulhouse : sept cas de coronavirus après un rassemblement religieux à Bourtzwiller|çeviribaşlık=Mulhouse: seven cases of coronavirus after a religious gathering in Bourtzwiller|url=https://www.francebleu.fr/infos/sante-sciences/mulhouse-sept-cas-de-coronavirus-apres-un-rassemblement-religieux-a-bourtzwiller-1583266509|website=France Bleu|tarih=3 Mart 2020|erişimtarihi=3 Mart 2020|dil=Fransızca|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200303204327/https://www.francebleu.fr/infos/sante-sciences/mulhouse-sept-cas-de-coronavirus-apres-un-rassemblement-religieux-a-bourtzwiller-1583266509|arşivtarihi=3 Mart 2020|ölüurl=hayır}}</ref> 3 martda yerli ailələrdən birində beş ailə üzvü və Bernvillerdən bir pratis də daxil olmaqla Protestanlığa ait bir yığıncaqdan yeddi iştirakçının virus üçün testi pozitiv çıxdı. 3 mart axşamından başlayaraq təcili tibbi yardım xidmətlərinin yerli qaynar xətti yığıncağa qatılan insanlardan bənzəri olmayan sayda çağrı qeydə aldı. Radio Fransa tərəfindn hazırlanan bir araşdırma hesabatına görə iştirakçıların ən az yarısı virusa yoluxmuşdu. Fransa İnfo-dakı bir müsahibədə kilsənin keşişi 2000 iştirakçının virusa yoluxa bilmə ehtimalının olduğunu etiraf etdi. Deyilənə görə, o dövrdə təhdid işığında, xüsusi bir sağlamlıq tövsiyəsi olmadı. İlk infeksiya mənbəyi müəyyən olunmadı və həmçinin hər gün fərqli iştirakçıların qarşılandığı və iştirakçı qeydiyyatı olmaması səbəbiylə pozitiv çıxan test iştirakçılarının müəyyən olunmasından sonrakı epidemioloji təqib mümkünsüz hala gəldi. Prezident Emmanüel Makron belə 18 fevralda kilsəyə yaxın olan olan Bourtviller bölgəsində seçim təbliğatı üçün bir neçə saat sərf etmişdi. Yalnız 2 martda səhiyyə orqanları ölkənin dörd bir yanında bu dini yığıncaqla bağlı pandemiyanın yayıldığını hiss etdi və bu zamana qədər ikincil infeksiyalar nəzarətdən çıxmışdı.
Radio Fransa araşdırması ilə [[Strasburq]]<nowiki/>da yerləşən Strasburq Universitet Xəstəxanalarının 250 xəstəxana işçisindən reallaşan pandemiya çevrəsinin mənbəyinin tədbirdə iştirak edən bir tibb bacısı olduğu ortaya çıxdı. Mulhaus yığıncağından geri dönən beş nəfər 4 martda [[Fransa Qvianası]]<nowiki/>nda aşkar edildi. 5 martda isə [[Lo və Qaronna]]<nowiki/>dan təqaüdçü bir cüt və eyni Mulhaus yığıncağına qatılan [[Dö-Sevr]]<nowiki/>də digər bir şəxsdə virus aşkar olundu. <ref>{{Web kaynağı|başlık=Coronavirus : deux cas confirmés en Lot-et-Garonne|çeviribaşlık=Coronavirus: two cases confirmed in Lot-et-Garonne|url=https://www.sudouest.fr/2020/03/05/coronavirus-deux-cas-confirmes-en-lot-et-garonne-7281373-10861.php|website=SudOuest.fr|erişimtarihi=5 Mart 2020|dil=Fransızca|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200306155105/https://www.sudouest.fr/2020/03/05/coronavirus-deux-cas-confirmes-en-lot-et-garonne-7281373-10861.php|arşivtarihi=6 Mart 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Bu çevrədən beş yeni yoluxma faktı [[Korsika]]<nowiki/>da <ref>{{Web kaynağı|başlık=Trois premiers cas du nouveau coronavirus confirmés en Corse|çeviribaşlık=Three first cases of the new coronavirus confirmed in Corsica|url=https://www.20minutes.fr/sante/2732995-20200305-coronavirus-corse-trois-premiers-cas-confirmes-malades-rentraient-mulhouse|website=20 Minutes|erişimtarihi=5 Mart 2020|dil=Fransızca|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200306161903/https://www.20minutes.fr/sante/2732995-20200305-coronavirus-corse-trois-premiers-cas-confirmes-malades-rentraient-mulhouse|arşivtarihi=6 Mart 2020|ölüurl=hayır}}</ref> və üç yoluxma faktı isə [[Normandiya]]<nowiki/>da qeydə alındı. 6 martda Mulhausda öncəki 24 saatda 81 yoluxma faktı qeydə alınanda nazirlik rəsmisi vasitələrin artıq bütün şübhəli halları sistematik olaraq yoxlamaq üçün yetərli olmadığını açıqladı. Bununla da sadəcə ən ciddi xəstələr xəstəxanaya yerləşdiriləcəkdi. <ref>{{Web kaynağı|başlık=Coronavirus EN DIRECT : Trois premiers cas dans les Hautes-Alpes… Les écoles ne fermeront pas en cas de stade 3…|çeviribaşlık=Coronavirus LIVE: Three first cases in the Hautes-Alpes… Schools will not close in case of stage 3…|url=https://www.20minutes.fr/monde/2732955-20200305-coronavirus-direct-285-personnes-contaminees-france-mercredi-73-plus-hier|website=20 Minutes|erişimtarihi=5 Mart 2020|dil=Fransızca|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200306161143/https://www.20minutes.fr/monde/2732955-20200305-coronavirus-direct-285-personnes-contaminees-france-mercredi-73-plus-hier|arşivtarihi=6 Mart 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Mulhausun yerləşdiyi [[Yuxarı Reyn]] yığıncaqlara ciddi məhdudiyyətlər gətirdi və beləliklə bütün məktəblər bağlandı.
=== Ölkəyə qayıdışlar ===
31 yanvarda [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]<nowiki/>dən geri dönən təxmini 220 [[Fransızlar|Fransız]] Istres Le Tube hava limanına endi, Esterel 3/60 nəqliyyat donanmasından Airbus A340 təyyarəsinə alındı və Kreil hava limanına yerləşdirildi. <ref>{{Web kaynağı|başlık=L'Armée de l'air au service des Français|çeviribaşlık=Air Force at the service of French|url=https://www.defense.gouv.fr/actualites/international/l-armee-de-l-air-au-service-des-francais|website=defense.gouv.fr|erişimtarihi=16 Mart 2020|dil=Fransızca|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200226223100/https://www.defense.gouv.fr/actualites/international/l-armee-de-l-air-au-service-des-francais|arşivtarihi=26 Şubat 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Təxliyə edilən insanlar Karri Le Rouetdəki bir tətil düşərgəsində karantinə alındı. <ref>{{Web kaynağı|başlık=Coronavirus : "Une cinquantaine de personnels mobilisés" pour accueillir des Français rapatriés à Carry-le-Rouet, selon le préfet de la région PACA|çeviribaşlık=Coronavirus: "About fifty staff mobilised" to accommodate French repatriated to Carry-le-Rouet, according to the prefect of the PACA region|url=https://www.francetvinfo.fr/sante/maladie/coronavirus/coronavirus-une-cinquantaine-de-personnels-mobilises-pour-accueillir-des-francais-rapatries-a-carry-le-rouet-selon-le-prefet-de-la-region-paca_3806341.html|website=Franceinfo|tarih=30 Ocak 2020|erişimtarihi=31 Ocak 2020|dil=Fransızca|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200131043057/https://www.francetvinfo.fr/sante/maladie/coronavirus/coronavirus-une-cinquantaine-de-personnels-mobilises-pour-accueillir-des-francais-rapatries-a-carry-le-rouet-selon-le-prefet-de-la-region-paca_3806341.html|arşivtarihi=31 Ocak 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Ölkədə ikinci geri dönüş dalğası 2 fevralda yaşandı. 65 fransa vətəndaşı İstres hava limanına endiyində təxliyə olundu. 21 fevralda [[Uhan]]<nowiki/>da qalan 30 fransız isə Parisdəki [[Şarl de Qoll Hava Limanı]]<nowiki/>na geri göndərildi və [[Kalvados (departament)|Kalvados]]<nowiki/>dakı Breynvildə karantinə alındı. <ref>{{Web kaynağı|website=France Bleu|url=https://www.francebleu.fr/infos/sante-sciences/coronavirus-les-francais-rapatries-de-chine-seront-accueillis-dans-le-calvados-1582192217|başlık=Les Français rapatriés de Chine seront accueillis dans le Calvados|çeviribaşlık=French returnees from China will be welcomed in Calvados|tarih=20 Şubat 2020|dil=Fransızca|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200220153904/https://www.francebleu.fr/infos/sante-sciences/coronavirus-les-francais-rapatries-de-chine-seront-accueillis-dans-le-calvados-1582192217|arşivtarihi=20 Şubat 2020|erişimtarihi=4 Nisan 2020|ölüurl=hayır}}</ref> 13 martda Tulle Jandarma Məktəbindən 12 kursant [[İspaniya]]<nowiki/>da stajlarının bitməsi səbəbi ilə 20 dostu ilə geri döndü. İspan legionundan ikisinin müsbət test nəticələrindən sonra 10 mart 2020-ci ildən sonra karantinə alındılar. <ref>{{Web kaynağı|çeviribaşlık==Coronavirus : 120 élèves gendarmes et 20 encadrants de Tulle confinés en Espagne|başlık=Coronavirus: 120 gendarmes and 20 Tulle supervisors confined to Spain|url=https://www.lepopulaire.fr/tulle-19000/actualites/coronavirus-120-eleves-gendarmes-et-20-encadrants-de-tulle-confines-en-espagne_13764040/|website=lepopulaire.fr|yayıncı=Groupe Center-France|tarih=12 Mart 2020|erişimtarihi=22 Mart 2020|dil=Fransızca|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200322122646/https://www.lepopulaire.fr/tulle-19000/actualites/coronavirus-120-eleves-gendarmes-et-20-encadrants-de-tulle-confines-en-espagne_13764040/|arşivtarihi=22 Mart 2020|ölüurl=hayır}}</ref>
=== Bələdiyyə seçkiləri ===
Fransada ilk bələdiyyə seçkiləri 15 mart 2020-ci ildə hökumətin koronavirusun yayılmasını önləyici tədbirlərin Mərhələ 3-ə keçmə qərarına əsaslanaraq baş tutdu. Barlar, restoranlar və digər vacib olmayan müəssisələrin bağlanması da daxil olmaqla ictimai həyatda məhdudiyyətlər ertəsi gün başlayacaqdı. <ref name="reuters2">{{Web kaynağı|url=https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-france-elections-v-idUSKBN2121A9|başlık=French voters shun elections, enjoy sunshine despite coronavirus restrictions|tarih=16 Mart 2020|ajans=Reuters|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200316121258/https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-france-elections-v-idUSKBN2121A9|arşivtarihi=16 Mart 2020|erişimtarihi=4 Nisan 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Daha sonra səhiyyə naziri Aqnes Buzin 16 fevral 2020 tarixində LREM üçün Paris bələdiyyə başçılığına namizəd olmaq üçün istefa etdi. <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.france24.com/en/20200216-french-health-minister-to-run-for-paris-mayor-after-sex-scandal-sinks-previous-candidate|başlık=French health minister to run for Paris mayor after sex scandal sinks previous candidate|yayıncı=France 24|tarih=16 Şubat 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200216204557/https://www.france24.com/en/20200216-french-health-minister-to-run-for-paris-mayor-after-sex-scandal-sinks-previous-candidate|arşivtarihi=16 Şubat 2020|erişimtarihi=4 Nisan 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Onun yerini Nevroloq Olivyer Veran tutdu. Seçkilərə davam etmək qərarı, infeksiyaların və ölümlərin artmaqda davam etdiyi vəziyyətdə ikinci mərhələnin necə ələ alına biləcəyinə dair narahatlıqların olmasına rəğmən ölkədə demokratik həyat üçün vacib önəmə sahib olduğu şəklində bəyan edildi. Nəticədə qeydə alınan seçicilərin iştirak nisbəti 40% oldu və bu öncəki ən aşağı iştirak nisbəti rekordu olan 1971 seçkilərindən də daha aşağı idi.
== Ən gənc ölüm ==
[[Paris]]<nowiki/>də yaşayan 16 yaşındakı qız məlum olan ən gənc fransız ölüm faktı oldu. Onda sadəcə yüngül bir öskürək meydana gəlmişdi, ancaq sonrakı günlərdə nəfəs darlığı səbəbi ilə xəstəxanaya yerləşdirildi. Bir həftə sonra vəziyyəti ağırlaşan gənc 26 martda həyatını itirdi. <ref name="frp2">{{Web kaynağı|url=https://www.france24.com/en/20200327-16-year-old-girl-becomes-france-s-youngest-coronavirus-victim|başlık=16-year-old girl becomes France's youngest coronavirus victim|tarih=27 Mart 2020|yayıncı=France 24|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200327114521/https://www.france24.com/en/20200327-16-year-old-girl-becomes-france-s-youngest-coronavirus-victim|arşivtarihi=27 Mart 2020|erişimtarihi=4 Nisan 2020|ölüurl=hayır}}</ref>
Tibb işçiləri gənclərdə ağır halların çox nadir qeydə alındığını vurğuladı. Həftəlik brifinqdə Səhiyyə Direktoru Jerome Salomon 15-4415–44 yaş qrupu insanların xəstəxanaya yerləşdirilən toplam ciddi koronavirus yoluxmalarının sadəcə 8%-ini təşkil etdiyini və yoluxmaların yarısının daha öncədən sağlamlığında problemlərin olduğunu açıqladı. 24 marta qədər 507 təsdiqlənmiş ölüm faktından sadəcə 5-i 15-4415–44 yaş qrupuna daxil idi və hamısının daha öncədən sağlamlığında problemlər var idi. <ref name="bfm2">{{Web kaynağı|url=https://www.bfmtv.com/sante/mort-d-une-adolescente-de-16-ans-du-coronavirus-les-experts-evoquent-un-cas-exceptionnel-1883220.html|başlık=Mort d'une adolescente de 16 ans du coronavirus: les experts évoquent un cas « exceptionnel »|yayıncı=BFMTV|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200329235043/https://www.bfmtv.com/sante/mort-d-une-adolescente-de-16-ans-du-coronavirus-les-experts-evoquent-un-cas-exceptionnel-1883220.html|arşivtarihi=29 Mart 2020|erişimtarihi=4 Nisan 2020|ölüurl=hayır}}</ref>
== Sivil həyata təsirləri ==
=== Qapanma qərarları ===
28 Fevralda moda dizayneri Aqnes ( Aqnes Buzyin ilə qarışdırılmamalıdır) Paris Moda Həftəsində 3 marta qədər davam etməsi planlanan moda nümayişlərini ləğv etdi. <ref name="20200228reuters2">{{Haber kaynağı|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-france-fashion-idUSKCN20M23F|başlık=French fashion label Agnes B cancels Paris show due to coronavirus|tarih=28 Şubat 2020|ajans=Reuters|erişimtarihi=29 Şubat 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200229025718/https://www.reuters.com/article/us-china-health-france-fashion-idUSKCN20M23F|arşivtarihi=29 Şubat 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Ertəsi gün, 1 mart bazar günü 44.000 iştirakçı ilə gerçəkləşməsi planlanan Paris yarı marafonu səhiyyə naziri Olivyer Veran tərəfindən açıqlanan bir sıra qabaqlayıcı tədbirlərdən biri olaraq ləğv edildi. <ref name="20200229washingtontimes2">{{Haber kaynağı|url=https://www.washingtontimes.com/news/2020/feb/29/paris-half-marathon-canceled-because-of-coronaviru/|başlık=Paris half-marathon canceled because of coronavirus|eser=[[The Washington Post]]|ajans=[[Associated Press]]|tarih=29 Şubat 2020|erişimtarihi=29 Şubat 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200229213316/https://www.washingtontimes.com/news/2020/feb/29/paris-half-marathon-canceled-because-of-coronaviru/|arşivtarihi=29 Şubat 2020|ölüurl=hayır}}</ref> 13 martda Fransa Futbol Federasiyası sağlıq riskləri səbəbi ilə [[Futbol üzrə Fransa Çempionatı (Liqa 1)|Liqa 1]] və Liqa 2-ni (Fransa futbolunun ən yüksək iki liqası) qeyri-müəyyən müddətə dayandırdı. Daha sonra isə bir çox mədəniyyət müəssisəsi 4 martda bağlanacağını elan etdi. <ref name="20200313lfp2">{{Haber kaynağı|url=https://www.lfp.fr/Articles/COMMUNIQUÉS/2020/03/13/communique-de-la-lfp|başlık=Communiqué de la LFP|yayıncı=lfp.fr|tarih=13 Mart 2020|erişimtarihi=13 Mart 2020|dil=fr|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200428153129/https://www.lfp.fr/Articles/COMMUNIQU%C3%89S/2020/03/13/communique-de-la-lfp|arşivtarihi=28 Nisan 2020|ölüurl=hayır}}</ref>
Bunlar içərisində [[Luvr muzeyi]], Pompidou Mərkəzi, [[Eyfel qülləsi]], [[Orse muzeyi]], [[Versal sarayı]] kimi Parisin öndəgələn yerləri də var idi. <ref name="francetvinfo38649332">{{Haber kaynağı|url=https://www.francetvinfo.fr/culture/coronavirus-chateau-de-versailles-le-louvre-orsay-l-olympia-le-chatelet-le-theatre-des-chhtmls-elysees-une-avalanche-de-fermetures_3864933.html|başlık=Coronavirus : Château de Versailles, Tour Eiffel, Louvre, Centre Pompidou, Musée d'Orsay, Olympia, Châtelet, Théâtre des Champs-Elysées... des fermetures en cascade|tarih=13 Mart 2020|website=Franceinfo|dil=fr|erişimtarihi=22 Mart 2020}}</ref> Daha sonra Montsoreau qalası və [[Bordo]] və [[Marsel]] də bu sıraya qoşuldu. <ref name="laprovence59306002">{{Haber kaynağı|url=https://www.laprovence.com/actu/en-direct/5930600/fermeture-mucem.html|başlık=Marseille : le Mucem ferme ses portes|tarih=13 Mart 2020|website=LaProvence.com|dil=fr|erişimtarihi=22 Mart 2020}}</ref>
=== Hərəkət məhdudiyyətləri ===
23 Mart 2020-ci il tarixindən etibarən <ref>[https://www.gov.uk/government/news/french-personal-travel-waiver-certificate World news story French personal travel waiver certificate] ''www.gov.uk'', accessed 4 April 2020</ref> bütün insanlar evlərindən çıxmaq üçün razılıq formasını doldurmalı və daşımalı idilər və lazımsız səfərlərə görə cərimə edilə bilərdi. <ref>[https://www.connexionfrance.com/French-news/Man-in-France-jailed-for-flouting-Covid-19-confinement-rules-eight-times-in-five-days Man in France jailed for flouting confinement rules]</ref> İcazəli çıxışlara sadəcə yemək alış-verişi, işə gediş, tibb xidmətləri və evin 1 km-nə qədər yaxınlığında idman etmək daxil olundu.
== Xarici ölkələrdəki hadisələr ==
29 Fevral 2020-ci ildə [[Monako]] '','' Prineses Qreys Xəstəxana Mərkəzinə qəbul edilən və daha sonra Fransa [[Nitsa]] Universiteti Xəstəxanasına köçürülən ilk [[COVID-19]] hadisəsi qeydə alındı. <ref name=":372">{{Haber kaynağı|url=https://www.bfmtv.com/sante/coronavirus-un-premier-cas-de-contamination-detecte-a-monaco-et-transfere-au-chu-de-nice-1866392.html|başlık=Coronavirus: un premier cas de contamination détecté à Monaco et transféré au CHU de Nice|soyadı=BFMTV|yayıncı=BFMTV|dil=fr|erişimtarihi=29 Şubat 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200229112259/https://www.bfmtv.com/sante/coronavirus-un-premier-cas-de-contamination-detecte-a-monaco-et-transfere-au-chu-de-nice-1866392.html|arşivtarihi=29 Şubat 2020|ölüurl=evet}}</ref> Digər tərəfdən, Ain şöbəsindən olan üç Fransa vətəndaşı və bir İtalyan yerlisinə müsbət diaqnoz qoyuldu və [[Lozanna]]<nowiki/>da və [[İsveçrə]]<nowiki/>nin digər yerlərində xəstəxanaya yerləşdirildi.
== Maska çatışmazlığı ==
28 yanvarda Hubei əyalətindən olan 80 yaşlı bir Çinli turistin müayinəsi müsbət çıxdı və Parisdəki Biçat- Klaude Bernard xəstəxanasında karantinə alındı.
Yanvarın 29-da eyni turistin 50 yaşlı qızı müsbət nəticə verdikdə, atasının müalicə aldığı eyni xəstəxanada karantinə alındı.
30 yanvarda Parisdəki bir həkimin COVID-19 testinin müsbət olduğu təsdiqləndi. Çindən gələn turistlərlə təmasda olduğu zaman virusa yoluxduğu məlum oldu. Həkimlə təmasda olduğu Çinli turist qadın isə yenidən Çinə geri döndü.
Bundan əlavə, 31 yanvar və 9 fevral tarixləri arasında [[Uhan]]<nowiki/>dan [[Uaza (departament)|Uaza]]<nowiki/>dakı hava limanı və İstresdəki hava limanına gələn 550 nəfərə yaxın şəxs Çinə geri göndərildi.
8 Fevralda Səhiyyə Naziri Aqnes Buzin, [[Yuxarı Savoyya]], Les Kontamaynes Montjuiedə tətildə olan bir qrup turistdən qaynaqlanan 5 yeni yoluxma faktı qeydə alındı. Həmin 5 şəxsə virusun bir neçə gün öncə [[Sinqapur]]<nowiki/>dakı Qrand Hyat otelində bir konfransa qatılan ingilis vətəndaşı olan bir şəxsdən keçdiyi məlum oldu.
14 fevralda Parisdə xəstəxanaya yerləşdirilən Çinli turist öldü. Fransa ilə birlikdə bu ölüm Avropada COVID-19-dan ilk ölüm oldu. Bu, Asiya xaricində ilk ölüm idi.
18 fevralda yeni Səhiyyə Naziri Olivyer Veran, Paris bələdiyyə seçkilərinə etiraz edən Aqnes Buzinin yerinə təyin edildi. Yeni nazir, Fransada yalnız 4 insanın virusa yoluxduğunu açıqladı.
12 Martda Fransa Prezidenti [[Emmanüel Makron]] televiziya ilə bütün məktəblərin və universitetlərin 16 Mart Bazar ertəsi günündən bir növbəti açıqlamaya qədər bağlanacağını bəyan etdi. Ertəsi gün Baş nazir Edouard Philippe, ictimai nəqliyyat da daxil olmaqla 100-dən çox insanın bir yerə toplanmasını qadağan etdi. Ertəsi gün baş nazir restoran, kafe, kinoteatr və diskotekalar da daxil olmaqla bütün vacib olmayan ictimai yerlərin gecə yarısından etibarən bağlanmasını əmr etdi.
13 Martda Fransa Prezidenti [[Emmanüel Makron]], bütün məktəb və universitetlərin 16 Mart Bazar ertəsi günündən etibarən müddətsiz bağlanacağını açıqladı.
14 Martda Mədəniyyət Naziri Frank Riester bir çox muzeyin və mərkəzi yerlərin bağlandığını açıqladı. Parisdə [[Luvr muzeyi]], Pompidou Mərkəzi, [[Eyfel qülləsi|Eyfel Qülləsi]], [[Orse muzeyi]] və [[Versal sarayı]] kimi muzeylər və mərkəzi yerlər ilə birlikdə [[Bordo]] şəhərində [[Monsoro qəsri-Müasir incəsənət muzeyi]] və [[Marsel]] şəhərində MUCEM bağlanıldı.
15 martda restoran, kafe və kinoteatrlar da daxil olmaqla insanların toplandığı bir çox yer bağlandı.
16 Martda prezident [[Emmanüel Makron|Makron]] 17 mart tarixindən etibarən qismi komendant saatını elan etdi. Bu çərçivədə, Daxili İşlər Nazirliyinin veb saytından əldə ediləcək olan sənədi özləri ilə götürmək şərti ilə sənəddə yazılmış 5 hal istisna olmaqla çölə çıxmanın qadağan olunduğunu bəyan etdi. Sənəddə qeyd olunan 5 hal aşağıdakı kimidir:
''1) iş yeri evə yaxındırsa 2) əgər vacib və təcili olduqda ərzaq alış-verişi üçün 3) aptekə və ya ayrı bir xəstəlik səbəbi ilə xəstəxanaya getmək üçün 4) ailələrindəki yaşlı və / və ya yardıma möhtac ailə üzvləri üçün 5) evin yaxınlığında yürüyüş, qaçış və heyvanları gəzdirmək üçün.'' Bu seçimlər xaricində çölə çıxmaq qismən qadağan edildi. Buna əməl etməyən və sənədi yanında olmayan şəxslərin 135 avro cərimə olunacağı barədə Daxili İşlər Naziri Kristof Kastaner açıqlama etdi.
19 martda 12-2312–23 may tarixləri arasında təşkil olunacaq 73-cü [[Kann kinofestivalı]] [[Kann]] festival idarə heyəti tərəfindən ləğv edildi.
22 martda Fransa Səhiyyə Naziri Olivyer Veran ilk dəfə bir həkimin koronavirus səbəbiylə öldüyünü açıqladı.
23 martda Fransada 22 Mart Bazar günündən bəri beş həkim koronavirusdan həyatını itirdi.
27 martda 2 həftə öncə elan edilmiş qismi çölə çıxma qadağası 15 gün də uzadıldı. Baş nazir Eduard Filip bu qadağanın 5 aprel 2020-ci il tarixinə kimi uzadıla biləcəyin açıqladı.
28 martda Baş nazir Eduard Filip Fransız xalqına müraciət edərək "Aprel ayının ilk 15 günü bizim üçün çətin olacaq, hətta indiki vəziyyətdən də çətin olacaq" deyə bir açıqlama verdi.
29 martda keçmiş nazir və [[O-de-Sen]] bölgə başçısı Patrik Devedcan yoluxduğu koronavirusa məğlub olaraq 75 yaşında həyatını itirdi. Devedcan 3 gün öncə sosial mediya hesablarından vəziyyətinin yaxşıya doğru getdiyini izləyicilərinə bildirmişdi.
3 aprel tarixində açıqlanan məlumatlara görə, koronavirüs səbəbiylə qocalar evində ölənlərin sayı 2000 nəfərə çatdı.
4 aprel tarixində bir məhkum və bir həbsxana işçisi öldü. Həbsxana İdarə Müdirliyinin verdiyi açıqlamaya görə, məhkumlardan 48-i koronavirusa tutuldu. 925 məhbusun karantinə alındığı bildirildi.
5 apreldə Fransa [[Futbol üzrə Fransa Çempionatı (Liqa 1)|Liga 1]] Stade de Reims komandasının həkimi Bernard Qonzalezin Covid-19 testi pozitiv çıxandan sonra intihar edərək həyatına son verdi.
11 apreldə aralarında 50 pozitiv koronavirus xəstəsinin olduğu fransız [[aviadaşıyıcı]] "Çarli de Qaul" bazar günü günortadan sonra (11 aprel) [[Tulon (rayon)|Toulon]]<nowiki/>da gözlənilir. Ümumi 66 şəxsə Covid-19 testi edildi. Bu yoluxmaların 21 martdan sonra baş verdiyi düşünüldü. Onlar arasından vəziyyətləri pis olduğu hər üç şəxs bu yaxınlarda vertolyotla [[Portuqaliya]]<nowiki/>nın paytaxtı [[Lissabon]]<nowiki/>a köçürüldü. Səlahiyyətlilər, ABŞ təyyarəsi "USS Theodore Roosevelt" dən sonra ikinci təyyarənin də virusa yoluxduğunu bildirdi.
12 apreldə Fransa [[Kənd təsərrüfatı|Kənd Təsərrüfatı]] Naziri Didier Quillaum daxili bazarı yenidən açmağa çağırdı. Quillaum, "lazımi tədbirlər görülərsə, işçilər işlərinə qayıtmalı və daxili bazar yenidən yavaş-yavaş canlanmalıdır" dedi və bələdiyyələrlə yaxın zamanda ortaq bir qərar veriləcəyini də bildirdi.
13 apreldə Prezident [[Emmanüel Makron|Makron]], 6-cı dəfə koronavirus pandemiyasıyla bağlı Elysi Sarayında Xalqa Müraciətdə qismi küçəyə çıxma qadağasının 11 maya qədər uzadıldığını elan etdi. Makron həmçinin açıqlamasında 11 maya qədər vəziyyət yaxşıya doğru dəyişərsə uşaq bağçaları, ibtidai məktəblər, orta məktəblər və liseylərin açılacağını bildirdi. Eyni şəkildə ictimai obyektlər -— restoran, kafe, sərgi zalları, otel, sinema, teatr və muzeylərin iyun ayının ortalarında açıla biləcəyini və həmçinin festivalların iyul ayının ortalarına qədər ictimaiyyətə qapalı qalacağını da açıqladı.
14 apreldə keçən ay ertələndiyi barədə danışılan [[Tur de Frans]] üçün səlahiyyətlilərdən bir şərh gəldi. Tur de Frans 2020-ci ilin 29 sentyabr-20 avqust tarixləri arasında baş tutacağı elan olundu.
16 apreldə İqtisadiyyat naziri Bruno Le Mairi daşınmaz əmlak sahiblərinə Covid-19-dan dolayı 3 ayboyunca kirayə haqqını ödəyə bilməyənlərə güzəştlər edilməsini istədi. Özəlliklə kiçik şirkətlər üçün səbredilməsinini xüsusilə vurğuladı.
17 apreldə Milli Məclis Covid-19 zamanı maskalar və hidroalkolik jelləri daha əlçatan etmək üçün səsvermə etdi. Səsvermədə ƏDV-nin 20% -dən 5,5% -ə endirilməsinə qərar verildi.
18 apreldə Toulon şəhərinə gələn Fransız təyyarsi Çarles de Qaulle-də müsbət nəticə aşkarlandı. Heyətdəki 1076 şəxs arasından 1046 nəfərin Covid-19-u virusuna yoluxduğu elan edildi.
19 apreldə Baş nazir Edouard Filip Fransızlara yay tətili ilə əlaqədar bir açıqlama verdi. Bu yay tətilinin çətin olduğunu və Fransadan başqa ölkələrə yola düşməyin, koronavirusla mübarizə iyul və avqust aylarında sona çatmasa, fransızlar üçün hələlik mümkün olmadığını söylədi.
20 apreldə Səhiyyə Naziri Olivyer Veran əhəmiyyətli bir açıqlama verdi. Ehpad yəni, özəl qocalar evlərinə ziyarətlərin bu gündən (20 aprel) müəyyən şərtlər altında açıq olacağını və bütün məktəblərin 11 mayda açılmayacağını da bildirdi.
27 apreldə Amerika onlayn alış-veriş saytı Amazon, Nanterre məhkəməsinin sadəcə ev üçün önəmli alış-verişlərin karqolanmasına icazə verməsi ilə 5 maya qədər Fransadakı bütün depolarını bağlamaq barədə qərar qəbul etdi. İşçilərinin də evlərində qalmalarını və maaşlarının da veriləcəyini bildirdilər.
28 apreldə baş nazir Edouard Filip liseylərin açılması ilə bağlı qərarın mayın sonunda veriləcəyini, körpələr evi və uşaq bağçalarında dərslərin 11 mayda, orta məktəblərdə isə 18 mayda başlayacağını açıqladı. Bununla da sadəcə "virusdan ən az təsirlənən bölgələr" olacağını söylədi. Filip digər mövzularda da açıqlamalar verdi. O, restoran, kafe, barların və böyük ticarət mərkəzlərinin mayın 11-də də açılmayacağını, ancaq yalnız müəyyən kiçik dükanların və marketlərin açılacağını əlavə etdi. Fransanın yay bölgələrində də çimərliklərin 1 iyuna qədər bağlanacağını bildirən Filip, həmçinin 2019-20202019–2020 mövsümləri daxil olmaqla Fransız futbolunun ən yüksək liqaları olan [[Liqa 1]] və Liqa 2 də daxil olmaqla bütün futbol tədbirlərinin tamamilə ləğv edildiyini açıqladı.
29 apreldə İqtisadiyyat naziri Bruno Li Mairi, Fransada hər ilin 24 iyununda başlayan yay endirimlərinin təxirə salına biləcəyi və dükan sahiblərinin də bu qərarı dəstəklədiyi barədə açıqlama verdi.
3 mayda 22 martdan bu yana Fransada ən aşağı ölüm faktı görüldü. Son 24 saatda cəmi 135 nəfər öldü. Ümumi nəticə isə 24 min 895 oldu. 3 bölgə isə qırmızıdan yaşıla döndü. Həmçinin Daxili İşlər Naziri Kristof Kastaner 17 martdan bu yana qismi küçəyə çıxma qadağası qaydalarına əməl etməyən 1 milyon şəxsə pul cəzası verildiyini açıqladı.
4 mayda dekabr və yanvar aylarında bir Fransa xəstəxanası qrip üçün testi mənfi olaraq təyin edilən 24 xəstənin nümunələrini təkrarən yoxladı və bununla Fransa hökumətinin ilk koronavirus yoluxma faktlarını təsdiqləməsindən hələ təxminən bir ay əvvəl -— 27 dekabrda koronavirusa yoluxmuş bir xəstəni müalicə etdiyini ortaya çıxardı.
5 mayda bölgədəki 332 bələdiyyə sədri qruplaşaraq hökumətə məktub yazdı və məktəblərin açılmasının bir sonrakı tarixə qədər təxirə salınmasını istədi. Eyni tarixdə [[Əlcəzair]]<nowiki/>də anadan olan və uzun illər Fransada yaşayan 42 yaşındakı bir balıqçıdan alınan nümunə pozitiv çıxdı. Xəstənin xaricə ən son səyahəti 2019-cu ilin avqustunda idi.
7 mayda Baş nazir Edouard Filip və Olivyer Veran bir mətbuat konfransı keçirərək 11 mayın Fransadakı qismən komendant saatının mərhələli qaldırılmasının başlanğıc tarixi olacağını bildirdilər. Bundan əlavə, sosiyal məsafənin qorunub saxlanılmasına davam ediləcəyini və ictimai nəqliyyatda maskalardan istifadənin məcburi olacağını da bildirdilər. Ölkənin infeksiya nisbətinə görə "ikiyə bölündüyünü", bu səbəbdən paytaxt və şimal-şərq bölgələrində məhdudiyyətlərin davam edəcəyini açıqladılar.
8 mayda Fransa Daxili İşlər Naziri, Fransa polisinin xalqın üz maskaları da daxil olmaqla tibbi ləvazimatlar almaq təlaşından istifadə etməyə çalışan qaçaqçılıq şəbəkələrini ifşa etdiyini və koronavirus epidemiyasına qarşı mübarizə zamanı 438.000 maskanı ələ keçirdiyini açıqladı.
9 mayda Baş nazir bir televiziya yayımında yay tətili müddətində böyük beynəlxalq səyahətləri məhdudlaşdıracaqlarını, avropa qadağalarını tətbiq edəcəyini və bəlkə də bundan da çox məhdudiyyət qoyulacağını açıqladı.
| 