28 May metrostansiyası: Redaktələr arasındakı fərq

|adı = 28 May

|CoordScale =

|memarları = Y.Q.Hacıyev<br />Ş.S.Quliyev

'''28 May''' — [[Bakı metropoliteni]]nin '''Qırmızı Xətti'''nin stansiyasıdır. Keçmiş adı '''28 aprel''' olmuşdur. 28 May stansiyasi Bakı Metropoliteninin mərkəzi stansiyasi hesab olunur və bu stansiyasının daxilindən [[Cəfər Cabbarlı metrostansiyası]]na birbaşa piyada keçid vardır. Bu stansiyadan başlayaraq xəttlər iki hissəyə ayrılır. '''Qırmızı Xətt''' və '''Yaşıl Xəttin''' birləşdiyi stansiyadır. Stansiyaya daxil olan qatarlarda [[Qarabağ şikəstəsi|Qarabağ Şikəstəsi]]<nowiki/>ndən fraqment səslənir.

[[6 noyabr]] [[1967]]-ci ildə istismara verilmişdir. "Bakı Soveti-Nərimanov" yol mənzili sahəsində açılmış ilk 5 stansiyadan biridir. Paytaxtın dəmir yol qovşağının mərkəzi vağzalının yaxınlığında yerləşdiyi üçün təkcə metropoliten üçün deyil, həm də mühüm nəqliyyat qovşağının bir hissəsi kimi əhəmiyyət kəsb edən metro stansiyasıdır. O, bundan başqa həm də metropolitenin iki mühüm xəttinin qovşağı kimi də diqqət çəkir. Qeyd edilənləri, həmçinin şəhər mərkəzinə və mühüm ictimai-sosial və mədəni obyektlərə yaxınlığı nəzərə alınaraq, metropolitenin ən çox sərnişin yükü olan stansiyasıdır və onu «"şəhər qapıları»" da adlandırırlar.

Əvvəlki adı [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qurulması]] şərəfinə verilmişdi. Layihə üzrə dəmiryolu vağzalı ilə vahid memarlıq ansamblı kimi inşa olunmuşdu. Stansiyanın fasadında, yuxarı vestibülün kassa zalında arabalardan ta kosmik raketlərə qədər nəqliyyatın inkişafı -— "Nəqliyyatın tarixi -— təkərdən-raketədək" mövzusunda metal döymə ("çekanka") var idi. Giriş tağının bir səmtində metaldan bir-birini sıxan üç əl döyülmüşdü, əks səmtdə isə şəhərin rəmzi açarı rəmz olunmuşdu.

Mərkəzi zalda arxa divarda şəhərin üzərində dəniz dalğalarını və üç məşəli əks etdirən gerb təsvir olunmuşdu.

Stansiyanın döşəməsi qara cizgi elementli qırmızı qranitlə örtülərək, milli xalça effekti yaradılmışdı. Həmçinin pilon və perronun tunel divarları [[Ural]]da istehsal olunan ağ-mavi «"Ufaley»" mərmərləri ilə işlənərək, stansiyanın qırmızı-qara qranit döşəmə örtüyü ilə birləşərək genişlik, sadəlik vəhdətini yaratmışdı.

Müstəqillik əldə edildikdən sonra [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Şərqin ilk demokratik respublikasırespublikasın]]nının yarandığı gün şərəfinə stansiya «"28 May»" adlandırıldı və müvafiq dizayn dəyişiklikləri edildi.

Orta zalda eskalatora tərəf divarda ortasında ay və səkkizguşəli ulduz yerləşdirilmiş minbərlər üstünlük təşkil edən "İçərişəhər lövhələri" mozaik panno var idi. Dairəvi orta zalın yuxarı tərəfində ([[Cəfər Cabbarlı metrostansiyası|"Cəfər Cabbarlı" stansiyasıstansiyasına]]na keçid istiqamətində) üç rəngli [[Azərbaycan bayrağı]] fonunda olan səkkizguşəli ulduzun haşiyəsində [[Azərbaycan Demokratik Respublikası]]nın liderlərindən biri olan [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin barelyefi əks olunmuş, üzərində «"Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz" kəlamı yerləşdirilmişdi.

Orta zalda pilonların üzərində Azərbaycan Demokratik Respublikasına həsr olunmuş mozaik pannolar yerləşdirilmişdi. Pilonlararası sahədə hər yolda beş-beş olmaqla taxta səkkizguşəli ulduzun içərsinə 10 keramik heykəlcik ("Milli ordunun əsgərləri", "Topçu general", "Ana və uşaq", "Neft buruqlarını qoruyan əsgər", "Qəzet oxuyan müsavatçılar", "Türk ordusunun əsgərləri" və nəlbəkilər quraşdırılmışdı. Həmin səkkizguşəli ulduzlar döşəmədə olan açılış vaxtından qalan böyük səkkizguşəli ulduzlarla (bu ulduzların sayı orta zalda 9 ədəd idi) ahəng harmoniya təşkil edir. Aylı-ulduzlu nəlbəkilərdən birində "1918-201918–20" rəqəmlərini , digərində isə "28 may" sözləri həkk edilmişdi.

1993-cü ildə [[Cəfər Cabbarlı metrostansiyası|«"Cəfər Cabbarlı»" stansiyasıstansiyasın]]nının açılması ilə iki stansiya arasında keçid də istismara verildi.

Üçlentli eskalator yerləşən maili gedişin tavanı [[2003-cü il]]dəildə rekonstruksiya olunaraq, asboşifer tavan parlaq alüminium profillərlə əvəz olunmuşdu. Bakı metropolitenin perspektiv inkişafı ilə bağlı qəbul edilmiş dövlət proqramına uyğun olaraq, stansiyanın mənəvi cəhətdən köhnəlmiş LT-3 tipli eskalatorları [[Almaniya]]nın «"Thyssen Krupp»" şirkətinin dərin özüllü stansiyalar üçün nəzərdə tutulmuş «"Viktoriya»" tipli 4 eskalatoru ilə əvəzlənərək [[2010-cu il]] [[15 sentyabr|sentyabrın 15-də]] istismara verildi.

Bu stansiya paytaxt metrosunun ilk ikiçıxışlı dərin özüllü stansiyası oldu. [[2009-cu il]] [[30 dekabr|dekabrın 30-da]] [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] [[İlham Əliyev]]in iştirakı ilə stansiyaının [[Salatın Əsgərova küçəsi]]ndə 40 metr dərinlikdə yerləşən ikinci giriş-çıxışı istifadəyə verildi. Müasir memarlıq üslubunda inşa olunmuş vestibül, yeraltı piyada keçidindən ibarət olan stansiyada dərin özüllü stansiyalar üçün nəzərdə tutulmuş «"ET-3M»" tipli 3 eskalator istismar olunur. Piyada tunelinin ümumi uzunluğu isə 165 metrdir. Sərnişinlər tunel vasitəsilə “28"28 May”May" stansiyasından başqa, metronun [[Cəfər Cabbarlı metrostansiyası|“Cəfər"Cəfər Cabbarlı”Cabbarlı" stansiyasıstansiyasına]]na da sərbəst gedə bilirlər.[[2013-cü il]]dəildə stansiyada yenidənqurma işlərinə başlanıldı. [[2015-ci il]] [[5 may|mayın 5-də]] sərnişinlərin üzünə açılan stansiyanın platofrmasının orta zalının tavanı və döşəməsi eyni üslubda milli ornamentlərə əsaslanan şəbəkə təsviri ilə bəzədilərək vahid kompozisiya quruldu. Gur işıqlandırılma və divarların yeni açıq rəngli mərmər təbəqəsi bu şəbəkəni daha təsirli edir. Daha öncə quraşdırılımış [[Məhəmməd Əmin Rəsulzadə]]nin barelyefinin üzəri örtülmüşdür. Stansiya yollarında işıqlandırılmış yol istiqamət nişanları qoyulub. Divarlar və ventilyasiya kanalları yeni üslubda işlənib.

Stansiyanın yuxarı vestibülü tam yeni formatda işlənərək, giriş zalına yeni dizayn forması verilib. Stansiya üzərində ucalan yeni konstruksiya əvvəlki gümbəzşəkilli giriş-çıxışla müqayisədə 2 metr hündürdür və bu da stansiyaya genişlik effekti verir. Gələcəkdə xətlərin ayrılması nəzərə alınaraq, stansiya çıxışından [[Cəfər Cabbarlı metrostansiyası|«"Cəfər Cabbarlı»" stansiyasıstansiyasına]]na keçid imkanı üçün daha bir pilləkən qoyulub. Vestibülün gümbəz sahəsində yeni dairəvi işıqlanma sistemi quraşdırılıb. Girişidə avtomat nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yeri daha irəli çəkilərək, sərnişin sıxlığının qarşısının alınmasına və buraxıcılıq qabiliyyətinin artırılmasına xidmət edir. Həmçinin giriş pavilyonunu 150 kv.m. genişləndirilərək, giriş qapılarından kassa zalına qədər olan sahədə sərnişindərin hərəkət rahatlığını təmin edir.

Stansiyaya daxil olan qatarlarda «"Qarabağ şikəstəsi»" milli muğamından fraqment səslənir.<ref>[http://metro.gov.az/az/history "28 May" metrostansiyasının tarixi]</ref>

*[http://www.metro.gov.az/ metro.gov.az]