Qılman İlkin: Redaktələr arasındakı fərq

|ilk adı = Qılman İsabala oğlu Musayev

|təxəllüsüdoğum tarixi = 28 =aprel 1914

|vəfat tarixi = 6.11. noyabr 2009

|vəfatdəfn yeri səbəbi = [[II Fəxri Xiyaban]]

|ixtisasıfəaliyyəti = [[yazıçı]], =[[redaktor]], [[pedaqoq]]

|istiqamət mükafatları =

'''Qılman İlkin''' (doğum adı: ''Qılman İsabala oğlu Musayev''; {{DVTY}}) — Azərbaycan yazıçısı, nasir, [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi]]nin üzvü, [[Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan SSRRespublikasının dövlətxalq mükafatı|M.F.Axundov adına dövlət mükafatıyazıçısı]] laureatı (19672003), [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]] (1989), [[Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan RespublikasınınSSR xalqDövlət yazıçısımükafatı|M. F. Axundov adına Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı]] laureatı (20031967).

Musayev Qılman İsabala oğlu (Qılman İlkin) 28 aprel 1914-cü ildə [[Bakı qəzası]]nın [[Mərdəkan]] kəndində anadan olmuşdur. O, ilk təhsilini burada almış, 1926–1929-cu illərdə şəhər pedaqoji texnikumunda və 1932–1936-cı illərdə [[Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti|Azərbaycan Pedaqoji İnstitutuİnstitutunun]]nun dil-ədəbiyyat fakültəsində oxumuşdur.<ref name="nekroloq">{{cite news |title=Qılman İlkin|newspaper=[[Azərbaycan (qəzet)|"Azərbaycan" qəzeti]]|date=7 noyabr 2009|url=http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/azerbaycan_noyabr2009/95457.htm|accessdateaccess-date=31 oktyabr 2019|archivedatearchive-date=1 noyabr 2019|archiveurlarchive-url=https://web.archive.org/web/20191101092631/http://www.anl.az/down/meqale/azerbaycan/azerbaycan_noyabr2009/95457.htm}}</ref>

Qılman İlkin əmək fəaliyyətinə [[Xaçmaz rayonu]]nun [[Əhmədoba]] kəndində məktəb müəllimi olaraq başlamışdır. O, 1931–1932-ci illərdə "Gənc işçi" qəzeti redaksiyasında ədəbi işçi olmuş, burada əsərləri çap olunmuş, 1938-ci ildən "Uşaqgəncnəşr"də məsləhətçi, baş redaktor və direktor vəzifələrində çalışmışdır. [[Azərbaycan Dövlət Universiteti]]ndə müəllim işləyən yazıçı [[Böyük Vətən müharibəsi]]ndə iştirak etmiş və müharibə illərində [[Sovet Ordusu]] tərkibində Qafqaz cəbhəsində və [[İran]]da hərbi qəzetlərdə müxbir işləmiş, [[Təbriz]]də nəşr olunan "Vətən yolunda" adlı əsgər qəzetinin redaksiyasında çalışmışdır.<ref name="kitab">{{cite book |last1=Qəmbərova|first1=Şəhla|last2=Məcidova|first2=Nərgiz|title=Qələmlə çarpışan mücahid ömrü|chapter=Həyat və yaradıcılığı|date=2014|location=Bakı|page=5}}</ref>

Müharibədən qayıtdıqdan sonra Qılman İlkin [[Nizami Gəncəvi]] yubileyi komitəsində elmi katib və [[Bakı Dövlət Universiteti|Azərbaycan Dövlət Universitetində]] baş müəllim vəzifələrini tutmuş, [[Azərbaycan Yazıçılar Birliyi]]nə üzv qəbul olunmuşdur. Azərbaycanda ədəbi prosesin təşkilatçısı, jurnal redaktoru, nəşriyyat rəhbəri kimi çoxtərəfli fəaliyyət yazıçı 1960–1963-cü illərdə [[Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı]]nın baş redaktoru, 1963–1967-ci illərdə [[Azərbaycan (jurnal)|"Azərbaycan" jurnalının]] baş redaktoru, 1967–1971-ci illərdə isə yenidən Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında direktor vəzifələrində işləmişdir.<ref name="nekroloq"/> 1974-cü ildən fərdi təqaüdə çıxmışdır.<ref name="yaz">{{cite book |last1=Əhmədov|first1=TeymurT.|authorlinkauthor-link=Teymur Əhmədov|title=Azərbaycan yazıçıları (XX–XXI yüzillikdə)|chapter=Qılman İlkin|date=2011|location=Bakı|publisher=Nurlar|page=544}}</ref>

Qılman İlkin 6 noyabr 2009-cu ildə [[Bakı]] şəhərində [[ürək çatışmazlığı]]ndan vəfat etmiş və [[İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunanların siyahısı|II Fəxri xiyabanda]] dəfn olunmuşdur.<ref name="apa">{{cite web |url=https://apa.az/az/edebiyyat/-168362|title=Azərbaycanın xalq yazıçısı Qılman İlkinlə vida mərasimi keçirilib|date=7 noyabr 2009|website=apa.az|accessdateaccess-date=31 oktyabr 2019|archivedatearchive-date=1 noyabr 2019|archiveurlarchive-url=https://web.archive.org/web/20191101092809/https://apa.az/az/edebiyyat/-168362}}</ref>

Qılman İlkin ədəbi yaradıcılığa 1943-cü ildə "Yaralı şahin" adlı hekayəsi ilə başlamışdır. Onun [[Nəcəf bəy Vəzirov]]un uşaqlıq illərinə həsr etdiyi "Həyat yollarında" adlı povesti 1947-ci ildə çapdan çıxmışdır. Bundan əlavə, onun yaradıcılığında "Qalada üsyan" (1959), "Şimal küləyi" (1962), "Hədiyyə" (1969), "Dağlı məhəlləsi" (1978), "Dəniz qapısı" (1984), "Madam Qədri" (1988), "[[Bakı və Bakılılar (kitab)|Bakı və bakılılar]]" (1998) əsərləri də yer alır.<ref name="med">{{cite web |url=http://medeniyyet.az/page/news/48414/Edebiyyatimizda-oz-naxisi-olan-yazici.html|title=Ədəbiyyatımızda öz naxışı olan yazıçı|author=Aynurə Əliyeva|date=26 aprel 2019|publisher=[[Mədəniyyət (qəzet)|Mədəniyyət qəzeti]]|accessdateaccess-date=31 oktyabr 2019|archivedatearchive-date=1 noyabr 2019|archiveurlarchive-url=https://web.archive.org/web/20191101092915/http://medeniyyet.az/page/news/48414/Edebiyyatimizda-oz-naxisi-olan-yazici.html}}</ref> 1994–2000-ci illərdə "Sən Bakını tanıyırsanmı?", "Tovuz lələyi" kitabları kütləvi tirajla nəşr olunmuşdur. Onun "Qalada üsyan" romanı əsasında "[[Azərbaycanfilm]]"də "[[Yenilməz batalyon (film, 1965)|Yenilməz batalyon]]" filmi çəkilmişdir. O, eyni zamanda "[[Kölgələr sürünür (film, 1958)|Kölgələr sürünür]]" filminin ssenarisini də yazmışdır.<ref name="yaz"/>

Yazıçı "Cərrahlar", "Tayqa nağılı", "Əsgər müharibədən qayıdırdı", "Geriyə yol yoxdur", "Çətin döngələr", "Baba və nəvə", "Həyat sınaqları", "Qarışqa şıllaq atdı" pyeslərinin, "Şimal küləyi" (1962) povestinin, silsilə hekayələrin müəllifidir.<ref name="teatr">{{cite book|title=Azərbaycan Teatr Ensiklopediyası|volume=II cild|author=İlham Rəhimli|authorlink=İlham Rəhimli|year=2017|publisher=Azərnəşr2|page=204}}</ref> Bu əsərlərin əksəriyyəti uzun müddət televiziyada nümayiş olunmuş, "Təzə şagird" pyesi isə tamaşaya qoyulmuşdur.<ref name="yaz"/>

Yaradıcılığı boyu 50-dən çox kitabı çap olunan müəllifin bu nəşrlərdə dörd romanı yer alır. Digər kitabları isə, əsasən, povest və hekayələrdən ibarətdir.<ref name="med"/>

* [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü]] — 11 iyun 2002-ci ildən<ref>{{cite web|title=Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 11 iyun 2002-ci il tarixli, 942 nömrəli Sərəncamı|url=http://e-qanun.az/framework/985|website=e-qanun.az|accessdateaccess-date=31 oktyabr 2019|date=11 iyun 2002|archivedatearchive-date=1 noyabr 2019|archiveurlarchive-url=https://web.archive.org/web/20191101093354/http://e-qanun.az/framework/985}}</ref>

8 iyul 2014-cü ildə [[Azərbaycan Respublikasının Prezidenti]] [[İlham Əliyev]] xalq yazıçısı Qılman İlkinin 100 illik yubileyi haqqında sərəncam imzalamışdır.<ref>{{cite web|title=Qılman İlkinin 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 8 iyul 2014-cü il tarixli, 625 nömrəli Sərəncamı|url=http://e-qanun.az/framework/27996|website=e-qanun.az|accessdateaccess-date=31 oktyabr 2019|date=8 iyul 2014|archivedatearchive-date=31 oktyabr 2019|archiveurlarchive-url=https://web.archive.org/web/20191031111440/http://e-qanun.az/framework/27996}}</ref> Onun adına [[Xəzər rayonu]], [[Mərdəkan qəsəbəsi]]ndə küçə var.<ref>{{cite web|title=Mənim küçəm — Mərdəkan qəsəbəsi|url=http://www.xazar-ih.gov.az/page/130.html|website=xazar-ih.gov.az|accessdateaccess-date=1 noyabr 2019|archivedatearchive-date=12 avqust 2019|archiveurlarchive-url=https://web.archive.org/web/20180812155828/http://www.xazar-ih.gov.az/page/130.html}}</ref>

#* [[Kölgələr sürünür (film, 1958)]] (bədii film) — ssenari müəllifi

#* [[Yenilməz batalyon (film, 1965)]] (bədii film) — ssenari müəllifi

#* [[General (film, 1970)]] (bədii televiziya filmi) — ssenari müəllifi

{{İstinad siyahısı|2}}