Vikipediya

Havay: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k →‎top: dil şablonunun tənzimlənməsi using AWB
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{İnzibati vahid}}
{{ABŞ ştatı
|Orijinal_adı = {{Dil-en|Hawaii}}
|Rəsmi_adı = Havay
|Bayrağı = Flag_of_Hawaii.svg
|Bayraq_İzah =
|Gerbi = Seal_of_the_State_of_Hawaii.svg
|Gerb_İzah =
|Təxəllüs = Aloha ştatı; Pasifikdəki cənnət; Aloha adaları
|Şüar = Torpağın həyatı salehliliklə əbədiləşdirilib
|Himni = [[Hawaiʻi Ponoʻī]]
|Xəritə = Hawaii_in_United_States_(zoom)_(US50)_(-grid).svg
|Xəritə_İzah =
|Rəsmi_Dil = [[İngilis dili]]<br/>[[Havay dili]]
|Danışılan_Dillər =
|Demonim =
|Paytaxt = [[Honolulu (Havay)|Honolulu]]
|İriŞəhər = paytaxt
|İriMetropoliten = [[Oahu Metropoliten Ərazisi]]
|ƏraziYer = 43-cü
|ƏraziABŞ = 10,931
|Ərazi = 28,311
|UzunluqABŞ = 1,522
|Uzunluq = 2.450
|EnABŞ = -
|En = -
|SuFaizi = 41.20
|EnDairəsi1 = 18° 55′ Ş - 28° 27′ Ş
|UzunluqDairəsi1 = 154° 48′ Q - 178° 22′ Q
|ƏhaliYer = 40-cı
|Əhali = 1,431,603 (2015)
|SıxlıqABŞ = 214.0
|Sıxlıq = 82.6
|SıxlıqYer = 13-cü
|TəsərrüfatınOrtaGəliri = 63,746 $
|GəlirYer = 5-ci
|ƏnYüksəkYeri = [[Mauna Kea]]
|Maksimal yüksəklikABŞ= 13,796
|Maksimal yüksəklik = 4205
|Orta yüksəklikABŞ = 3,030
|Orta yüksəklik = 920
|ƏnAşağıYeri = [[Atlantik okean]]
|Minimal yüksəklikABŞ= 0
|Minimal yüksəklik = 0
|ŞtatlıqdanƏvvəl = [[Havay Ərazisi]]
|ŞtatTarixi = [[21 avqust]], [[1959]]
|ŞtatSırası = 50-ci
|Qubernator = [[Devid Ayc]] ([[ABŞ Demokrat Partiyası|D]])
|Leytenant-qubernator= [[Şan Tsutsui]] ([[ABŞ Demokrat Partiyası|D]])
|Qanunverici = [[Havay Ştat Qanunverici Hakimiyyəti|Ştat Qanunverici Hakimiyyəti]]
|YuxarıPalata = [[Havay Senatı|Senat]]
|AşağıPalata = [[Havay Nümayəndələr Palatası|Nümayəndələr Palatası]]
|Senatorlar = [[Brayn Şats]] ([[ABŞ Demokratlar Partiyası|D]])<br/>[[Meyzi Hirono]] ([[ABŞ Demokrat Partiyası|D]])
|Nümayəndələr = [[Mark Takayi]] ([[ABŞ Demokratlar Partiyası|D]])<br/>[[Tulsi Qabbard]] ([[ABŞ Demokrat Partiyası|D]])
|SaatQurşağı = [[Havay-Aleut Saat Qurşağı|Havay-Aleut]] [[UTC]] -10 ([[Yay vaxtı]] tətbiq olunmur)
|SQ1 =
|SQ1Yer =
|SQ2 =
|SQ2Yer =
|ISOKodu = US-HI
|Qısa_adı = HI
|Saytı = www.hawaii.gov
|Qeydlər =
}}
 
[[Şəkil:Keck obervatories.jpg|300px|thumb|Havayda [[Mauna Rəsədxana]]sinda iki [[kk teleskopi]]]]
Sətir 68 ⟶ 6:
== Coğrafi Mövqeyi ==
 
Havay arxipelaqı [[Sakit okean]]ın mərkəzində 3300 kilometr uzunluğunda böyük bir əyri yaradan, ada və riflərdən ibarətdir. Arxipelaq şərqdə Havay adasında başlayır və təxminən 180-ci meridianda yerləşən Kure atolunda bitir.
 
Havay arxipelaqı 8 böyük adadan təşkil olunub. Bunlar ştatın 99 %-ni təşkil edən Oahu, Havay, Maui, Kauai, Lanai, Molokai, Niihau və Kahoolave adalarıdır. Əhalinin böyük hissəsi elə bu adalarda yaşayır. Sahəsi 8150&nbsp;km<sup>2</sup> olan Havay adası ölkənin 2/3-ni təşkil edir. Yerli əhali bu adanı sadəcə olaraq "Böyük Ada" adlandırır. Adalardan ən balacası – ərazisi 125&nbsp;km<sup>2</sup> olan Kahoolavedir. Bu ada əhalisizdir.
 
Havay adaları Sakit okeanının mərkəzində yerləşir. Ştatın paytaxtı olan Honolulu şəhəri [[San Fransisko]] şəhərindən 3850&nbsp;km qərbdə, [[Tokio]]dan 6500&nbsp;km şərqdə və [[Avstraliya]]nın sahillərindən 7300&nbsp;km şimal-şərqdə yerləşir. Bu ilk növbədə adanın bütün dünyadan təcrid olunması kimi görünür və son yüzilliklərdə bu həqiqətən də belə idi. Amma Sakit okeanı hövzəsi ölkələrinin bir-biri ilə qarşılıqlı iqtisadi əlaqələr yaratması və okean resurslarından istifadəsi nəticəsində adaların iqtisadi əhəmiyyəti artmışdır.
 
Adalar dəniz səviyyəsindən 4000–5000 &nbsp;m aşağıda yerləşirlər və çoxlu sayda vulkanlarla zəngindirlər. Burada tez-tez baş verən və adaların yaranmasına səbəb olan və indiyə qədər davam edən vulkanik proseslər partlayıcı xarakterli deyillər. Vulkan püskürməsi nəticəsində vulkanın hissələri uzaq məsafələrə səpələnmir. Havay adasında yerləşən bir çox vulkanlar hələ də aktivdirlər. Mauna Loa vulkanı hər 4 ildən bir püskürür və yaxınlıqda yerləşən Hilo şəhəri üçün təhlükə yaradır. Başqa bir vulkan Kilauea da aktivdir, amma hər 7 ildən bir püskürür. 1960-cı ildə bu vulkanın püskürməsi 10&nbsp;km² ərazinin [[lava]] altında qalmasına səbəb olmuşdu. Bu püskürmədən sonra adanın ərazisi 260 hektar artmışdır.
 
== Tarixi ==
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Havay"