Heysəm ibn Xalid: Redaktələr arasındakı fərq

|adı = HeysamHeysəm ibn Xalid

'''HeysamHeysəm ibn Xalid'''<ref>{{cite journal|author=Qafar CƏBİYEV|date=2017-10-13|title=Lahıc: tarixə hörmət, gələcəyə təminat|journal=Xalq qəzeti|url=http://anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2017/oktyabr/561867.htm}}</ref> – [[Ərəb Xilafəti]]nin [[Ərməniyyə]] və [[Azərbaycan]]da valisi, Azərbaycanda [[Şirvanşahlar dövləti]]nin banisi, müstəqil [[Şirvanşah]] tiltulu daşıyan ilk hökmdar.

Üç dəfə Azərbaycan, Arran və Ərməniyyə hakimi təyin olunmuş [[Məhəmməd ibn Xalid]]in dövründə onun qardaşı HeysamHeysəm ibn Xalid [[Şirvan (tarixi ərazi)|Şirvan]]ın hakimi idi, Məhəmməd özü isə Gəncədə hakimlik edirdi. H.247 ([[861]])-ci ildə xəlifə Mütəvəkkil öldürüldükdən sonra Xilafətdə baş vermiş iğtişaşdan istifadə edən Heysəm özünü müstəqil elan etdi. O, təkhakimiyyətliliyə nail oldu və [[Şirvanşah]] titulunu qəbul etdi.<ref>Mинopcкий, c.47 Дopн. Oпыт иcтopии, c.542-544</ref><ref>B. B – Бар-тoльд. Шиpвaншax. Coч., т.II, ч.l. M., 1965, c.875.</ref> Ehtimal ki, Heysəm ərəblərin təyin etdiyi Şirvanşahın hakimiyyətinə son qoymuşdur. Beləliklə, Heysəm ibn Xalid Şirvanın Şirvanşah titulu daşıyan ərəb mənşəli Məzyədilər sülaləsindən ilk müsəlman hakimdir. Həmin vaxtdan etibarən V.F.Minorskinin qeyd etdiyi kimi, ''"...[[Məzyədilər|Yəzidilər]] sülaləsinin tarixi öz xarakterini dəyişir: onun əvvəllər Bağdaddan əmir vəzifəsinə təyin edilən nümayəndələri indi öz [[iqta]] torpaqlarında irsi vassallara çevrilirlər..."'' <ref>Mинopcкий, c.82</ref> Şirvanda sonralar baş verən hadisələr Məzyədi Şirvanşahlar dövlətinin tarixinə dair son dərəcə qiymətli mənbə olan "Tarix-i əl-Bab"da işıqlandırılır. Mənbələrdə Heysəm haqqında məlumat çox cüzidir. Onun Sərirdə "''kafirlərlə''" vuruşduğu xəbər verilir. Heysəmin ölüm ili məlum deyil. Görünür, o, az müddət hakimiyyət sürmüşdür.<ref>S. Aşurbəyli – Şirvanşahlar dövləti, IV nəşri, Bakı, 2007, səh 87</ref>

| Şah = <!-- Adı -->HeysamHeysəm ibn Xalid