Vikipediya

"İmadəddin Nəsimi" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Məqalə Müzakirə

İmadəddin Nəsimi (redaktə)

13:20, 26 may 2021 versiyası

114 bayt çıxarıldı ,  1 il öncə
vikiləşdirmə
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
}}
 
'''İmadəddin Nəsimi''' (tam adı: Şeyx Əli ibn Seyid Məhəmməd İmadəddin Nəsimi) {{DVTY}}) — [[Azərbaycan şair və yazıçılarının siyahısı|Azərbaycan şairi]], mütəfəkkir. ''"İmadəddin Nəsimi"'' adı ilə məşhurdur. İlk təhsilini [[Şamaxı]]da almış, dövrün elmlərini, dinlərin tarixini, məntiq, [[riyaziyyat]] və [[astronomiya]]nı öyrənmişdir.
 
[[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin [[7 may]] [[2019-cu il]] tarixli, 211 nömrəli Qərarı ilə İmadəddin Nəsimi [[Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısı]]na daxil edilmişdir.<ref name="ARNK-2019-211">{{cite web|url=https://nk.gov.az/az/document/3685/ | title="“Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları”nın və “Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı”nın təsdiq edilməsi haqqında" [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin [[7 may]] [[2019-cu il]] tarixli, 211 nömrəli Qərarı |date=2019-05-11 |publisher=nk.gov.az |accessdate=2019-05-13 |language=az}}</ref>
 
== Həyatı ==
Nəsiminin həyatı haqqında çox geniş məlumat mövcud deyil. Mənbələrin əksəriyyəti onun adını İmadəddin kimi göstərir, ancaq Nəsiminin əsl adının Əli və Ömər olduğunu qeyd edən mənbələr də vardır. Bir çox tədqiqatçılar onun [[Şamaxı]]da, başqaları isə [[Bursa]]da, [[Təbriz]]də, [[Bakı]]da, [[Diyarbəkir]]də və hətta [[Şiraz]]da anadan olduğunu iddia edirlər.
[[ŞəkilFayl:USSR stamp I.Nasimi 1973 4k.jpg|left|thumb|347x347px|[[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] poçt markası (1973)]]
Şairin atası [[Seyid Məhəmməd]] Şirvanda yaxşı tanınan şəxsiyyətlərdən idi. Nəsiminin bir qardaşı da olub. Onun Şamaxıda yaşadığı, [[Şah Xəndan]] təxəllüsü ilə şeirlər yazdığı və hazırda bu adla tanınan qədim qəbristanlıqda basdırıldığı məlumdur. [[İslam]]dan sonrakı dövrdə Şamaxı iri mədəniyyət mərkəzlərindən birinə çevrilmişdi. Burada çoxlu məktəb, mədrəsə, bütün Şərqdə məşhur olan şeir və musiqi məclisləri fəaliyyət göstərirdi, zəngin ictimai və şəxsi kitabxanalar mövcud idi. Paytaxtdan bir qədər kənarda, [[Məlhəm (Şamaxı)|Məlhəm]] adlanan yerdə məşhur şair [[Xaqani Şirvani]]nin əmisi -— alim və həkim [[Ömər Kafiəddin|Kafiəddin]] tərəfindən yaradılmış [[Dar-üş-şəfa]] tibb akademiyası da fəaliyyət göstərirdi. Nəsiminin məktəb illəri belə bir mühitdə keçib.
[[ŞəkilFayl:İmadəddin Nəsiminin heykəli.jpg|250px|thumb|right|Nəsiminin Bakıdakı heykəli]]
Nəsimi dövrünün görkəmli ariflərindən müvafiq elmlərdən təhsil aldıqdan sonra hürufi [[Fəzlullah Nəimi]]nin xidmətinə girmiş, onun tərbiyə və təlimlərindən bəhrələnmişdir. Səfərlərinin hamısında özünün şeyx mürşidi Nəimi ilə yol yoldaşı olmuş və onun qızı ilə evlənmişdir.<ref>"Səid Nəfi-si, 1355/335</ref>
 
Şairin əsərlərinin təhlili göstərir ki, Nəsimi Şamaxıda o dövrün ən yaxşı universitetlərinin tələbinə cavab verəcək bir dərəcədə kamil təhsil ala bilib. O, [[Klassik Şərq fəlsəfəsi|klassik Şərq]] və [[qədim yunan fəlsəfəsi]]ni, habelə ədəbiyyatını dərindən mənimsəmiş, [[İslam]]ın və [[Xristianlıq|xristianlığın]] əsaslarına yaxından bələd olmuş, [[tibb]], [[astronomiya]] və [[astrologiya]], [[riyaziyyat]] və [[məntiq]] elmlərinə dərindən yiyələnmişdi. O, dilləri elə yaxşı öyrənmişdi ki, [[Azərbaycan dili|Azərbaycan]], [[Fars dili|fars]] və [[Ərəb dili|ərəb dillərində]] eyni dərəcədə gözəl şeirlər yaza bilirdi. Onun azərbaycanca şeirlərinin dili həm zənginliyi, həm də xalq nitqinə yaxınlığı ilə seçilir, [[atalar sözü|atalar sözləri]], zərb-məsəllər, hikmətli sözlər burada çoxluq təşkil edir. Nəsiminin [[rübai]]ləri [[Azərbaycan]] xalq şeiri nümunələri olan bayatılara çox yaxındır.
 
Nəsiminin poeziyasında [[Azərbaycan]]ın, eləcə də digər [[Şərq]] ölkələrinin məşhur alim və şairlərinin adları tez-tez xatırlanır. Bunlardan [[İbn Sina]]nı, [[Xaqani Şirvani|Xaqanini]], [[Nizami Gəncəvi|Nizamini]], [[Fələki Şirvani|Fələki]]ni, [[Mənsur Həllac]]ı, [[Fəzlüllah Nəimi]]ni, [[Şeyx Mahmud Şəbüstəri]]ni, [[Əvhədi Marağalı|Övhədi Marağayi]]ni və başqalarını göstərmək olar.
[[ŞəkilFayl:Əzim Əzimzadə - Nəsiminin edamı.jpg|thumb|left|Əzim Əzimzadə, "Nəsiminin edamı"]]
Hürufilər [[Əmir Teymur]] tərəfindən ciddi təzyiqlərə məruz qaldığı bir vaxtda Nəsimi vətəndən didərgin düşüb, [[İraq]], [[Türkiyə]], [[Suriya]]da yaşamağa məcbur olub. [[Hürufilik]] təlimi əsasında irəli sürdüyü [[panteizm|panteist]] ideyaları üstündə [[Hələb]] şəhərində edam olunub. Nəsiminin edamı haqqında [[İbn əl-İmad Hənbəli]] yazır: "O, hürufilərin şeyxidir, Hələbdə sakin idi, tərəfdarları çoxaldı, bidəti artdı, iş o yerə çatdı ki, sultan onun öldürülməsini əmr etdi, boynu vuruldu, dərisi soyuldu, çarmıxa çəkildi".
 
 
== Yaradıcılığı ==
Nəsimi dilin zənginliklərindən qəzəllərində özünəməxsus bir ustalıqla istifadə edir. Bəzən şair şeirlərini yalnız xitab və ifadəli təkrarlar üzərində qurur.
Filosof-şairin poeziyası çox tez bir zamanda [[Orta Asiya]], [[Türkiyə]] və [[İran]] xalqları arasında populyarlıq qazanır. [[Mənsur Həllac]]la birlikdə onun adı öz əqidəsi uğrunda qeyri-adi sədaqət və cəsurluq rəmzinə çevrilir. Onun əsərləri bir çox dillərə çevrilir və həmin dillərdə yazıb-yaradan şairlər onu təqlid edirlər. Nəsiminin şeirlərini xalq arasında avazla oxumaq və onun hürufi ideyalarını təbliğ etmək üstündə bir çoxları əzablara qatlaşır, hətta canlarından da keçirlər.
[[ŞəkilFayl:Nesimi Film.jpg|thumb|329x329px|[[Nəsimi (film, 1973)|Nəsimi filmi]]<nowiki/>ndən kadr]]
Yaradıcılığının ilk dövrlərində Nəsimi də ustadı [[Fəzlullah Nəimi|Nəimi]] kimi sufizm mövqeyində dayanır və tanınmış sufi şeyxi Şiblinin təlimini davam etdirir. Bu mərhələdə şair öz əsərlərini "Hüseyni", "Seyid Hüseyni", "Seyid" təxəllüsləri ilə yazır. Lakin [[X əsr]]in sufi [[İran]] filosof-şairi Mənsur Həllacın təlimi Nəsiminin ruhuna daha yaxın idi. İlk dəfə məhz o demişdi ki, "Mən Allaham!"(Ənəl həq) Bu cür küfr sayılan fikirlərinə görə Mənsur Həllac daim təqiblərə məruz qalmış və nəhayət, öz ömrünü dar ağacında başa vurmuşdu. Əqidəsi uğrunda bu cür fədakarlıq göstərməyə hazır olan Nəsimi də Mənsura heyran kəsilmiş və öz əsərlərində onu tərənnüm etmişdi. Maraqlıdır ki, şair [[Hürufilik|hürufi]] təlimini qəbul etdikdən sonra da Həllaca vurğunluğundan qalmamışdı. Bu sözləri müəyyən mənada Nəsiminin uzun müddət sadiq qaldığı [[Sufizm|sufi]] fəlsəfəsi haqda da söyləmək olar. Bununla əlaqədar olaraq, [[Zümrüd Quluzadə]] yazır: "Nəsimi yaradıcılığının mərkəzində lirik qəhrəmanın aşiq olduğu, onu yüksəldən, kamilləşdirən və öz nuruna qərq edən gözəl-Allah dayanır. İnsan üçün ən yüksək, ülvi duyğu həmin sevgilinin vüsalına yetişmək, ona qovuşmaq, onda əriyib yox olmaqdır. Şair yazır ki, eşqi günah sayanların sözlərinə baxmayaraq, o, bu yoldan çəkinməyəcək. Çünki yalnız bu yol insanı tanrıya, həqiqətə çatdıra bilər." Daha sonra oxuyuruq: "Lakin tədricən Nəsiminin dünyagörüşündə [[sufilik]] [[hürufilik]]lə əvəz olunur. Bu, hər şeydən öncə şairin [[Panteizm|panteist]] görüşlərindəki dəyişiklikdə əks olunur. Bu görüşlərin əsasında artıq eşq və sərxoşluq deyil, hərf, ağıl dayanmağa başlayır. Bu zamandan etibarən Nəsimi fəlsəfədə Nəiminin yaratdığı [[Hürufilik|hürufiliyə]] tapınır və onun əsas müddəalarını təbliğ edir. Ancaq Nəsiminin təbliğ etdiyi [[hürufilik]] heç də Nəiminin yaratdığı təlimin eynilə təkrarı deyil."<ref>[http://www.pashakerimov.com/saytnew/?menu=home&submenu=readmore&id=893 Paşa Kərimov Ankara Milli Kitabxanasından yaradıcılığında Nəsiminin güclü təsiri olan, XVI əsrdə yaşamış osmanlı şairi Heyrətinin divanının surətini əldə edib]</ref><ref>[https://azertag.az/xeber/1191992 Paşa Kərimov Tehranın Mulis kitabxanasından böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin anadilli divanının – lirik şeirlər toplusunun yeni əlyazma nüsxəsinin surətini əldə edib]</ref>
 
Qeyd etmək lazımdır ki, Nəsiminin divanı [[Azərbaycan]]da [[1972]]-ci ildə Həmid Məhəmmədzadə tərəfindən çap olunmuş və [[İran]]da da bir dəfə "Gecə qaranlığında Simurq" adı ilə Seyid Əli Salehinin təşəbbüsü, [[1968]]-ci ildə Hüseyn Ahi, [[1980]]-ci ildə Foruği nəşriyyatı vasitəsi və [[1972]]-ci ildə isə Nəşri Nei tərəfindən Cəlal Pendərinin səyi ilə çap edilmişdir.
 
[[AMEA]] [[Əlyazmalar İnstitutu|Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun]] direktor müavini, filologiya üzrə elmlər doktoru [[Paşa Kərimov]] Ankara Milli Kitabxanasından böyük [[Azərbaycan]] şairi İmadəddin Nəsiminin anadilli divanının iki nüsxəsinin surətini əldə edib. 83 vərəqdən ibarət birinci divan aydın [[nəsx xətti]] ilə köçürülüb. 308 vərəqdən ibarət olan ikinci divan da səliqəli və gözəl xətlə yazılıb. Qeyd edək ki, bu divan Nəsiminin əlyazma divanları içərisində ən irihəcmlilərdəndir. Divanın əvvəlində “Divani"Divani-həzrəti-Seyyid Nəsimi qəddəsə sirülhül-əziz”əziz" (“Həzrət"Həzrət Seyid Nəsiminin (qəbri pak olsun) divanı”divanı") sözləri yazılıb. Buraya 711 [[qəzəl]], 6 [[tərcibənd]], 3 [[məsnəvi]], 9 [[müstəzad]], 5 [[müxəmməs]], 603 [[rübai]], 3 [[Qitə (şeir)|qitə]] daxildir. Diqqəti cəlb edən cəhət odur ki, bu nüsxədə Nəsiminin [[əlyazma]] və mətbu divanlarında rast gəlmədiyimiz bir sıra şeirlər vardır. Mənbələrdə şairin heç bir [[müxəmməs]]inə rast gəlmədiyimiz halda, burada onun 5 [[müxəmməs]]i verilib. O da bildirilir ki, bu şeirlər hürufiliyi yaymaq məqsədilə Nəsiminin nüfuzundan istifadə edən, onun adından əsərlər yazan hürufilərə də məxsus ola bilər.<ref>[http://www.pashakerimov.com/saytnew/?menu=home&submenu=readmore&id=889 Paşa Kərimov Ankara Milli Kitabxanasından böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin anadilli divanının iki nüsxəsinin surətini əldə edib ]</ref> Həmçinin [[2019]]-cu ildə [[AMEA]] [[Əlyazmalar İnstitutu|Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun]] direktor müavini, filologiya elmləri doktoru [[Paşa Kərimov]] böyük [[Azərbaycan]] şairi İmadəddin Nəsimi divanının-lirik şeirlər toplusunun [[Ankara]]nın Milli Kitabxanasında saxlanan iki əlyazma nüsxəsinin sürətini əldə edib. Bu nüsxələr şairin “Hüseyni”"Hüseyni" təxəllüsü ilə yazdığı şeirlərin olması ilə diqqəti cəlb edir. 105 vərəqdən ibarət birinci əlyazmanın başlığı “Divani"Divani-Həzrət Seyyid-Nəsimi”Nəsimi" kimi getsə də, buradakı şeirlərin çoxu “Hüseyni”"Hüseyni" təxəllüsü ilə yazılıb. 124 vərəqdən ibarət ikinci [[əlyazma]] divanında isə şairin həm Nəsimi, həm də Hüseyni təxəllüsü ilə yazdığı şeirləri vardır.
 
Nəsimi divanının sürətləri yeni əldə edilmiş nüsxələri şairin yaradıcılığının tədqiqi baxımından böyük maraq kəsb edir.<ref>[http://www.science.gov.az/news/open/9574 Paşa Kərimov Türkiyədən Nəsiminin əlyazma surətini əldə edib ]</ref>
 
Qeyd etmək yerinə düşər ki, İmadəddin Nəsiminin [[əlyazma]] nüsxələri dünyanın bir çox kitabxana və muzeylərində qorunub saxlanır. Qardaş ölkə [[Türkiyə]]nin kitabxana və [[əlyazma]] mərkəzlərində Nəsiminin əsərlərinin 170-dək [[əlyazma]]sı mövcuddur. Bununla yanaşı, şairə aid edilən bir çox nəsr əsərləri mövcuddur ki, onların xüsusi tədqiqata ehtiyacı var. [[AMEA]] [[Əlyazmalar İnstitutu|Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun]] dissertantı Nəzrin Atabəylinin Türkiyədə İmadəddin Nəsiminin [[əlyazma]] nüsxələri ilə bağlı apardığı tədqiqat zamanı məlum olub ki, [[Türkiyə]]nin müxtəlif əlyazma mərkəzlərində Nəsimi “Divan”ının"Divan"ının 80-dən çox [[əlyazma]] nüsxəsi saxlanılır. Onların sırasında [[Manisa]], [[Amasya]], [[Ərzurum]], [[İzmir]], [[Diyarbəkir]], [[Balıkəsir]], [[İstanbul]], [[Ankara]] və s. yerlərdə saxlanılan nüsxələri qeyd etmək olar. Tədqiqat zamanı onlardan bir neçəsinin fotosurəti əldə edilib<ref name=":0">{{cite web
|url = https://azertag.az/xeber/1270722
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20200228181401/https://azertag.az/xeber/1270722
}}</ref>.
 
[[Türkiyə]]də Nəsimi əlyazmaları ən çox [[İstanbul]] və [[Ankara]] şəhərlərində qorunur. Nəsimi əsərlərinin [[Ankara]] nüsxələri şəhər Milli Kitabxanasının nadir kitablar və [[əlyazma]]lar şöbəsində qorunur. Burada müxtəlif kolleksiyalarda Nəsimi “Divan”ının"Divan"ının 20-yə yaxın əlyazma nüsxəsi saxlanılır. Ankara Milli Kitabxanasında qorunan Nəsimi “Divan”ının"Divan"ının ən qədimi [[1536]]-cı ildə köçürülən nüsxədir. Katibi məlum olmayan bu əlyazma 81 vərəqdən ibarətdir. Bu nüsxədə şairə aid [[Azərbaycan]] dilində 223 [[qəzəl]], 54 [[rübai]] və [[tuyuq]], 2 [[tərcibənd]] və 1 [[müstəzad]] yer alır. Burada qorunan digər nüsxə isə ən çox qəzəl və rübailərin yer alması ilə fərqlənir. Köçürülmə tarixi və katibi məlum olmayan bu nüsxə 137 vərəqdən ibarətdir. Həmin nüsxədə şairin 2 [[məsnəvi]]si, 528 [[qəzəl]]i, 226 [[rübai]]si və 1 [[müstəzad]]ı yer alıb. Ankara Milli Kitabxanasında qorunan digər bir “Divan”"Divan" isə 256 vərəqdən ibarətdir. Bu nüsxə [[Adnan Cahid Ötükən|Adnan Ötükən]] Xalq Kitabxanası kolleksiyasına aiddir. [[1603]]-cü ildə köçürülüb, katibi məlum deyil. Əlyazmada Nəsimiyə aid Azərbaycan dilində çox sayda [[qəzəl]], [[minacat]], [[nət]], [[tərcibənd]], [[qəsidə]], [[tərkibbənd]], [[məsnəvi]], [[rübai]] və s. yer alıb. Bəzi vərəqləri itib. [[İstanbul]] kitabxana və muzeylərində Nəsimiyə aid 35-dən çox [[əlyazma]] nüsxəsi saxlanılır. Bunlar əsasən Topqapı Sarayı Muzeyi, İstanbul Millət Kitabxanası, İstanbul Şəhər Bələdiyyəsi Atatürk Kitabxanası, İstanbul Süleymaniyyə Əlyazma Əsərlər Kitabxanası, [[İstanbul Universiteti]] Əlyazma Əsərlər Kitabxanası və digər zəngin əlyazma xəzinələridir. İnstitutun dissertantı Nəzrin Atabəyli qeyd edib ki, [[İstanbul]] kitabxanasında türkcə divanlar kolleksiyasında qorunan və [[1487]]-ci ildə köçürülmüş nüsxənin katibi məlum deyil. [[Əlyazma]] nüsxəsi 171 vərəqdən ibarətdir. [[İstanbul]]da saxlanılan digər əlyazma isə vərəq sayına (223 vərəq) görə irihəcmli nüsxələrdən hesab edilir<ref name=":0" />.
 
[[Özbəkistan]]ın [[Daşkənd]] şəhərində elmi ezamiyyətdə olan [[AMEA|Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının]] [[Əlyazmalar İnstitutu|Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun]] əməkdaşı, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Kərimulla Məmmədzadə Özbəkistan Elmlər Akademiyasının Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunda araşdırmalar aparmışdır. Araşdırmalar zamanı məlum olub ki, Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunda azərbaycanlı müəlliflərə aid 230-dan çox əlyazma saxlanılır. Bu [[əlyazma]]lar içində İmadəddin Nəsimiyə aid 4 əlyazma nüsxəsi də vardır<ref>{{cite web
}}</ref>.
 
[[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin müvafiq sərəncamı ilə [[2019]]-cu ildə Böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin ([[1369]] - [[1417]]1369–1417) 650 illik yubileyi qeyd edilir. İmadəddin Nəsimi Azərbaycanın şairi,  dövrünün görkəmli mütəfəkkiri olmuşdur.  Nəsiminin yaradıcılığı Azərbaycan dili və ədəbiyyatının inkişafında mühüm bir mərhələdir.
 
Şairin sağlığında əsərləri Azərbaycan, [[Yaxın Şərq]], [[İraq]], [[Suriya]], [[Orta Asiya]]da geniş yayılmışdı. Nəsimi sadəcə [[Azərbaycan]] ədəbiyyatına deyil, 15-ci əsrdən etibarən bütün türk ədəbiyyatına güclü təsir göstərmişdir. Şairin əsərləri əlyazmalar şəklində dünyanın bir sıra kitabxanalarında saxlanılır.
Azərbaycan Respublikası müstəqillik əldə etdikdən sonra [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]<nowiki/>nın [[Dilçilik İnstitutu]]na Nəsiminin adı verilmişdir.
 
[[15 noyabr]] [[2018]]-ci ildə Azərbaycan prezidenti növbəti ildə İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında sərəncam imzalamışdır.<ref>{{cite web |url=https://president.az/articles/30722 |title=Böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı |author=President.Az |date= 15.11.2018|work= |publisher=[http://www.president.az President.az] |accessdate=2018-11-15 |language=az }}</ref>
 
[[19 noyabr]] [[2018]]-ci ildə [[Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutu]]nda Nəsiminin büstünün açılış mərasimi olub.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=VQZcm0kGE3E |title=Moskvada İmadəddin Nəsiminin büstünün açılış mərasimi baş tutub|author=İnterAz |date= 20.11.2018|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2018-11-20 |language=az }}</ref>
 
[[10 may]] [[2019]]-cu ildə [[Xaçmaz]]dakı "Çənlibel" parkında İmadəddin Nəsiminin abidəsinin və yeni inşa olunan 35 metr hündürlükdəki "Saatlar qülləsi"nin açılışı olub.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=S9g45xaOxGY |title=Xaçmazda İmadəddin Nəsiminin abidəsinin və “Saatlar qülləsi”nin açılışı olub |author=AzərTAc |date= 11.05.2019|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2019-05-11 |language=az }}</ref> [[2019]]-cu ildə [[Kiyev]]də Nəsiminin heykəltəraş [[Seyfəddin Qurbanov]] tərəfindən hazırlanan heykəli ucaldılıb.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=J74Md8BrAHY |title=Ukraynada Nəsimi izi |author=Real TV |date= 25.05.2019|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2019-05-25 |language=az }}</ref>
 
3 iyun 2019-cu ildə İmadəddin Nəsiminin 650 illiyi ilə əlaqədar [[Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı]] Mars və Yupiter planetlərinin arasında yerləşən 1995 UN2 asteroidinə Nəsiminin adını verdi.<ref>''Oxu.az 3 İyn 2019 12:29'' [https://web.archive.org/web/20190603085850/https://oxu.az/society/314962 Planetlərdən birinə Nəsiminin adı verildi] 03 iyun 2019 tarixində [https://oxu.az/society/314962 ''mənbəyindən''] arxivləndi.</ref>
 
== Səsləndirilmiş şeirləri ==
* [https://www.youtube.com/watch?v=SpPrZgnMKmY Rasim Balayev -— "Hardasan"]
* [https://www.youtube.com/watch?v=u4cbZ5rdits Rasim Balayev və başqaları -— "Sığmazam"]
* [http://karaoke.musigi-dunya.az/nasimi.html Nurəddin Mehdixanlı -— "Sığmazam"]
* [http://www.youtube.com/watch?v=im16zgnmky -Imadəddin Nəsimi - — "Bahariyyə"]
 
== Şeirlərinə yazılmış musiqi əsərləri ==
* [https://www.youtube.com/watch?v=fWqzov6u4-I "Nəsimi" filmindən dərvişlərin mahnısı "İstəmə"] -— musiqi: [[Tofiq Quliyev]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=Av6lxcwn8es "Nəsimi" filmindən dərvişlərin mahnısı "Qafil oyan"] -— musiqi: [[Tofiq Quliyev]]
* [https://www.youtube.com/watch?v=WSB1kVAPaj4 Zeynəb Xanlarova -— Neynədi]
* [https://www.youtube.com/watch?v=nTuDo4hLbFQ Kəmalə Nəbiyeva -— Qatar təsnifi (Könlümün viranəsində gənci-pünhan bulmuşam)]
* Bəstəkar [[Ağabacı Rzayeva]] 7 romans
* [https://www.youtube.com/watch?v=iBd1r5VOK2c Sami Yusuf-Nasimi]
*Teyyub Aslanov -— Etməgil. Musiqi: Xanım İsmayılqızı.
*Firəngiz Əlizadə -— Dərviş, Nasimi-Passion
*Ədilə Hüseynzadə -— Neylərəm, Üzün bərgi-güli-tərdir (a cappella xor üçün). Aldanma (romans)
*Emin Sabitoğlu. Eylədi (mahnı)
 
== Nəsimiyə ithaf olunmuş musiqi əsərləri ==
* [[Nəsimi dastanı]] -— [[Fikrət Əmirov]]un baleti.
*Nəsimi -— Azər Rzayevin simfonik poeması
*Nəsimi -— Cahangir Cahangirovun kantatası
 
== Filmoqrafiya ==
 
== Ədəbiyyat ==
* İmadəddin Nəsimi. Seçilmiş əsərləri: [http://www.anl.az/el/n/inesimi_e1.pdf '''I cild'''], [http://www.anl.az/el/n/inesimi_e2.pdf '''II cild''']. Bakı: "Lider", 2004.
* [http://www.anl.az/el/emb/inesimi.pdf İmadəddin Nəsimi həyatı və yaradıcılğı]
* "Nəsimi və xalq poeziyası". [[Məmmədhüseyn Təhmasib]]. Seçilmiş əsərləri. 2 cilddə. I cild. Bakı: Mütərcim, 2010. -— səh. 379-391379–391.
* {{cite news |title=Nəsimi diri-diri dərisi soyularaq öldürülməyib |author=[[Ziya Bünyadov]] |url=http://old.islamazeri.az/-21315-haber.html |publisher=“Azərbaycan şərqşünaslığı” jurnalı; N1. / [[islamazeri]] |date=2009 |accessdate=2015-08-09 |language={{az}} |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150826100754/http://old.islamazeri.az/-21315-haber.html |archivedate=2015-08-09 }}
 
 
== Xarici keçidlər ==
* [http://strateq.az/?p=317599 İMADƏDDİN NƏSİMİ HAQQINDA 4 BÖYÜK YALAN:o, həqiqətənmi, Azərbaycan şairidir? -— ARAŞDIRMA]
* [https://axar.az/news/siyaset/340586.html Heydər Əliyev Hafiz Əsəddən nəyi istəyir? -— Tarixi fakt]
* [https://axar.az/news/hadise/340817.html Nəsimi üçün Suriyaya kimlər getmişdi? – Unikal video]
* [http://modern.az/az/news/51107#gsc.tab=0 Nəsiminin Suriyanın döyüş bölgəsindəki məzarı dağıdılıb?]
* [http://anl.az/down/meqale/express/2011/mart/162997.htm Şok iddia -— Nəsiminin məzarı Türkiyədədir]
* [http://strateq.az/%C6%8Fsas/312384/heyd%C9%99r-%C9%99liyev-n%C9%99siminin-m%C9%99zarini-nec%C9%99-b%C9%99rpa-etdi.html Heydər Əliyev Nəsiminin məzarını necə bərpa etdi?- TARİX]
* [http://modern.az/az/news/188816#gsc.tab=0 “Nəsimi"Nəsimi ili”ndəili"ndə Nəsiminin məzarı Azərbaycana gətiriləcək?]
* [https://oxu.az/society/676 Nəsiminin məzarını Azərbaycana gətirmək təklif olunur – Video]
* [http://modern.az/az/news/189558#gsc.tab=0 Nəsiminin Suriyadakı məzarından ÖZƏL FOTOLAR]
* [http://strateq.az/aktual/316150/imad%C9%99ddin-n%C9%99siminin-m%C9%99zarindan-%C9%99n-yeni-goruntul%C9%99r.html İmadəddin Nəsiminin məzarından ən yeni görüntülər –Eksklüziv]
* [http://modern.az/az/news/190330#gsc.tab=0 Nəsiminin Hələbdə yaşayan qohumu Modern.az-a danışdı: “Suriyada"Suriyada hamı Nəsimini Azərbaycan şairi kimi qəbul edir”edir" -— Yeni FOTOLAR+VİDEO]
* [http://modern.az/az/news/189836#gsc.tab=0 Azərbaycanın Livandakı səfiri: “Nəsiminin"Nəsiminin məzarı qohumlarının nəzarəti altındadır”altındadır" -— MÜSAHİBƏ]
* [https://axar.az/news/hadise/345123.html Nəsiminin dərisi necə soyulub? -— 300 illik nadir foto]
* [https://azertag.az/xeber/Nesimi_eserlerinin_elyazmalari_ve_nesimisunasliq_problemleri-1258858 Paşa Kərimov: Nəsimi əsərlərinin əlyazmaları və nəsimişünaslıq problemləri]
* [http://strateq.az/edebiyyat/316517 Nəsiminin məzarının son ziyarətçilərindən biri… –Şairin divanını nəşr etmiş təbrizli alim haqda nə bilirik?]
* [https://azvision.az/news/175766/-nesiminin-turkiyede-yeni-elyazma-nusxeleri-tapilib-.html Nəsiminin Türkiyədə yeni əlyazma nüsxələri tapılıb] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190416192044/https://azvision.az/news/175766/-nesiminin-turkiyede-yeni-elyazma-nusxeleri-tapilib-.html |date=2019-04-16 }}
* [http://www.azerbaijan-news.az/uploads/1557959022.pdf Nəsimişünaslığa yeni baxış] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190819112212/http://azerbaijan-news.az/uploads/1557959022.pdf |date=2019-08-19 }}
* [https://azertag.az/xeber/Nesimi_Divaninin_leksikasi_kitabi_chapdan_chixib-1362647 “Nəsimi"Nəsimi “Divan”ının"Divan"ının leksikası”leksikası" kitabı çapdan çıxıb]
 
{{İmadəddin Nəsimi}}
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/5962873"