[[Şəkil:Turkey-Greece-Bulgaria on Treaty of Lausanne.png|250px|thumb|right|Lozanna müqaviləsi ilə Türkiyənin sərhədləri]]
'''Lozanna müqaviləsi''' — [[1923]]-cü il [[24 iyul|iyulun 24]]-də [[Türkiyə]] ilə Qərb dövlətləri arasında "Lozanna" razılaşmasıimzalanan imzalandımüqavilə. Türkiyənin indiki sərhədlərini, regiondakı statusunu müəyyən edən bu müqavilə tarixin sonrakı mərhələlərində baş verəcək bir çox hadisə üçün də platforma rolunu oynadı. Birinci dünya müharibəsini məğlub bitirənlər arasında olan Osmanlı Türkiyəsi faktiki olaraq suverenliyini itirmişdi. [[1920]]-ci ildə Yunanıstanın təkidi ilə imzalanmış [[Sevr müqaviləsi]]nə əsasən, Osmanlı dövlətinin qəti sərhədləri, orduya malik olmaq hüququ və [[Aralıq dənizi]]ndəki adalara olan iddiası ləğv edilmişdi. Amma Yunanıstandan başqa, heç bir dövlətin müqavilənin şərtlərini tanımaması "Lozanna" konfransının çağırılmasına səbəb oldu. 8 ay davam edən mübahisələrdən sonra nəhayət 1923-cü il iyulun 24-də tarixi "Lozanna" müqaviləsi bağlandı. Bununla, yüz illərlə davam edən türk-yunan ixtilafı qismən həllini tapdı və iki dövlət arasındakı sərhəd dəqiqləşdirildi. [[Egey dənizi]]ndəki xırda adalar bölüşdürüldü. Bir milyona yaxın yunan Türkiyədən [[Yunanıstan]]a, 500 min türk isə [[Yunanıstan]]dan [[Anadolu]]ya köç etdi. Lozanna razılaşması faktiki olaraq Türkiyəni [[Dardanel boğazı|Dardanel]] və [[Bosfor]] boğazlarındakı haqlarından məhrum etdi. Türkiyə bu qiymətli keçidlər üzərindəki haqlarını bir də [[1936]]-cı ildə imzalanmış "Montrö" sazişi ilə geri ala bildi. "Lozanna" müqaviləsi həm də Osmanlı sərhədləri daxilində yaşayan erməni və yəhudilərin statusunu müəyyən etdi. Bu milli azlıqlar tam hüquqlu Türkiyə vətəndaşı elan edildi. Amma Lozannada həllini tapmayan nüanslar da oldu. [[İraq]]la Türkiyə sərhəddindəki [[Mosul]] vilayətinin statusunun qeyri-müəyyən qalması, [[Kipr (dəqiqləşdirmə)|Kipr]] məsələsində razılığın əldə edilməməsi, sonradan regionda ciddi münaqişələrin formalaşmasına gətirib çıxardı.
