Zülallar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teq: Geri qaytarıldı
Sətir 1:
[[Fayl: Protein_mosaic.jpg|thumb|protein model mosaic.]]
'''Zülal''', '''polipeptid''', '''protein (Sadə zülal) ''' və ya '''Proteid''' - (protos: birinci, vacib) [[Amin turşusu|aminturşulardan]] ibarət bir və ya birdən çox sayıda uzun zəncirdən ibarət bioloji əhəmiyyətli makromolekullardır. Zülallar canlı hüceyrəsində [[Metabolizm|metabolik]] reaksiyaları [[Katalizator|katalizləmək]], [[Dezoksiribonuklein turşusu|DNT]]-ni çoxaltmaq, xarici stimulların qarşısında hərəkətə keçmək, maddələri hüceyrə içərisində bir nöqtədən digərinə daşımaq, hüceyrənin bir çox strukturunu əmələ gətirmək və sairə kimi bioloji fəaliyyətin çox önəmli bir qismini yerinə yetirirlər. Canlı hüceyrədəki zülalların əksəriyyəti [[Fermentlər|ferment]]<nowiki/>dir. Proteinlər əsas bir-birindən aminturşu ardıcıllıqları baxımından fərqlənirlər. Təxminən 20 növ aminturşu proteinlərdə özünəməxsus spesifik sıra yəni ardıcıllıqla düzülərək əmələ gələn zülalın funksiyasının təyin edir. Bu spesifik ardıcıllıq informasiyası DNT-nin [[gen]] adı verilən bölgələrindən gəlməkdədir.Zülallar tamamlanmış və tamamlanmamış olmaq üzrə ikiyə ayrılır.Tamamlanmış zülallar,əsasən ət,balıq,toyuq,yumurta və süd məhsulları kimi heyvani qidalarda olur<ref>{{cite web |url= |title= |author=AgroAdmin |date=20.10.2018 |website= |publisher= |language=az |access-date= 8 iyun 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref>.  
 
== Tarix ==
Sətir 9:
Bəzi zülalların molekul kütləsi :
 
* Qlükoqon 4000,
* İnsulin 6000
* Ribonukleaza 137000
* Tripsin 23800
* Fibrinogen 341000
* İlbizin qemasiani 9000000
 
== Quruluşu<nowiki/> ==
İnsulin 6000
 
Ribonukleaza 137000
 
Tripsin 23800
 
Fibrinogen 341000
 
İlbizin qemasiani 9000000
 
== Quruluşu<nowiki/> ==
Zülalların əsas quruluş vahidi aminturşulardır. Aminturşulara, karbon zəncirindəki hidrogenlərdən biri NH<sub>2</sub> qrupu ilə əvəz olunmuş, karbon turşularının törəməsi kimi baxmaq olar. Zülalların tərkibinə daxil olan bütün aminturşular üçün (prolin müstəsnalıq təşkil edir) xarakter olan ümumi əlamət, onların tərkibində sərbəst karboksil qrupunun, sərbəst əvəzlənməmiş amin qrupunun, karbon atomuna birləşmiş və yan zəncir adlanan müəyyən R-qrupunun olmasıdır. Təbii amintirşuların çoxunda amin qrupu karboksilə nəzərən α-vəziyyətində yerləşmiş olur.
 
Sətir 137 ⟶ 132:
'''Tənzimləyici funksiya -''' Bəzi [[hormonlar]] kimyəvi təbiətli zülaldır. Məsələn, [[İnsulin]]. [[Qlükaqon]], [[somatotropin]] və s.
 
== Mənbəİstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı}}2. {{GEO}} Respublikası 11-ci sinif biologiya dərsliyi, səhifə 9 ("Sakartvelos Matsne" nəşriyyat, kod: 835)
 
== Mənbə ==
{{İstinad siyahısı}}3.A.M. Məhərrəmov, M.Ə.Allahverdiyev. Həyat fəaliyyətinin kimyəvi əsasları, Ali məktəblər üçün dərslik, Bakı: «Bakı Universiteti» nəşriyyatı, 2009, 288 s.{{Üzvi maddələr}}
{{İstinad* siyahısı}}2. {{GEO}}Gürcüstan Respublikası 11-ci sinif biologiya dərsliyi, səhifə 9 ("Sakartvelos Matsne" nəşriyyat, kod: 835)
{{İstinad* siyahısı}}3.A.M. Məhərrəmov, M.Ə.Allahverdiyev. Həyat fəaliyyətinin kimyəvi əsasları, Ali məktəblər üçün dərslik, Bakı: «Bakı Universiteti» nəşriyyatı, 2009, 288 s.{{Üzvi maddələr}}
 
{{Üzvi maddələr}}
{{Biologiya}}