Ateroskleroz: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
|||
Sətir 1:
[[
'''Ateroskleroz'''
▲[[Şəkil:Atherosclerosis, aorta, gross pathology PHIL 846 lores.jpg|thumb|Ateroskleroz zamanı arteriyanın zədələnməsi]]
▲'''Ateroskleroz''' - (yunanca: athere – “sıyıq”, “sıyığabənzər kütlə”, sklerosis – “birləşdirici toxumanın inkişafı”, “bərkimə”) - arteriya intimasında plazma mənşəli aterogenik lipoproteinlərin toplanması nəticəsində yaranan iltihabi-fibroproliferativ prosesdir. Ateroskleroz ateromalar və ya ateromatoz və ya fibroz-yağlı lövhələr damar mənfəzinə doğru qabaran və mənfəzi daraldan, tunica medianı zəiflədən və ciddi ağırlaşmalar törədə bilən intimal zədələnmələrlə xarakterikdir. Damar divarlarında əsasən xolestrinin yığılması ən geniş yayılmış patologiyanın – ateroskleroz xəstəliyinin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Birləşdirici toxumalarının ətrafında xüsusi lipid lövhələri yaranır.
Bunun da nəticəsində damarda zədələnmə baş verir. Damarlar elastikliyini itirir, bərkiyir və toxumalarda qanın
təchizı pozulur. Lövhə olan yerdə tromb əmələ gəlir.
Sətir 15 ⟶ 13:
edir. Ateroskleroz xəstəliyi qanda xolesterinin artması ilə müşahidə olunur. Öd daşlarının ümumi kütləsinin 90
%-ni xolesterin təşkil edir. Xolesterin normal halda ödün tərkibində məhlul halında olur. Xolesterin
kristallaşaraq çöküntüyə keçməsi nəticəsində öd daşları əmələ gəlir.
== Tarix ==
Ateroskleroz xəstəliyinin adı təbabətə ilk dəfə
== Aterosklerozun etio-patogenezi ==
Əksər ürək-damar sistemi xəstəlikləri, o cümlədən də ateroskleroz üçün etioloji amillər ümumidir və bunlara risk faktorları deyilir. Aterosklerozun inkişafında xüsusi əhəmiyyət kəsb edən risk faktorlarına aşağıdakılar aiddirlər: psixo-emosional gərginlik və sinir amili, irsi-genetik amillər, etnik amillər, yaşın və cinsin təsiri, arterial hipertenziya, siqaret çəkmə, hipodinamiya, piylənmə, qidalanma xüsusiyyətləri, maddələr mübadiləsinin ekzogen və endogen səbəblərdən pozulması, hormonal pozğunluqlar, damar dəyişiklikləri, şəkərli diabet və s. Beləliklə, polietioloji xəstəlik hesab edilən aterosklerozun
== Aterosklerozun morfogenezi və morfologiyası ==
Sətir 57 ⟶ 55:
== Aterosklerozun klinik-morfoloji formaları ==
Aterosklerozun morfoloji dəyişiklikləri həmişə bütün şəxslərdə bütün arterial damarlarda eyni intensivliklə və eyni dərəcədə inkişaf etmir və bununla da əlaqədar eyni dərəcədə klinik əhəmiyyət kəsb etmir. Aterosklerotik dəyişikliklərin hansı arterial damarda daha çox üstünlük təşkil etməsindən, bununla da əlaqədar hansı müvafiq üzv və toxumada morfoloji dəyişiklərə səbəb olmasından və klinikada müvafiq əlamətlərlə müşayiət olunmasından asılı olaraq ateroskleroz xəstəliyinin aşağıdakı klinik-morfoloji formaları ayırd edilir:
# Aorta forması;
# Ürək forması;
# Beyin forması;
# Böyrək forması;
# Müsariqə forması;
# Ətraf forması;
# Universal və ya müştərək (kombinə olunuş) forma
Aterosklerozun bu klinik-morfoloji formaları içərisində ən geniş yayılanları və daha çox klinik əhəmiyyət kəsb edənləri aorta, ürək və beyin formalarıdır.
== Xarici Keçidlər ==
# [http://saglamolun.az/index.php/urek-damar-ve-qan-sistemi/196-ateroskleroz--uerk-damar-sistemi-xstliklrinin-sas-sbbidir.html Ateroskleroz – ürək-damar sistemi xəstəliklərinin əsas səbəbidir]
# [https://md7.info/az/ateroskleroz Ateroskleroz]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}
== Ədəbiyyat ==
# S.F.Qarayev, P.Ş.Məmmədova, A.Q.Nəbiyeva. Biokimyanın əsasları, Bakı, Təfəkkür, 2000, 359 s.
# A.Quliyev, T.Həsənov, S.Güləhmədov. Bioloji kimya (statika), BDU-nun nəşriyyatı, Bakı 2004.
# A.M.Məhərrəmov, M.Ə.Allahverdiyev. Üzvi kimya, Bakı, Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2007, 382 s.
[[Kateqoriya:Kardiologiya]]
| |||