Mürəkkəb cümlə: Redaktələr arasındakı fərq

Mürəkkəb cümlənin semantik cəhəti – məzmunu da tədqiqat baxımından maraqlı və əhəmiyyətlidir. Müəyyən bir nitq şəraitində və ya mətn daxilində hər hansı bir mürəkkəb cümlənin ifadə etdiyi məzmun, onun aktuallaşdırma, aktual üzvlənmə imkanları cümlənin funksional aspektidir. Sadə cümlənin aktuallaşdırma imkanları üzvlərin sırası və intonasiya ilə reallaşırsa, mürəkkəb cümlədə bunlarla yanaşı, komponentlərin – tərkib hissələrin sırası da mühüm amildir. Dildə adətən emosionallığın az olduğu cümlələrdə birinci tərkib hissə "məlum olan"ı – temanı, ikinci tərkib hissə "yeni"ni – remanı ifadə edir; məs.: Bizim məhəllədə hamı Ziba xalanın xətrini istəyirdi, çünki xeyrə-şərə yarayan arvad idi (Elçin) – cümləsində birinci tərkib – baş cümlə tema, ikinci tərkib hissə – səbəb budaq cümləsi remadır. Əgər bu cümlədə tərkib hissələrin yerini dəyişərək, həmin cümləni: Xeyrə-şərə yarayan arvad idi, ona görə də bizim məhəllədə hamı Ziba xalanın xətrini istəyirdi – şəklinə salsaq, yenə də birinci tərkib temadan, ikinci tərkib remadan ibarət olacaqdır. Birinci cümləyə aktuallaşdırma baxımından: Ziba xala necə arvad idi?, ikinci cümləyə: Nə üçün hamı Ziba xalanın xətrini istəyirdi? sualını vermək olar.