Menhir: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.7
k Şəkil→Fayl, File→Fayl using AWB
Sətir 1:
[[ŞəkilFayl:Broken menhir edit.jpg|thumb|180 px|right|[[Menhir Er-Qrax|Böyük qırılmış menhir]], [[Bretan]] vilayəti, [[Fransa]]. Hündürlüyü təxminən 20 metrdir.]]
 
'''Menhir''' ({{dil-br|men}} — daş və ''hir'' — uzun)<ref>Bretonun dilində başqa adı var — [[:br:Peulvan|''peulvan'']] və ya ''pelvan'', geniş yayılmamışdır.</ref> — şaquli ölçüləri üfüqi ölçüləri nəzərəçarpacaq dərəcədə aşan bir adam tərəfindən qoyulmuş kobud bir daş və ya daş bloku şəklində ən sadə formada meqalit.
Sətir 6:
Menhirlər həm tək, həm də qrup şəklində qurulmuşdu: oval və düzbucaqlı "çitlər" ([[kromlex]]lər), yarı oval, xətlər, o cümlədən bir çox kilometr və xiyabanlar.
 
Menhirin ölçüsü əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir, 4-5 metr və ya daha çox bir hündürlüyə çatır (ən böyükünün hündürlüyü 20 metr və çəkisi 300 ton). <ref>Большая советская энциклопедия.</ref> Forması ümumiyyətlə qeyri-bərabərdir, tez-tez yuxarıdan yuxarı, bəzən düzbucaqlı şəklindədir.
 
Ən sadə və ən qədim əşyalarda təsvirlər olmur, lakin zaman keçdikcə oyma naxışlar, bass-rölyeflər, habelə daş balta, şum, çoban çubuğu və boyunduruğu deyilən şərti olaraq (onlar müəyyənləşdirilmədiyi üçün) əşyaların təsvirləri görünməyə başlayır. Menhirlərin bəzi parçaları dəfn otaqları tikmək üçün istifadə olunur və köhnələrin üstünə yeni rəsmlər ilə örtülmüşdür. Menşirin yeni quruluşlar tikmək üçün qəsdən dağıldığı və ya doğaçlama materialı kimi istifadə edildiyi bilinmir<ref>Le Roux, Charles-Tanguy. The Art of Gavrinis Presented in its Armorican Context and in Comparison with Ireland. 1992, Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland.</ref>.
Sətir 13:
Menhirlər — əslində bu günümüzə qədər qalan ilk orijinal süni quruluşdur. XIX-cu əsrə qədər arxeoloqlar onların mənşəyi haqqında kifayət qədər məlumata malik deyildilər. Radiokarbon analizi və dendroxronologiya metodlarının inkişafı onların yaşlarını daha dəqiq müəyyənləşdirməyə imkan verdi: menhirlər əsasən [[neolit]], [[mis]] və [[tunc dövrü]]nün mədəniyyətləri ilə əlaqədardır.
 
[[ŞəkilFayl:RudstonMonolith(StephenHorncastle)Apr2006.jpg|thumb|right|[[Radstons monoliti]], [[Böyük Britaniya]]da ən hündür menhir, çəkisi 40 [[Ton|ton]]dur]]
Menhirlərin məqsədi əsrlər boyu sirr olaraq qalmışdır, çünki ictimai təşkilat, dini inanclar və ya inşaatçıların dili haqqında demək olar ki, heç bir şey bilinmir, baxmayaraq ki, onların ölülərini dəfn etdikləri, əkinçiliklə məşğul olduqları, gil qablar, daş alətlər və zərgərlik hazırlamaları bəzək əşyaları. Druidlərin insan qurbanları və ya sərhəd sütunları və ya mürəkkəb bir ideoloji sistemin elementləri kimi manhirlərdən istifadə etdikləri haqqında fikirlər var idi <ref>Patton, Mark. Statements in Stone: Monuments and Society in Neolithic Brittany. New York, Routledge, 1993. Стр.4.</ref>.
 
Sətir 23:
 
== Coğrafiya ==
[[ŞəkilFayl:Менгир долины реки Аше.jpg|thumb|left|[[Qafqaz|Qərbi Qafqaz]]ın [[Soçi]] bölgəsindəki [[Aşe çayı]] vadisində yerləşən menhir]]
Menhirlər Avropa, [[Afrika]] və [[Asiya|Asiyanın]]nın müxtəlif yerlərində geniş yayılmışdır, lakin ən çox Qərbi Avropada, xüsusilə Böyük Britaniya, İrlandiya və Fransanın Brittany əyalətində rast gəlinir.
 
Fransanın şimal-qərbində qədim tarixin müxtəlif dövrlərinə aid olan 1200 menhir tapıldı.