Vikipediya

III Pyotr: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k Dövlət xadimi şablonu qaydaya salınır
k Şəkil→Fayl, File→Fayl using AWB
Sətir 28:
 
=== İlk illəri ===
[[ŞəkilFayl:Peter III's letter (1746) 02.jpg|left|thumb|Çar Pyotrun xanımına fransızca yazdığı məktub]]
Pyotr Fyodoroviç [[21 fevral]] [[1728]]-ci ildə [[Şlezviq-Holşteyn|Şlezviq-Holşteyn hersoqluğu]]<nowiki/>nun paytaxtı [[Kil]] şəhərində dünyaya gəldi. Atası Çarlz Fridrix [[İsveç|İsveç kralı]] [[XI Karl|XI Karlı]]ı<nowiki/>n nəvəsi, anası [[Anna Petrovna]] isə [[I Pyotr|Böyük Pyotr]]<nowiki/>un ən böyük qızı idi. Dünyaya gəldikdən yalnız bir ay sonra anasını itirən Pyotr, [[1739]]-cu ildə atasının ölümüylə hələ 11 yaşında ikən Çarlz Pyotr Ulrix adıyla [[Şlezviq-Holşteyn|Şlezviq-Holşteyn hersoqluğu]]<nowiki/>nun taxtına əyləşdi. Xalası [[Yelizaveta Petrovna]]<nowiki/>nın Rusiya taxtına əyləşməsinin ardından Pyotr Rusiyaya gətirildi və [[7 noyabr]] [[1742]]-ci ildə baş tutan rəsmi mərasimlə həm [[Rus Pravoslav Kilsəsi|rus-pravoslav kilsəsi]]<nowiki/>nə keçərək həm Pyotr Fyodoroviç adını aldı, həm də [[İmperator|imperatriça]]<nowiki/>nın yeganə vəliəhdi elan olundu. Bundan başqa, davam edən Rusiya-İsveç müharibəsi (1741-1743) əsnasında rus qoşunlarının [[Finlandiya]]<nowiki/>ya girməsiylə 14 yaşlı Pyotr [[Finlandiya krallığı|Finlandiya kralı]] elan edildi. Buna səbəb isə [[Finlandiya]]<nowiki/>nı əlində tutan dayısı sonuncu [[İsveç|İsveç kralı]] [[XII Karl]]<nowiki/>ın vəliəhd buraxmadan vəfat etməsi idi. [[Finlandiya]] taxtına keçməsinin ardından həmin il İsveç parlamenti tərəfindən taxt vəliəhdi elan edildi. Ancaq Pyotrun eyni zamanda Rus taxtının vəliəhdi olduğundan xəbərsiz olan İsveç parlamentinin bu istəyi, [[Yelizaveta Petrovna|İmperatriça Yelizaveta]] tərəfindən rədd edildi.
 
Bacısı oğlunu və yeganə vəliəhdini yanına gətirən [[Yelizaveta Petrovna|İmperatriça Yelizaveta]] əvvəlcə onun təhsili ilə maraqlandı. Ardından yetkinlik yaşına çatdıqdan sonra onu alman əsilzadələrindən [[II Yekaterina|Sofiya Avqust]]<nowiki/>la evləndirmək istədi. Əslində bu 2 gənc qohum idi: belə ki, Pyotrun babası [[IV Fridrix (hersoq)|IV Fridrix]]<nowiki/>lə, [[II Yekaterina|Sofiya]]<nowiki/>nın babası Kristian Avqust qardaş idi. Gənc qız dərhal Rusiyaya gətirildi və rəsmi mərasimlə [[Rus Pravoslav Kilsəsi|rus-pravoslav kilsəsi]]<nowiki/>nə keçərək ''Yekaterina Alekseyevna'' adını aldı. Cütlüyün toy mərasimi isə [[21 avqust]] [[1745]]-ci ildə [[Sankt-Peterburq]]<nowiki/>da baş tutdu. Siyasi məqsədlərlə baş tutan bu evlilikdən hər iki tərəf narazı idi. Buna baxmayaraq vəliəhdin bu evlilikdən [[I Pavel|Pavel]] və Anna adlı 2 övladı dünyaya gəldi. Toy mərasiminin ardından 16 il boyunca [[Oranienbaum (saray-park kompleksi)|Oranienbaum]]<nowiki/>dakı sarayda yaşayan vəliəhd Pyotrun bu illər ərzində bir çox sevgililəri oldu (hətta bəzi mənbələrə görə xanımının da).
Sətir 36:
 
==== Xarici siyasət ====
Çar Pyotr taxta çıxdıqdan sonra ([[5 yanvar]] [[1762]]) [[Yeddiillik müharibə]]<nowiki/>yə son qoydu və bütün rus ordularını işğal bölgələrindən geri çəkdi. [[5 may]] tarixində tərəflər arasında sülh bağlandı və [[Prussiya krallığı]] ilə münasibətlər yaxşılaşdı. Hətta [[Prussiya krallığı|Prussiya]]<nowiki/>nın [[Avstriya-Macarıstan İmperiyası|Avstriya]]<nowiki/>ya qarşı mübarizəsində yardım olaraq 12 minlik rus ordusu göndərildi. Nəticədə Avropadakı siyasi tarazlıq dəyişdi. Berlini tərk edən rus ordusunun dəstəyini alan [[Prussiya krallığı|Prussiya kralı]] [[II Fridrix (Prussiya kralı)|II Fridrix]] bölgədə gücləndi və [[1762]]-ci ilin [[oktyabr]]<nowiki/>ında Cənubi [[Sileziya|Sileziyanı]]nı işğal edərək Avstriyanı sülh bağlamağa məcbur etdi.
 
Eyni zamanda [[Şlezviq-Holşteyn|Şlezviq-Holşteyn hersoqu]] olan Çar Pyotr [[Şlezviq-Holşteyn|Şlezviq]] bölgəsini hersoqluğa tabe etmək məqsədilə [[Danimarka|Danimarkay]]y<nowiki/>a müharibə elan etmək niyyətində idi. Bu səbəblə rus orduları yavaş-yavaş sərhəd bölgələrinə göndərilir, digər tərəfdən [[İsveç]] və [[İngiltərə krallığı|İngiltərə]]<nowiki/>nin dəstəyi üçün elçilər göndərilirdi. Rus qoşunları tərəfindən həm hərbi, həm də iqtisadi blokadaya alınan [[Danimarka|Danimarka krallığı]] bu qarşıdurmada özünə müttəfiq tapa bilmədi. Bu səbəblə [[Hamburq]] birliklərini təhdidlə öz tərəfinə çəkməyə çalışdı. [[Danimarka]]<nowiki/>nın bu hərəkətini müharibə səbəbi olaraq dəyərləndirən Çar Pyotr açıq-aşkar döyüş hazırlıqlarına başladı.
 
[[1762]]-ci ilin [[iyun]]<nowiki/>unda general [[Pyotr Rumyantsev|Rumyantsevin]] rəhbərlik etdiyi 40 minlik rus ordusu [[Pomeraniya vilayəti|Pomeraniya]]<nowiki/>da toplandı və [[II Fridrix (Prussiya kralı)|II Fridrix]]<nowiki/>in vasitəçiliyi ilə keçirilməsi planlanan sülh konfransına qədər heç bir hücum baş tutmadı. Ancaq konfransdan qısa müddət sonra Çar Pyotr taxtdan endirildi və konfrans baş tutmadı ([[9 iyul]] [[1762]]). Beləliklə, [[Şlezviq-Holşteyn|Şlezviq]] məsələsi həll olunmadı.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/III_Pyotr"