12:15, 22 sentyabr 2020 tarixindəki versiya redaktə Vagobot (müzakirə \| töhfələr) Botlar 469.530 redaktə k Dövlət xadimi şablonu qaydaya salınır ← Əvvəlki redaktə		08:33, 21 iyun 2021 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar TexnoBot (müzakirə \| töhfələr) Botlar 25.654 redaktə k Şəkil→Fayl, File→Fayl using AWB Sonrakı redaktə →
Sətir 12: \|vikianbar = }} [[~~Şəkil~~Fayl:Genealogy kings Mali Empire.svg\|250px\|thumb\|right\|[[İbn Xəldun~~\|İbn Xəldunun~~]]un əlyazmasına görə Mali imperiyasının hökmdarlarının şəcərəsi{{sfn\|Levtzion\|1963\|p=353}}]] [[~~Şəkil~~Fayl:The Mali Empire.jpg\|250px\|thumb\|Masa Musanın vəfat etdiyi vaxt Mali imperiyasının ərazisi]] '''Mansa Musa''' ({{DVTY}}) — 1307/12-1332/37-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş orta əsr [[Mali]] dövlətinin mansası (ali hökmdar). Keyta sülaləsinin nümayəndəsi idi. Mali dövlətinin banisi Sundiat Keytanın qardaşı oğlu idi. May ayının ilk ongünlüyündə anadan olmuş, bu təxminən 1 maydan 8 maya qədərdir və avqustun son ongünlüyündə ölmüşdür - bu isə 24-31 avqust aralığını əhatə edir. Onun hakimiyyəti illərində [[Mali]] tarixində ən böyük ərazilərə sahib idi. Ölkə əhəmiyyətli dərəcədə böyümüş və mədəni inkişafının zirvəsinə çatmışdır. Sətir 19: Musanın hökmranlığı əsasən o dövrün ərəb salnaməçilərinin qeydlərindən məlumdur: ən dolğun məlumatları - Şihab əd-din Əhməd ibn Yəhya ibn Fadlallah əl-Omari ad-Dimashki ({{lang-ar\|شهاب الدين احمد ابن يحيى ابن فضل الله العمري الدمشقي}}), [[İbn Bətutə\|İbn-Bətutə Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Abdullah al-Lavati at-Tancı]] ({{lang-ar\|أبو عبد الله محمد ابن بطوطة}}‎) və [[İbn Xəldun\|Əbu Zeyd Əbdürrəhman ibn Məhəmməd ibn əl Hədrami]] ({{lang-ar\|ابو زيد عبد الرحمن بن محمد بن خلدون الحضرمي}}) vermişdir. İbn Xəldunun sözlərinə görə, babası Mali imperiyasının qurucusu Sundiata Keytanın qardaşı idi. Əvvəlki hökmdar II Əbubakar tərəfindən 1311-ci ildə baş vəzir təyin edildikdən sonra Mansa Musa hakimiyyətə gəlmişdir. Çünki, II Əbubakar [[Atlantik okean~~\|Atlantik okeanını~~]]ını araşdırmaq üçün min gəmi və çox sayda azuqə ilə yola çıxmış və geri dönməmişdi. Mansanın şöhrətinin dövlətinin hüdudlarından kənarda, o cümlədən [[Avropa~~\|Avropada~~]]da yayılmasının ən mühüm səbəbi 1324-cü ildə onun etdiyi [[Həcc\|Həcc səfəri]] idi. At üzərində gedən hökmdarı müxtəlif mənbələrə görə, 60 min nəfərdən ("Tarix əs-Sudan" salnaməsi) 80 min nəfərə ("Tarix əl-Fattaş" salnaməsinə görə) qədər insann müşayiət edirdi. Musanın [[Qahirə~~\|Qahirədən~~]]dən keçməsi zamanı saysız dəvə karvanları və qulların çoxluğu, həmçinin padşahın həddindən artıq dərəcədə səxavəti hər kəsi heyran etmişdi. {{sitat\|Bu adam səxavəti ilə bütün Qahirəni özünə valeh etmişdi. Bütün sultanlıq boyunca ondan qızıl hədiyyə almayacaq bir şəxs və ya məmur yox idi. O, çox şərəfli və ləyaqətli davranmış və böyük təvazökarlıq göstərmişdir!}} Mansa Musa [[Məkkə~~\|Məkkədən~~]]dən [[Mali~~\|Maliyə~~]]yə 1325-ci ildə qayıtmışdır. Kralın Həcc ziyarəti şərq qonşuları ilə Malinin siyasi və iqtisadi əlaqələrini gücləndirdi. Nəticədə ölkəyə xeyli sayda ərəb tacirləri və mütəfəkkirləri səyahət etdi. Onun rəhbərlik etdiyi [[Mali imperiyası]] müasir [[Mali]], [[Qvineya]], [[Seneqal]], [[Niger]], [[Mavritaniya]] dövlətlərinin ərazisində yerləşirdi. Ərazinin əsas nəqliyyat arteriyası [[Niger çayı~~\|Niger çayıdır~~]]dır; əsas münbit torpaqlar onun daxili deltasında yerləşir. 1352-ci ildə Mali dövlətini ziyarət edən o dövrün ərəb səyyahı [[İbn Bətutə~~\|İbn Bətutənin~~]]nin(Musanın oğlunun qısa müddət ərzində hakimiyyətindən sonra taxta çıxan Musanın qardaşı 24 il hökmdar olan Mansa Süleymanın dövründə) qeydlərinə görə Malinin iqtisadiyyatının əsası [[Şimali Afrika]] ölkələri ilə tran[[saxara]] karvan yolları ilə ticarət təşkil edirdi. Bu ticarətdə əsasən mineral xammal - [[duz]] və [[qızıl]] böyük üstünlüyə malik idi. Həm də səhradan Maliyə fil sümüyü və digər [[Afrika]] heyvanlarının dəriləri gətirilirdi. Сelebrity Net Worth nəşrinin mütəxəssisləri bütün dövrlərin varlı insanlarının sərvətlərini 2012-ci ilin şərtləri ilə müqayisə edərək Musanın sərvətinin 400 milyard [[ABŞ dolları]] səviyyəsində qiymətləndirmişlər. 2012-ci il oktyabrın 12-də dərc edilən dünyanın 25 ən varlı adamının reytinqində I Musa [[Rotşildlər\|avropalı Rotşildlər sülaləsini]] və [[Con Rokfeller\|amerikalı sahibkar Rokfelleri]] qabaqlayaraq 1-ci yeri tutmuşdur <ref>{{cite web\|url=http://www.celebritynetworth.com/articles/entertainment-articles/25-richest-people-lived-inflation-adjusted\|title=25 самых богатых людей в истории\|work=Рейтинг\|accessdate=2012-10-17\|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BUHE3oZq?url=http://www.celebritynetworth.com/articles/entertainment-articles/25-richest-people-lived-inflation-adjusted\|archivedate=2012-10-17}}</ref>.

Mansa Musa: Redaktələr arasındakı fərq