Qızıl aypara: Redaktələr arasındakı fərq

Əfqan qaçqınları dünyanın ən böyük məcburi köçkünlərindən birini təşkil edir <ref>Rajabali A, Moin O, Ansari A, Khanani M, Ali S. Communicable disease among displaced Afghans: refuge without shelter. Nat Rev Microbiol. 2009;7(8):609–14.</ref>. 1978-ci il kommunist ələ keçirilməsindən və 1979-cu il sovet istilasından sonra altı milyon əfqan, ilk növbədə İran və Pakistanda olsa da, bütün dünyada sığınacaq taparaq vətənlərindən kənarda sığınacaq istədi <ref>Colville R. Afghanistan: the unending crisis—the biggest caseload in the world. Refugees Magazine. Geneva: The United Nations High Commissioner for Refugees; 1997.</ref>. 2016-cı ildə Pakistanda 1,5 milyon əfqan qaçqın və İranda 951.000 qaçqın var idi <ref>UNHCR regional plan—building resilience and solutions for Afghan refugees in South-West Asia. Geneva: UNHCR; 2017.</ref>. Qaçqınların daxili və xarici yerdəyişmələrinin, narkomaniya və cinsi ticarəti asanlaşdırmaq, qanla və cinsi yolla ötürülən infeksiyalar üçün risk altına qoymaq üçün göstərilmişdir <ref>Tanaka Y, Kunii O, Hatano T, Wakai S. Knowledge, attitude, and practice (KAP) of HIV prevention and HIV infection risks among Congolese refugees in Tanzania. Health Place. 2008;14(3):434–52.</ref><ref>Kukis M. Pakistan’s sex trade draws Afghan refugees 2001 [Available from: http://www.upi.com/Business_News/Security-Industry/2001/11/17/Pakistans-sex-trade-draws-Afghan-refugees/36701006037223/. Accessed 1 July 2017.</ref><ref>Hankins C, Friedman S, Zafar T, Strathdee SA. Transmission and prevention of HIV and sexually transmitted infections in war settings: implications for current and future conflicts. AIDS. 2002;16(17):2245–52.</ref>. Pakistanın Kvetta şəhərində Pakistan və Əfqan narkotik istifadəçiləri arasında məlumatlılığı və yüksək riskli təcrübələri müqayisə edən bir araşdırma, əfqan qaçqınların inyeksiya dərmanı istifadəsi və iynə mübadiləsi təcrübəsi daha çox olduğunu tapdı. Əfqanların pakistanlılardan daha az təhsili və ya işlə təmin olunması və evsiz qalma ehtimalı daha az idi. Əfqan qaçqınlar arasında QİÇS və digər qan yoluxucu infeksiyaların yayılmasının yüksək olması təəccüblü deyil. 556 qaçqın nümunəsində bir araşdırmada QİÇS (6%), Hepatit B (9%) və Hepatit C (37%)<ref>Khanani M, Ansari A, Khan S, Somani M, Kazmi S, Ali SH. Concentrated epidemics of HIV, HCV, and HBV among Afghan refugees. J Infect Dis. 2010;61:434–7.</ref> əhəmiyyətli bir yük aşkar edilmişdir.

 

 

Kanada müsəlmanlarının bir araşdırmasında, əqli xəstəliklər və bağımlılıkla əlaqəli damğa ilə mübarizə üçün imana əsaslanan proqramların istifadə edilə biləcəyi müəyyən edildi <ref>Jozaghi E, Asadullah M, Dahya A. The role of Muslim faith-based programs in transforming the lives of people suffering with mental health and addiction problems. J Subst Use. 2015;21(6):587–93.</ref>. Kamboca qaçqınları ABŞ-ın ən böyük qaçqın əhalisini təşkil edir və 1975-ci ildə buraya gəldikdən iki on il sonra aparılan bir araşdırma əhali arasında ruhi xəstəliklərin yüksək səviyyəsini (depressiya və travmadan sonrakı stres pozğunluğu (PTSD)) tapdı. Tədqiqat miqrasiya əvvəl travma məruz qalma yüksək dərəcələrini (bəzi kateqoriyalarda 90% -dən çox) tapdı, lakin ABŞ-a gəldikdən sonra travmaya məruz qalma dərəcələri azaldıldı <ref>Marshall G, Schell T, Elliot M, Berthold S, Chun C-A. Mental health of Cambodian refugees 2 decades after resettlement in the United States. JAMA. 2005;294(5):571–9.</ref>. Bir araşdırma, əvvəllər 5 ilə 15 il arasında müharibəyə məruz qalan insanlar arasında Bosniya və Herseqovina, Xorvatiya, Kosovo, Serbiya və Makedoniya Respublikasının müharibə şəraitində olan ölkələrində ruhi xəstəliklərin yayılmasını qiymətləndirdi. Bu populyasiyada psixi xəstəliklərin ümumi yayılmasının 44,8% olduğu, ən çox rast gəlinən ruhi pozğunluqların arasında TSDT (10.6-35.5%) və əsas depressiya (4.1-37.3%) <ref>Priebe S, Bogic M, Ajdukovic D, Franciskovic T, Galeazzi G, Kucukalic A, et al. Mental disorders following war in the Balkans—a study in 5 countries. Arch Gen Psychiatry. 2010;67(5):518–28.</ref>olduğu bildirilmişdir . Bu cür tədqiqatlar qaçqınlar və müharibə əlilləri üçün uzunmüddətli sağlamlığın inkişaf etdirilməsinin vacibliyini vurğulayır.