Əhalinin qocalması: Redaktələr arasındakı fərq

'''Əhalinin qocalması''' — әhali içәrisindә yaşlı şәxslәrin (60 vә ya 65 yaşdan yuxarı) payının artması. [[Polşa]] demoqrafı E.Rossetin şkalasına görә, ölkә әhalisinin sayında 60 vә daha yuxarı yaşlı şәxslәrin payı 8%-ә qәdәr olduqda – demoqrafik cavanlıq, 8–10% – qocalmanın başlanğıcı, 12% vә daha çox – demoqrafik qocalmadır <ref name="yazaq">{{Kitab3 |müəllif= |başlıq=Azərbaycan Milli Ensiklopediyası |yer=Bakı |nəşriyyat=NPB |il=2019 |səhifə=600 }}</ref>.

Bu pay [[uşaq]]ların vә yaşlıların sayının artmasına nisbәtәn yeniyetmәlәrin sayının lәng artması, yәni ya [[doğum]] sayının azalması vә ya yaşlıların ölümünün әskilmәsinә, ya da bu iki amilin birgә tәsiri nәticәsindә arta bilәr. Demәk, tәkrarlanma xarakterinin uzunmüddәtli dәyişmәsi əhalinin qocalmasının sәbәbidir. 19 әsrin 60–70-ci illәrindәn başlayaraq iqtisadi cәhәtdәn inkişaf etmiş ölkәlәrin әksәriyyәtindә doğum sayının uzunmüddәtli azalması üzündәn әhali çox qocalmışdır: bu ölkәlәrdә 60 vә daha yuxarı yaşlı şәxslәrin payı tәqr. 16% tәşkil edir. Yaşlı insanların payı 5–6% olan ölkәlәrdә әhali nisbәtәn cavandır. Əhalinin qocalmasına ayrı-ayrı yaş qruplarına müxtәlif dәrәcәdә tәsir edәn miqrasiya da sәbәb ola bilәr. Mәsələn, gәnclәrin kәnddәn şәhәrә miqrasiyası kәnd әhalisinin qocalması ilә nәticәlәnir. Əhalinin qocalmasının sosial-iqtisadi baxımdan yekunları, әsasәn, әmәk qabiliyyәti olan hәr nәfәrә düşәn pensiya yaşlı şәxslәrin sayının artması ilә әlaqәdardır <ref name="yazaq"/>.

== “Demoqrafik"Demoqrafik qocalma" ==

Son 50 ildə “demoqrafik"demoqrafik qocalma" anlayışı demoqrafiyada və statistikada ümumi olaraq qəbul olunmuşdur. Bu göstərici əhali strukturunda dəyişkən kəmiyyət kimi üç əsas dövrlərdə təhlil

demoqrafik "gənc" ölkə hesab edilir. Bu qrupdakı əhalinin payı 8%-dən 12 %-ə qədər tərəddüd edirsə, bu vaxt deyilir ki, ölkə "qocalığın astanasındadır". Əgər bu göstəricinin aldığı qiymət 12 % və daha yüksək olarsa, onda həmin ölkə demoqrafik "qoca" sayılır. Sonuncu qrupda, yəni bu göstərici 12%-dən yüksək olarsa, o zaman ölkələr arasında demoqrafik qocalığın səviyyəsinin hüdudu bu şəkildə müəyyənləşdirilir: ahıl və qoca insanlarınpayı 12 %-dən 14%-dək təşkil edərsə, ölkələr "qocalığın başlangıc səviyyəsinə"; "qocalığın orta səviyyəsinə" – 14%- 16 %; "qocalığın inkişaf etmiş səviyyəsinə" – 16%-18 % və " qocalığın çox 4 yüksək səviyyəsinə" -— 18 %-dən yuxarı olarsa aid olur. Mütəxəssislərin fikrincə, son onillikdə qocalığın daha bir mərhələsinin araşdırılmasına ehtiyac yaranmışdır, bu “dərin"dərin demoqrafik qocalıq”qocalıq" mərhələsidir, bu zaman 60 və ondan yuxarı yaşda əhalinin ümumi əhalinin sayında xüsusi çəkisi 15 %-i ötür.