Anna Politkovskaya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Şəxs şablonu qaydaya salınır
k Şəkil→Fayl, File→Fayl using AWB
Sətir 89:
|accessdate = 8 oktyabr 2019
|language = {{dil-en|}}
}}</ref> <ref>{{cite web
|url = http://www.moscowtimes.ru/article/600/42/378788.htm
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20090625134223/http://www.moscowtimes.ru/article/600/42/378788.htm
Sətir 100:
|accessdate = 9 oktyabr 2019
|language = {{dil-en|}}
}}</ref> <ref>{{kitab3
| müəllif = Amnesty International
| başlıq = Amnesty International Report 2009
Sətir 114:
| doi =
| ref =
}}</ref> <ref>{{cite web
|url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6035133.stm
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20070107090836/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6035133.stm
Sətir 125:
|accessdate = 9 oktyabr 2019
|language = {{dil-en|}}
}}</ref> Onun ölümündə təqsirli bilinən beş nəfər [[2014]]-cü ilin iyun ayında həbs cəzasına məhkum ediliblər lakin, bu günə qədər cinayəti kimin sifarişi olduğu, buna görə kimin ödəniş etdiyi haqda heç bir məlumat yoxdur. <ref>{{cite web
|url = https://www.nytimes.com/2014/06/10/world/europe/moscow-court-sentences-5-to-prison-for-contract-killing-of-anna-politkovskaya.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20190228103919/https://www.nytimes.com/2014/06/10/world/europe/moscow-court-sentences-5-to-prison-for-contract-killing-of-anna-politkovskaya.html
Sətir 175:
 
=== Jurnalistika fəaliyyəti ===
[[1982]]-[[1993]]-cü illərdə "[[İzvestiya (qəzet)|İzvestiya]]" və "Vozduşnıy transport" qəzetlərində, "ESKART" yaradıcı birliyində eləcə də "Paritet" nəşriyyatında fəaliyyət göstərib. [[1994]]-cü ilə qədər gündəlik çıxan "Meqapolis Ekspress" qəzetində icmal yazarı olub. [[1994]]-[[1999]]-cu illərdə "Obşaya qazeta" qəzetinin icmalçısı və fövqəladə hallar şöbəsinin redaktoru kimi fəaliyyət göstərib. <ref name=":1">{{cite web
|url = https://lenta.ru/lib/14161170/
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20061109062650/https://lenta.ru/lib/14161170/
Sətir 186:
|accessdate = 9 oktyabr 2019
|language = {{dil-ru|}}
}}</ref>
 
[[1999]]-cu ildə "Novaya qazeta" qəzetinin xüsusi müxbiri və icmalçısı olub. O fəaliyyət göstərdiyi müddətdə dəfələrlə döyüş əməliyyatları keçirilən ərazilərdə olub. Çeçenistandakı hərbi əməliyyatlar haqqında çəkdiyi silsilə reportajlara görə [[2000]]-ci ilin yanvar ayında Rusiyanın "Qızıl qələm" mükafatına layiq görülüb. <ref>{{cite web
|url = https://www.novayagazeta.ru/articles/2001/02/01/12477-ob-yavleny-laureaty-premii-soyuza-zhurnalistov-rossii
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20170807070620/https://www.novayagazeta.ru/articles/2001/02/01/12477-ob-yavleny-laureaty-premii-soyuza-zhurnalistov-rossii
Sətir 199:
|accessdate = 9 oktyabr 2019
|language = {{dil-ru|}}
}}</ref> <ref>{{cite web
|url = http://www.ruj.ru/legacy/itogi-2000.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20111011010124/http://www.ruj.ru/legacy/itogi-2000.html
Sətir 210:
|accessdate = 9 oktyabr 2019
|language = {{dil-ru|}}
}}</ref>
 
Anna Politkovskaya Çeçenistanla bağlı bir sıra sənədli kitabların müəllifidir. "Cəhənnəmə səyahət Çeçen gündəliyi", "İkinci çeçen müharibəsi", "Çeçenistan Rusiyanın rüsvayçılığı" adlı kitablarla yanaşı "Razılaşdırılmış cəza", "İtən insanlar" kimi vacib məqalələri də mövcuddur. Onun "Novaya qazeta" qəzetindəki son məqaləsi "Razılaşdırılmış cəza" Rusiya federal qüvvələri tərəfindən döyüşən çeçen dəstələrinin fəaliyyətinə həsr olunub. Onun bir çox kitabları xarici dillərə tərcümə edilərək müxtəlif ölkələrdə çap olunub.<ref name=":1" /> <ref>{{cite web
|url = https://ria.ru/20121007/767027623.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191028160820/https://ria.ru/20121007/767027623.html
Sətir 233:
=== Hüquq müdafiəçisi kimi fəaliyyəti ===
 
Jurnalistika fəaliyyəti ilə yanaşı Anna Politkovskaya həm də hüquq müdafiəçisi kimi də fəaliyyət göstərirdi. O, ölmüş əsgər analarına öz haqlarını məhkəmədə qorumağa, Müdafiə Nazirliyindəki korrupsiya hallarını araşdırmağa, [[Dubrovka faciəsi|Nord - Ost]] qurbanlarına kömək edirdi. <ref>{{cite web
|url = https://www.novayagazeta.ru/articles/2017/10/24/74318-15-let-nazad-v-moskve-proizoshel-zahvat-zalozhnikov-v-teatralnom-tsentre-na-dubrovke
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20171201164706/https://www.novayagazeta.ru/articles/2017/10/24/74318-15-let-nazad-v-moskve-proizoshel-zahvat-zalozhnikov-v-teatralnom-tsentre-na-dubrovke
Sətir 244:
|accessdate = 28 oktyabr 2019
|language = {{dil-ru|}}
}}</ref> <ref>{{cite web
|url = https://www.golos-ameriki.ru/a/russia-ends-probe-of-politkovskaya-murder/1644040.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191028162252/https://www.golos-ameriki.ru/a/russia-ends-probe-of-politkovskaya-murder/1644040.html
Sətir 255:
|accessdate = 28 oktyabr 2019
|language = {{dil-ru|}}
}}</ref>
 
Mövcud hakimiyyəti çox sərt və emosional şəkildə tənqid edirdi:<ref>{{cite web
Sətir 322:
 
* Sentyabr [[2001]]-ci il — Anna Politkovskaya öz "İtən insanlar" məqaləsində Çeçenistan DİN-ə ezam olunmuş polis işçilərini dinc əhalini öldürməkdə ittiham etmişdir. [[2005]]-ci ilin mart ayında məqalədə adı keçən dırnaqarası qəhrəmanlardan biri 11 il həbs cəzasına məhkum edilmişdir.
 
* Fevral [[2002]]-ci il — Anna Politkovskaya Çeçenistana ezam olunur. Daha sonra isə yoxa çıxır və bir neçə gün sonra [[İnquşetiya]]<nowiki/>nın paytaxtı [[Nazran]] şəhərində ortaya çıxır. Sonradan isə itməyinə səbəb kimi dinc əhalinin qətlini araşdırmağına mane olan [[Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti|FTX]] əməkdaşlarından gizləndiyini göstərmişdir.
 
* Oktyabr [[2002]]-ci il — [[Dubrovka faciəsi]] zamanı çeçen terrorçular ilə danışıqlar aparıb.
 
*[[2003]]-cü ildən etibarən Anna Politkovskaya [[Ramzan Kadırov|Ramzan Kadıro]]<nowiki/>vu və onun tabeliyində olanları insan oğurluğunda, zorakılıqda və digər cinayətlərdə ittiham etməyə başlayır.
 
* 2 sentyabr [[2004]]-cü il — [[Beslanda terror aktı (2004)|Beslan məktəbində əsirlərin alınması]] zamanı terrorçularla danışıqlar aparmaq üçün [[Beslan]]<nowiki/>a uçur. Lakin təyyarədə içdiyi çaydan 10 dəqiqə sonra huşunu itirir və naməlum toksinlərdən zəhərlənmə diqanozu<ref>{{cite web
|url = https://graniru.org/Events/Terror/m.76211.html
Sətir 340 ⟶ 336:
|accessdate = 6 noyabr 2019
|language = {{dil-ru|}}
}}</ref> <ref>{{cite web
|url = http://www.hro.org/war/anna/
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20030109145211/http://www.hro.org/war/anna/
Sətir 351 ⟶ 347:
|accessdate = 6 noyabr 2019
|language = {{dil-ru|}}
}}</ref> <ref>{{cite web
|url = http://www.memo.ru/about/bull/b28/page76.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20080504001511/http://www.memo.ru/about/bull/b28/page76.html
Sətir 363 ⟶ 359:
|language = {{dil-ru|}}
|url-status = dead
}}</ref> ilə ağır vəziyyətdə [[Rostov-na-Don]] şəhərində xəstəxanaya yerləşdirilir. "Novaya qazeta" qəzetinin baş redaktoru Dmitriy Muratov iddi edir ki, Annanın xəstəxanaya yerləşdirildiyi vaxt ondan götürülən ilk analizlər məhv edilib. Onun qara ciyəri böyrəkləri və [[Endokrin sistemi|endokrin sistemi]] ciddi xəsarət almışdır.<ref>{{cite web
|url = www.gazeta.ru/politics/polonium/about/1152859.shtml
|archiveurl = https://archive.is/20120801041454/www.gazeta.ru/politics/polonium/about/1152859.shtml
Sətir 385 ⟶ 381:
|accessdate = 8 oktyabr 2019
|language =
}}</ref> Bundan başqa o iddia edirdi ki, Rusiya [[KQB]]-nin zəhər düzəltməklə məşğul olan 12-ci laboratoriyasının işini yenidən bərpa edib. Annanın uçduğu hava yolları şirkəti isə zəhərlənmə iddiasını rədd edərək bəyan edib ki Politkovskayanın çayı heç bir halda zəhərlənmiş ola bilməz çünki çay bütün sərnişinlərə eyni çaydandan süzülür. Digər sərnişinlərdən isə heç biri şikayət etməyib. Zəhərlənməsinə baxmayaraq o, qəzetdə Beslan faciəsini əzmlə araşdırdı və həmin vaxt xeyli insan ölümünə görə məhz təhlükəsilik qüvvələrinin cavabdehlik daşıması barədə silsilə yazılar dərc elədi. Araşdırmaya görə buna səbəb, mühasirəni yarmağa çalışan təhlükəsizlik qüvvələrinin binaya qoyduğu partlayıcı olub. <ref>{{cite web
|url = https://www.azadliq.org/a/politkovskaya-rusiya-kostyucenko/28036123.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008062207/https://www.azadliq.org/a/politkovskaya-rusiya-kostyucenko/28036123.html
Sətir 399 ⟶ 395:
 
* Sentyabr [[2004]]-cü ildən etibarən Anna Politkovskaya "Novaya qazeta" qəzetində İnquşetiyanın prezidenti Murad Zyazikovu tənqid edən silsilə məqalələr yazmağa başlayır.
 
* "Novaya qazeta" qəzetinin baş redaktoru Dmitriy Muradov deyib ki, Politkovskaya öz ölüm günündə Çeçenistan hakimiyyəti tərəfindən insanlara qarşı edilən işgəncələrlə bağlı böyük bir iş təqdim etməyə hazırlaşırdı. Muradovun dediyinə görə məqalədə Çeçenistan Respublikasının hökumət sədri Ramzan Kadırovun mühafizə dəstəsi işgəncələrdən istifadə etməkdə günahlandırılırdı. "Novaya qazeta" qəzetinin redaktoru Vitaliy Yaroşevskiy məlumat verib ki, Politkovskayanın qətlindən sonra polis məqalənin olduğu sərt diski və materialları götürüb. Muradovun dediyinə görə işgəncə verməkdə təqsirli bilinən iki şəxsin şəkli itib.
 
Sətir 405 ⟶ 400:
Anna Politkovskaya [[7 oktyabr]] [[2006]]-cı ildə [[Moskva]]<nowiki/>da yaşadığı binanın liftində güllələnib. Polis əməkdaşları sonradan onun nəşinin yanında səsboğuculu Makarov tapancası və dörd ədəd güllə gilizi tapdılar. İlkin baxışda bu qətlin sifarişli olduğu bəlli olurdu çünki baş daxil olmaqla mərhuma dörd güllə vurulmuşdu. 27 avqust [[2007]]-ci ildə FTX ŞTİBİ rəisi A.Kupryajin bəyan etdiki, Anna Politkovskayanın ölümündə Moskva Mərkəzi Dairəsinin FTX əməkdaşı polkovnik-leytenant Pavel Ryaquzov ittiham olunur.
 
[[ŞəkilFayl:Mogila Anna Politkovskaya.jpg|200px|thumb|right|Anna Ploitkovskayanın [[Troyekurov qəbiristanlığı]]nda yerləşən qəbiri]]
 
Sonradan Moskva məhkəməsi beş kişini Anna Politkovskayanı [[2006]]-cı ildə qətlə yetirməkdə təqsirli bilib. Bir kişi onu güllələməkdə, daha dörd kişi isə qətli təşkil etməkdə təqsirli sayılıb. Onlardan üçü Çeçenistandan olan qardaşlardır. [[2009]]-cu ildə keçirilən məhkəmədə kişilərdən üçünə bəraət verilib.<ref>{{cite web
Sətir 444 ⟶ 439:
}}</ref>
 
[[2013]]-cü ilin yay ayında Moskva Şəhər Məhkəməsi Anna Politkovskayanın ölümündə iştirakda şübhəli bilinənlərlə bağlı araşdırmalara başladı. Əvvəlcə bəraət almış İbrahim və Cəbrayıl Mahmudovlar, keçmiş polis işçisi Sergey Hacıqurbanov və Mahmudovların üşüncü qardaşı Rüstəm ilə əmiləri Lom Əli Qaydukaev həbs olundular. 12 il müddətinə azadlıqdan məhrum olunan İbrahim Mahmudov tutulanlar arasında ən az həbs cəzası alan oldu. İttihama görə o, Anna Politkovskayanın evindən bir neçə küçə uzaqda dayanmış və onun gəlişini qardaşı Cəbrayıl Mahmudova xəbər vermişdi. Cəbrayıl Mahmudov isə 14 il müddətinə azadlıqdan məhrumetmə cəzası aldı. Prokurorların iddiasına görə o, cinayəti törədən öz qardaşı Rüstəmi cinayət törədilmiş yerə maşınla gətirmişdi. Qətli törətməkdə təqsirli bilinən Rüstəm Mahmudov və qətli təşkil etməkdə günahlandırılan Lom Əli Qaydukaev isə ömürlük həbs cəzasına məhkum edildilər. İttihamın yekun qərarına əsasən [[2006]]-cı ilin yayında Qaydukaev Anna Politkovskayanın qətli üçün 150 min dollar alıb. O, qətlin bütün planını cızıb və bunun üçün öz qohumlarını Mahmudov qardaşlarını eləcə də keçmiş DİN əməkdaşları Dmitriy Pavlyuçenkovla Sergey Hacıqurbanovu da cəlb edib. Sergey Hacıqurbanov isə cinayətkar qrupun hərəkətini koordinasiya etdiyi üçün cəzasını sərt rejimli koloniyada çəkmək şərtilə 20 il azadlıqdan məhrum edilib. <ref>{{cite web
|url = https://www.currenttime.tv/a/26624838.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008073439/https://www.currenttime.tv/a/26624838.html
Sətir 468 ⟶ 463:
|accessdate = 8 oktyabr 2019
|language =
}}</ref> 10 iyun [[2017]]-ci ildə isə qətli təşkil etməkdə təqsirli bilinən Lom Əli Qaydukaev xəstəxanada ölüb. Rəsmilər onun xroniki xəstəlikdən öldüyünü deyiblər. Lakin onun həbsxanada döyülərək öldürüldüyü də iddia olunur. <ref>{{cite web
|url = https://www.kommersant.ru/doc/3324498
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008075331/https://www.kommersant.ru/doc/3324498
Sətir 479 ⟶ 474:
|accessdate = 8 oktyabr 2019
|language = {{dil-ru|}}
}}</ref> Müttəhimlərin beşi də tamamilə günahsiz olduqlarını bəyan ediblər. <ref>{{cite web
|url = https://www.bbc.com/azeri/region/2014/06/140609_politkovskaya_sentence
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008082705/https://www.bbc.com/azeri/region/2014/06/140609_politkovskaya_sentence
Sətir 490 ⟶ 485:
|accessdate = 8 oktyabr 2016
|language =
}}</ref> Qətli törətməkdə təqsirləndirilən digər məhbus Rüstəm Mahmudov isə [[2019]]-cu ilin avqust ayında Yeva Merkaçevaya verdiyi müsahibəsində günahkar olmadığını və heç vaxt bir insana atəş açmadığını deyir. Bundan başqa o, əmisi Lom Əli Qaydukaevin artıq məlumat verməsin deyə türmədə döyülərək öldürüldüyünü də idda edib. <ref>{{cite web
|url = https://www.mk.ru/social/2019/08/06/pozhiznenno-osuzhdennyy-ubiyca-anny-politkovskoy-razgovorilsya-za-reshetkoy.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20190806174922/https://www.mk.ru/social/2019/08/06/pozhiznenno-osuzhdennyy-ubiyca-anny-politkovskoy-razgovorilsya-za-reshetkoy.html