Dizel mühərriki: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k →Tarix |
|||
Sətir 1:
[[
{{vikiləşdirmək}}
'''Dizel mühərriki''' — Dizel
Dizel mühərrikləri üçün yanacaq çeşidi genişdir. Bura kerosindən başlayaraq mazuta qədər neftin bütün
== Tarix ==
1824-cü ildə Sadi Karno
İlk dizel mühərrikləri bitki yağı və ya yüngül neft məhsulları ilə
▲1824-cü ildə Sadi Karno Karno tsikli ideyasını formulə edir. Bu ideyaya görə maksimal qənaətcil istilik maşınında işçi mühit "həcm dəyişikliyi", yəni sürətli sıxılma vasitəsilə yanacağın yanma temperaturuna qədər qızdırılmalıdır. 1890-cı ildə Rudolf Dizel bu prinsipi praktiki olaraq həyata keçirməyi təklif etdi. 1892-ci il fevralın 18-də o, ixtirasına patent aldı. Daha bir neçə qurğu onun tərəfindən patentləşdirildi. Bir neçə uğursuzluqdan sonra dizel mühərriyi adlanan ilk praktik model 1897-ci ilin əvvəlində quraşdırıldı və yanvarın 28-də uğurla sınaqdan keçirildi. Dizel fəal şəkildə yeni mühərrik üçün lisenziyaların satışı ilə məşğul olmağa başladı. Buxar mühərrikləri ilə müqayisədə yüksək səmərəlilik və rahat istifadəyə baxmayaraq, bu mühərriyin praktiki tətbiqi məhdud idi:o buxar maşınlarından böyük və ağır idi.
Mühəndis Ekroyd Stüart
▲İlk dizel mühərrikləri bitki yağı və ya yüngül neft məhsulları ilə işləyirdi. Maraqlıdır ki, o əvvəlcə ideal yanacaq kimi kömür tozunu təklif etmişdi. Təcrübələr kömür tozunun yanacaq olaraq istifadəsinin hər şeydən əvvəl həm tozun özünün, həm də yanma nəticəsində əmələ gələn külün yüksək aşındırıcı xüsusiyyətlərinə görə qeyri-mümkün olduğunu göstərdi, həmçinin silindrlərə tozun verilməsi ilə bağlı böyük problemlər meydana çıxdı.
1898-ci ildə Dizeldən asılı olmayaraq Sankt-Peterburqlu mühəndis Qustav Trinkler də Putilov zavodunda dünyada
▲Mühəndis Ekroyd Stüart əvvəllər buna bənzər fikirlər ifadə etmişdi və 1886-cı ildə o işləyən bir mühərrik yaratdı. Onun təklifinə görə, hava silindrə çəkilir, sıxılr və sonra yanacağın püskürdüldüyü konteynerə (sıxılma taktının sonunda ) vurulurdu. Mühərriyin işə salınması üçün konteyner kənardan lampa ilə qızdırılır və işə salınandan sonra əlavə istilik verilmədən saxlanılırdı. Ekroyd Stüart, yüksək sıxılma dərəcəsindən faydalanma haqqında düşünmürdü, o, sadəcə yalnız mühərrikdən yanma şamlarının kənarlaşdırılması imkanlarını təcrübədə yoxlayırdı, yəni o ən böyük üstünlüyə - yanacağın səmərəliliyinə diqqət verməmişdi.
1898-ci ildə Emmanuel Nobel Rudolf Dizelin daxili yanma mühərriyinə lisenziya aldı. Mühərrik kerosinlə deyil, neftlə işləmək üçün uyğunlaşdırıldı. 1899-cu ildən Sankt-Peterburqda "Ludvig Nobel" Mexaniki zavodu dizel mühərriklərinin kütləvi istehsalına başladı. 1900-cü ildə Parisdə keçirilən [[Paris Beynəxalq Sərgisi (1900)|Dünya Sərgisində]] dizel mühərriyi Grand Prix mükafatına layiq görüldü və bunu təşviq edən hadisə Nobelin Sankt-Peterburqdakı zavodunda xam neftlə işləyən mühərriklərin istehsalı xəbəri oldu. Bu mühərrik Avropada "rus dizeli" adlandırıldı. Görkəmli rus mühəndisi Arşaulov ilk dəfə olaraq orijinal quruluşlu yüksək təzyiqli yanacaq nasosu
▲1898-ci ildə Dizeldən asılı olmayaraq Sankt-Peterburqlu mühəndis Qustav Trinkler də Putilov zavodunda dünyada ilk dəfə olaraq "yüksək təzyiqli kompressorsuz neft mühərriyi", yəni müasir formada forkameralı dizel mühərriyi yaratdı. Mühərriyə "Trinkler-motor" adı verildi. Alman modelindən il yarım sonra ortaya çıxmış rus variantı müqayisədə daha yaxşı və perspektiv idi. Yanacağın verilməsi və püskürdülməsi üçün hidravlik sistemdən istifadə ayrıca hava kompressorundan imtina etməyə və fırlanma sürətini artırmağa imkan verdi."Trinkler motor" da hava kompressoru yox idi, istilik onlarda dizellə müqayisədə daha tədricən və daha uzun müddətdə verilirdi. Rus dizaynı alman konstruksiyasından daha sadə, etibarlı və perspektiv idi. Lakin Nobel qardaşlarının və dizel lisenziyası olan digər şəxslərin təzyiqi altında mühərrik üzərində iş 1902-ci ildə dayandırıldı.
▲1898-ci ildə Emmanuel Nobel Rudolf Dizelin daxili yanma mühərriyinə lisenziya aldı. Mühərrik kerosinlə deyil, neftlə işləmək üçün uyğunlaşdırıldı. 1899-cu ildən Sankt-Peterburqda "Ludvig Nobel" Mexaniki zavodu dizel mühərriklərinin kütləvi istehsalına başladı. 1900-cü ildə Parisdə keçirilən [[Paris Beynəxalq Sərgisi (1900)|Dünya Sərgisində]] dizel mühərriyi Grand Prix mükafatına layiq görüldü və bunu təşviq edən hadisə Nobelin Sankt-Peterburqdakı zavodunda xam neftlə işləyən mühərriklərin istehsalı xəbəri oldu. Bu mühərrik Avropada "rus dizeli" adlandırıldı. Görkəmli rus mühəndisi Arşaulov ilk dəfə olaraq orijinal quruluşlu yüksək təzyiqli yanacaq nasosu (kompressorsuz forsunka ilə işləyən) inşa və tətbiq etdi.
== Tətbiqi ==
Müasir zamanda sıxılma nəticəsində alovlanma ilə işləyən
XX əsrin 20-ci illərində alman mühəndisi Robert Boş hal-hazırda geniş istifadə olunan
Hazırda
Dizel mühərrikləri dəmir yolunda də istifadə olunur. Rusiyada yük və sərnişinlərin 40%-i teplovozla daşınır.
2007-ci ildən başlayaraq Rusiyada, demək olar ki, bütün yük avtonəqliyyatı və avtobus parkı dizel mühərriyi,
== Üstünlükləri və çatışmayan cəhətləri ==
Müasir dizel mühərriklərinin faydalı iş əmsalı,
Dizel mühərriyi yüksək sürətlə işləyə bilmir, belə ki
Silindrə
Benzin mühərrikləri ilə müqayisədə, dizel mühərriyinin tullantı qazlarında, bir qayda olaraq, karbon monoksidinin (CO) miqdarı daha azdır, lakin indi benzin mühərriklərində katalitik çeviricilərin istifadəsi nəticəsində bu üstünlük çox da nəzərə çarpmır. Tullantı qazlarında olan əsas zəhərli qazlar karbohidrogenlər (HC və ya CH), azot oksidləri (oksidləri) (NOx)
Digər vacib cəhət odur ki, dizel yanacağı uçucu deyil (yəni nisbətən pis buxarlanır və qapalı mühitdə
Dizel mühərriklərinin ən əsas nöqsanları yay dizel yanacağının aşağı temperaturlarda bulanması və donmasıdır.Onlar həmçinin yanacağın mexaniki hissəciklər və su ilə çirklənməsinə qarşı çox həssasdır.
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}▼
* http://www.oldengine.org/members/diesel/Patents/Patents.htm
* Патент Дизеля 1895 года
* Патент Дизеля 1898 года
* Завод
* В.Т.Цветков,
* Ю.Федоринова. Дизелизация российского авторынка. Пять лет на дизелизацию.
* Низкоскоростной дизель MAN B&W S80ME-C7
* Преимущества и недостатки дизельных ДВС. Архивировано 6 июля 2013 года.
▲{{İstinad siyahısı}}
[[Kateqoriya:Neft]]
[[Kateqoriya:Dizel mühərrikləri]]
|