Tanjer: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
k Şəkil→Fayl, File→Fayl using AWB |
||
Sətir 5:
== Tarixi ==
[[Cəbəllütariq boğazı]]nın sona çatıb [[Atlantik okeanı]]n başladığı nəqtə olan Spartel burnunun 10
Bərbəri üsyanları və Ukbənin bir il sonra üsyancılar tərəfindən öldürülməsinin ardından bir neçə dəfə əl dəyişdirdi. İfrikiyə və Məğrib valisi [[Musa ibn Nusayr]], Tanjeri [[708]]-ci ildə təkrar ələ keçirdi. Musa, Məğrib-i Əqsada Susüədna bölgəsinin idari və əsgəri mərkəzi olan Tanjer şəhərinin valiliyinə azadlı köləsi Tarık bin Ziyadı gətirdi. Onun əmrinə 17.000 ərəb, 12.000 [[Berberlər|Bərbəri]] əsgəri verdi, ayrıca yanında bərbərilərə [[Quran]] və dini məsələləri öyrətmək üzərə din alimləri buraxdı. Bölgənin idari mərkəzi və Musa b. Nusayrın ordularının Atlantik okeanı ilə Cəbəlitariq sahillərinin təmas sahəsindəki ilk əsgəri bazsaı olan Tanjer [[Şimali Afrika]], [[Əndəlus]] və Qərbi [[Aralıq dənizi]] tarixində önəmli rol oynadı. İlk illərdə şəhər bölgədə İslami təbliğ və təhsilin mərkəzi halına gətirildi və özəlliklə [[Əndəlus]] fəthini gerçəkləşdirəcək birliklərin toplanma nöqtəsi oldu. Tanjer limanına Əndülüsə gedəcək əsgərləri daşımaq üçün altmış gəminin dayandığı bildirilir. Əndülüs fəthləri əsnasında şəhər Musanın böyük oğlu Əbdüləziz tərəfindən idarə olundu.
Sətir 11:
Musa b. Nusayrdan sonrakı Şimali Afrika valilərinin millətçi siyasət izləmələri üzündən Tanjer, [[Xaricilər|Xariciliyi]] mənimsəyən Bərbərilərin çıxardığı üsyanlara səhnə oldu. Əzarika və İbazi [[Xaricilər]]inin başlatdığı bir üsyanda Tanjer xərac amili Ömər b. Abdullah əl-Muradi öldürüldü ([[740]]). Tanjerə girən Xarici lideri [[Meysərə əl-Mədqari]] burada xəlifəliyini elan etdi. Ardından üsyançılar Sus valisi İsmayıl b. Ubeydullahı öldürdülər. Məysərənin məğlub olduğu bir savaşdan sonra tərəfdarları tərəfindən öldürülməsi üzərinə Xalid ibn Humeyd əz-Zənatiyə biət edən xaricilər, Tanjeri geri almaq üçün Şimali Afrikaya keçən Əndülüs valisini Vadişəlif (Quəd Chélif) mövqeyində ağır bir məğlubiyyətə uğratdılar (740). Tanjer üsyanı bütün Şimali Afrikada, hətta Əndəlusdə əks-səda buldu.
Tanjer [[IX əsr]]in əvvəllərində [[İdrisilər sülaləsi]]nin əlinə keçdi. [[Kordova xilafəti|Əndəlus Əməvi]] hökmdarı [[III Əbdürrəhman]] [[926]]-cı ildə Tanjer və Məliləyi (Məlilla) öz torpaqlarına qatdı. Ancaq İdrisilər, Humeyd ibn Yəsal komandasındakı [[Fatimilər xilafəti|Fatımi]] ordusunun yardımıyla Tanjer daxil atalarına aid torpaqların böyük bir bölümünü geri aldılar. Fatımilərə tabe olaraq hökm sürən Qasım Kənnunun vəfatının ardından ([[948]]) taxta çıxan oğlu Əbül-Ayş Əhməd, Fatımilərdən ayrılıb [[Kordova xilafəti|Əndəlus Əməvi]] xəlifəsi III Əbdürrəhmana itaət etdiyini açıqlamaqla bərabər Tanjeri ona vermədi. Buna görə Əndəlus Əməvi qüvvələri Tanjeri zəbt etdi.
[[1077]]-ci ildə Tanjeri ələ keçirən [[Əlmoravilər|Murabıt]] hökmdarı [[Yusif ibn Taşfin]], şəhərin limanını Əndəlusdə [[Kastiliya]] kralına qarşı qazandığı [[Zəlləq döyüşü]] üçün keçiş nöqtəsi olaraq istifadə etdi. Murabıtların yıxılışından sonra [[Əlmohadlar|Muvahhidlər]]in əlinə keçən Tanjer ([[1147]]) özəlliklə gəmiqayırma və Əndəlusə əsgər yeritməsindəki önəmini qorudu. Şəhərin limanı genişlədildi, [[ticarət]] və [[sənaye]] inkişaf etdi. Eyni zamanda önəmli bir elm mərkəzi olan Tanjer, Muvahhidlərin yıxılışı əsnasında Əbül-Həccac Yusif ibn Məhəmməd əl-Həmdaninin əlinə keçdi. Daha sonra Mərini sultanı Əbu Yusif Yaqub əl-Mənsur üç aylıq bir mühasirənin ardından şəhəri zəbt etdi (1273-1274). Tanjer, Mərinilərin son illərində [[Portuqaliya]] hücumlarına məruz qaldı.
Sətir 20:
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Həmçinin bax ==
| |||