Birinci Portuqaliya Respublikası: Redaktələr arasındakı fərq

'''Birinci Portuqaliya Respublikası''' ({{dil-pt|Primeira República Portuguesa}}) — Portuqaliya tarixində [[Portuqaliya inqilabı (1910)|1910-cu ildə baş veren inqilab]] ilə [[Portuqaliyada 1926-cı il Milli İnqilabı|1926-cı il dövlət çevrilişi]] arasındakı 16 illik dövr<ref>Payne, ''A history of Spain and Portugal'' (1973) 2: 559</ref>.

[[Portuqaliya regisidi|Portuqaliyanın 1908-ci ildəki regisidi]] və respublikaçıların ölkə hökumətindəki artan rolu, anti-katolik, anti-monarxist, liberal yönümlü duyğuların artmasına səbəb oldu. Əsrlər boyu davam edən Portuqaliya krallığının mühafizəkar təməllərinin çökməsi çox sürətlə baş verdi. Cümhuriyyətin mövcudluğunun ilk iki ilində bir çox demokratik islahatlar aparıldı: ümumtəhsil məktəbi sisteminin genişləndirilməsinə başlandı, 1911-ci ildə Portuqaliyalı işçilər tətil hüququ aldılar və vergi islahatı da həyata keçirildi. İlk respublika parlamenti 1911-ci ilin mayında seçildi.<ref>

İlk respublika dövründə ölkədə həddindən artıq qeyri-sabitlik yaşandı - — 1910-1926-cı illərdə 44 hökumət dəyişdirildi, 24 qiyam, 158 ümumi tətil, narazı hərbi personalın iştirakı ilə 17 dövlət çevrilişi cəhdləri oldu. 1921-ci ildə, Qanlı Gecə deyilən zaman, putşistlər tərəfindən istefa etmək məcburiyyətində qalan Baş nazir Antonio Qranju və bir sıra digər siyasətçilər öldürüldü. Cümhuriyyətin səkkiz prezidentindən yalnız biri bütün müddətə xidmət etdi<ref>[http://www.papalencyclicals.net/Pius10/p10por.htm IAMDUDUM: ON THE LAW OF SEPARATION IN PORTUGAL] Papal Encyclicals Online</ref>. 18-ci çevriliş cəhdi Portuqaliya ordusunun hakimiyyəti ələ keçirməsi ilə nəticələndi. 1926-1933-cü illərdəki [[İkinci Portuqaliya Respublikası]] belə quruldu və yeni bir konstitusiya qəbul edildikdən sonra Yeni Dövlət (1933-1976) adlanan sözdə Salazar diktatorluğuna çevrildi<ref>José Miguel Sardica. ''The Memory of the Portuguese First Republic throughout the Twentieth Century''. (2011).</ref>.