14:38, 18 yanvar 2021 tarixindəki versiya redaktə InternetArchiveBot (müzakirə \| töhfələr) Botlar 162.168 redaktə Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 ← Əvvəlki redaktə		14:21, 9 iyul 2021 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar C Mirəli2001 (müzakirə \| töhfələr) Avtopatrullar, Təcrübəli istifadəçilər 20.957 redaktə vikiləşdirmə Sonrakı redaktə →
Sətir 31: \|Vikianbar = }} ''' ~~«„Böyük~~""Böyük ~~Arktik“~~Arktik" dövlət təbiət qoruğu»"''' -— federal əməmiyyətli elmi-araşdırma, təbiət qoruma, ekoloji xüsisiyyətləri özündə birləşdirən qoruqdur. Qoruğun yaradılması təbii şəraitdə ətraf mühütin sərbəst inkişaf xüsusiyyətlərini araşdırmaq, bu zaman ardıcıl baş verən proseləri dəqiq müşahidə etmək və canlılar aləmini mühafizəsini təşkil etmək olmuşdur. Qoruq sahəsinə görə [[Avrasiya]]nın ən böyük qoruğudur. == Tarixi == "Böyük Arktik" qoruğu Rusiya Federasiya hökumətinin Nazirlər Sovetinin [[11 may]] [[1993]] il № 431 əmri ilə qoruq yaradılmışdır. Qoruq Dikson rayonunun qərbində 4 169 222 ha ərazidə təşkil edilir. Üstəlik Qoruğun sərhədləri xaricində muxtar dairənin ərazisindən Böyük Arktik qoruğu üçün 2 007 069 ha ərazi ayrılır. ▼ 20 mart 2013 il tarixində qoruq «"Taymır qoruqları» " qrupuna daxil edilmişdir. Bununla da qoruq müstəqil qoruq olmasını hüququnu itirmişdir. Taymır və Putoranski qoruqları ilə birlikdə vahid qoruqda birləşdirilmişdir<ref>[http://gazetazp.ru/2013/38/2/ Birləşdirildi]</ref>.▼ ▲"Böyük Arktik" qoruğu Rusiya Federasiya hökumətinin Nazirlər Sovetinin [[11 may]] [[1993]] il № 431 əmri ilə qoruq yaradılmışdır. Qoruq Dikson rayonunun qərbində 4 169 222 ha ərazidə təşkil edilir. Üstəlik Qoruğun sərhədləri xaricində muxtar dairənin ərazisindən Böyük Arktik qoruğu üçün 2 007 069 ha ərazi ayrılır. ▲20 mart 2013 il tarixində qoruq «Taymır qoruqları» qrupuna daxil edilmişdir. Bununla da qoruq müstəqil qoruq olmasını hüququnu itirmişdir. Taymır və Putoranski qoruqları ilə birlikdə vahid qoruqda birləşdirilmişdir<ref>[http://gazetazp.ru/2013/38/2/ Birləşdirildi]</ref>. == Qoruğun ərazisi == "Böyük Arktik" qoruğu ərsasən 7 sahədən ibarətdir: * Diksoon-Sibiryakov * «"Kara dənizinin adaları»" * Piyasinski * «"[[Middendorf körfəzi]]»" * «"[[Nordenşeld arxipelaqı]]»" * «"Aşağı Taymır»" * «"[[Çelyuskin yarımadası]]»" == Ərazisinin təbii xüsusiyyətləri == Qoruğun ərasinə nəzər saldıqda əsasən Artik tundra və Arktik səhralardan ibarətlərdən ibarətdir. Qoruq bütünlüklə çoxillik qrunt buzlağı ərazisidir. Çoxillik qrunt buzlaqlarının orta dərinliyi 500–700 m, dərələrdə ~~200-300~~200–300 metr, Qərbi Taymır ərazilərində isə ~~700-900~~700–900 metr təşkil edir. Qrunt buzlaqlarında temperatur -7−7°, ~~-9 ~~−9 °C, dağlıq ərazilərdə isə −11°, −13 °С arasında dəyişir.▼ Qar artıq sentyabr ayından yerə oturur. Bölgədə qarsız günlərin sayına görə [[Dikson adası]] seçilir (~~103—110~~103–110 gün). Ən çox qar örtüyünün qaldığı ərazi isə [[Çelyuskin burnu]]dur (300 дней). Ərazinin qardan tam azad olması iyunun sonu iyulun əvvələrinə təsadüf edir.▼ ▲Qoruğun ərasinə nəzər saldıqda əsasən Artik tundra və Arktik səhralardan ibarətlərdən ibarətdir. Qoruq bütünlüklə çoxillik qrunt buzlağı ərazisidir. Çoxillik qrunt buzlaqlarının orta dərinliyi 500–700 m, dərələrdə 200-300 metr, Qərbi Taymır ərazilərində isə 700-900 metr təşkil edir. Qrunt buzlaqlarında temperatur -7°, -9 °C, dağlıq ərazilərdə isə −11°, −13 °С arasında dəyişir. ▲Qar artıq sentyabr ayından yerə oturur. Bölgədə qarsız günlərin sayına görə [[Dikson adası]] seçilir (103—110 gün). Ən çox qar örtüyünün qaldığı ərazi isə [[Çelyuskin burnu]]dur (300 дней). Ərazinin qardan tam azad olması iyunun sonu iyulun əvvələrinə təsadüf edir. == Flora və fauna == Sətir 59 ⟶ 57: == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} ~~<references/>~~ == Ədəbiyyat == * Бартновский В. «"На Севере дальнем»" //газета «"Наш край»". Красноярск — 2001. — № 48. * Гаврилов А. «"Заповедные уголки Хатангской тундры»". — Красноярск, 2002. — 60 с. * Прудников С. «"Затерянный мир под Полярной звездой»" // Имена и лица. — 2008. — № 5. * Тушева Л. «"Самый большой в мире»" //газета «"Красноярский рабочий»". Красноярск — 1997. — 15 ноября. == Mənbə == * [http://bigarctic.zapoved.ru/oopt_bio/ {{Vebarxiv\|url=https://web.archive.org/web/20091004023627/http://bigarctic.zapoved.ru/oopt_bio/ \|date=2009-10-04 }} Государственный природный заповедник «"Большой Арктический»"\\] * [http://www.bigarctic.ru/ Заповедник «"Большой Арктический»"] [[Kateqoriya:Kara dənizi]]

Böyük Arktik qoruğu: Redaktələr arasındakı fərq