Hemoqlobin: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Texniki düzəliş |
|||
Sətir 1:
[[
'''Hemoqlobin, Hb''' ({{dil-grc|αἷμα}}
Hemoqlobin plazmada deyil, eritrositlərin daxilində yerləşir. Bununla qanın qatılığını azaldır. Əgər hemoqlobin bu miqdarda
Kimyəvi strukturuna görə hemoqlobin xromoproteindir. O, qlobin zülalından və protestik hem qrupundan ibarətdir. Hemoqlobinin tərkibində bir molekul qlobin və 4 molekul
Hemoqlobin sümük iliyinin eritroblastları və normoblastlarında sintez olunur. Eritrositlər dağıldıqda hemoqlobin hem dən ayrılaraq öd piqmenti olan bilirubinə çevrilir. Bilirubin ödlə bağırsaqlara düşür və kal və sidiklə xaric olunan sterkobilinə və urobilinə çevrilir.24 saat ərzində 8qhemoqlobin dağılır və öd piqmentlərinə çevrilir.Bu da qanda olan hemoqlobinin təxminən 1% nə bərabərdir.
Normal halda hemoqlobin 3 fizioloji birləşmə vəziyyətində olur.Oksigeni birləşdirdikdə oksihemoqlobinə çevrilir.Bu birləşmə hemoqlobimndən rənginə görə fərqlənir,məhz bu səbəbdən
Orqanizmdə hemoqlobinlə bağlı yaranmış xəstəliklər [[hemoqlobinopatiyalar]] adlanır.
Sətir 14:
Hemoqlobin patoloji birləşmələr də törədə bilər. Bunlardan biri karboksihemoqlobindir ki, bu da hemoqlobinin dəm qazı ilə birləşməsidir. Belə hemoqlobin oksigeni birləşdirə bilmir və həyat üçün təhlükəli hal yaranır. [[Dəm qazı]] ilə zəif zəhərlənmə dönən prosesdir. Təmiz hava ilə nəfəs aldıqda dəm qazı tədricən ayrılır. Yalnız oksigenlə (tək oksigenlə) nəfəs aldıqda isə karboksihaemoqlobin (HbCO) birləşməsinin parçalanması 20 dəfə artıq sürətlə icra olunur.
Methemoqlobin (MetHb) də patoloji birləşmədir. Bu oksidləşmiş hemoqlobindir. Güclü oksidləşdiricilərin təsirindən (kalium permanqanat, ferrisianad, bertole duzu, fenasetin və b.) hem-in dəmiri ikivalentlikdən üçvalentliyə çevrilir. Qanda methemoqlabinin miqdarı artdıqda toxumalara oksigenin daşınnması pozulur və ölümlə nəticələnir.<ref>O.B. İsmayılov,
== Hemoqlobinin tipləri ==
Zülal tərkibinə görə hemoqlobinlər bir-birindən fərqlənir və iki cür olur: fizioloji və anomal hemoqlobin.
İnsan orqanizminin inkişafının müxtəlif mərhələlərində fizioloji hemoqlobinlər olur. Zülal molekulunda
Sətir 23:
müxtəlif hemoqlobinlər olur:
# HbP – primitiv hüceyrədəki hemoqlobin adlanır (rüşeymdə).
# HbF – fetal hemoqlobin.
# HbA1 və HbA2 – böyüklük, yaşlılıq (adultus) hemoqlobini adlanır.
İndiyə kimi yüzə qədər anomal hemoqlobin tapılıbdır. Bu hemoqlobinlər peptid zəncirindəki aminturşu
qallığı ilə fərqlənir.
Anomal hemoqlobinlərə HbS və HbH (Barta) aiddir. HbS oraqşəkilli eritrosit hüceyrələrində müşahidə olunur.
Bu tip hemoqlobinlərdə β-zəncirində qlutamin turşusu valinlə əvəz olunur.<ref>A.M. Məhərrəmov, M.Ə.Allahverdiyev. Həyat fəaliyyətinin kimyəvi əsasları, Ali məktəblər üçün dərslik, Bakı:
== Mioqlobin ==
Mioqlobin üçüncülü quruluşa malikdir. Hemoqlobinin bir zəncirini təşkil edir. Mioqlobin
hemoqlobulindən fərqli olaraq, oksigeni özünə beş dəfə asan birləşdirir. Mioqlobin əzələ toxumasında olur.
== Hemproteid fermentləri ==
Bu fermentlərə a, b, s, d sitoxromları aiddir. Sitoxrom a, b, s, d özünə oksigeni birləşdirmir. Lakin
a3 onlardan fərqli olaraq, tərkibində Cu2+ kationu olduğu üçun oksigeni birləşdirir. Bu hemproteid (sitoxrom a3) mitoxondrinin tənəffüs zəncirində yerləşir. Katalaza və peroksidaza hemproteidləri isə H2O2 – nin parçalanmasında iştirak edir.
== Metalproteidlər ==
Metalproteidlər həm fermentli, həm də fermentsiz olur. Məsələn, metalfermentlərə tərkibində sink
metalı olan dipeptidaza və alkoqoldehidrogenazanı, ferment olmayanlara isə tərkibində dəmir metalı olan
Sətir 43 ⟶ 44:
24 hemsianin, hemeretrin, hemvanadin hemoqlobinin rolunu oynayır.
== Nukleoproteidlər ==
Nukleoproteidlər hüceyrənin nüvəsində yerləşir. Hidroliz etdikdə, zülallara və nuklein turşusuna
çevrilir. Nuklein turşusunu hidroliz etdikdə, fosfat turşusuna, karbohidratlara (riboza və dezoksiriboza) və
Sətir 49 ⟶ 50:
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Mənbə ==
|