Cam döyüşü (1528): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 36:
1512-ci ildən başlayaraq Şeybanidlər artıq güclü şəkildə [[Mavəraünnəhr|Mavəraünnəhrdə]] özlərini möhkəmləndirmiş və paytaxt [[Buxara|Buxarada]] dövlətlərini qurmuşdular. 1520-ci ildən başlayaraq Səfəvi dövləti ilə vaxtaşırı [[Xorasan]] uğrunda vuruşdular. 1526-cı ildə özbəklər bir daha [[Amudərya]] çayını keçərək Xorasana daxil oldular. [[Firdovsi]] türbəsinin yerləşdiyi [[Tus]] şəhərini mühasirəyə aldılar və ələ keçirdilər. Qısa müddətdən sonra Xorasanın əhəmiyyətli hissəsini tutdular və 1527-ci ildə yenidən Səfəvilərin qoşunlarını məğlub edərək [[Gürgan (İran)|Gürganı]] işğal etdilər. Bundan sonra Şeybanilər şərqə doğru istiqamət götürdülər və Ubeydulla xanın rəhbərliyi altında [[Herat|Heratı]] yeddi ay mühasirəydə saxladılar. Ubeydulla xan Səfəvilərin yaxınlaşan böyük ordusundan xəbər tutaraq, şimala çəkilmək məcburiyyətində qaldı.
 
1528-ci ildə sünni Şeybanilər İslam şiə təriqətinin qalası olan Səfəvi dövlətinə və Səfəvi sülaləsinə qarşı "müqəddəs qəzavat" elan etdilər. Ubaydulla xan və Kuçkunci xanın rəhbərliyi ilə Xorasana hərbi yürüşə çıxan Şeybanilər, bu yürüşə yaxşı hazırlanmışdılar və çox sayda əkinçi, fəhlə, dərviş, şair, ziyalı və elm nümayəndələri və dini liderləri də qoşunlarına daxil edilmişdi. hərbi yürüşün başlanğıcında Şeybanilər ordusu, Mavəraünnəhrin hər tərəfindən 105 mindən çox insan toplamışdılar. Tarixi məlumatlara görə, "Ubeydulla Xan [[Çingiz xan]] dövründən bəri olmayan böyük bir ordu toplaya bilmişdi".<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
[[Şəkil:Tahmasb I, chehelsotoun palace.PNG|left|250px|thumb|[[I Təhmasib]]]]
Özbək Şeybanilərinin ordusunun Xorasana yaxınlaşması xəbəri Səfəvi şahı [[I Təhmasib|I Təhmasibə]] çatdı. [[Səfəvilər]] tələsik ordularını səfərbər etdilər. Ordular arasındakı döyüş Xorasanın Cam vilayətinin Zurabad qəsəbəsində baş verdi. Döyüşün əvvəlində Səfəvi qoşunlarının cinahları özbəklərin hücumlarına məğlub olaraq bir qədər geri çəkildilər, lakin tab gətirə bildilər. Köməyə gələn Səfəvi qoşunlarının gücü sayəsində yrnidən hücuma keçdilər. Günortadan sonra döyüş Səfəvilərin məğlubiyyəti ilə başa çatdı. [[I Təhmasib]], sağ qalan kiçik ordusu ilə birlikdə geri çəkilmək məcburiyyətində qaldı. Düşmənin məğlub olacağına inanan Şeybani qoşunları sevinirdilər və onlar öldürülən əsgərlərdən qənimət (silah, texnika, at, yemək) toplamağa başladılar. Özbək qoşunları daha çox qənimət toplamaq üçün döyüş yerinin ətrafına səpələndilər.