21:56, 2 may 2021 tarixindəki versiya redaktə Turkmenbot (müzakirə \| töhfələr) Botlar 44.560 redaktə File → Fayl, Şəkil → Fayl using AWB ← Əvvəlki redaktə		00:32, 25 iyul 2021 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar İşçiBot (müzakirə \| töhfələr) Botlar 59.228 redaktə k tənzimləmə Sonrakı redaktə →
Sətir 1: [[Fayl:Convection-snapshot.png\|alt=Şəkildə Yer örtüyünün termal konveksiya hesablamaları \|thumb\|Şəkildə [[Yer]] örtüyünün termal konveksiya hesablamaları göstərilmişdir. Qırmızı rəng isti, göy rəng isə soyuq əraziləri təsvir edir. Az qalınlığa malik olan qırmızı rəng isti maddələrin yuxarıya, qalın göy rəng isə soyuq maddələrin aşağıya doğru hərəkətini göstərir.\|215x215px]] '''Konveksiya-''' Enerjinin [[maye]] və [[qaz]] axını ([[maddə]] daşınması) ilə köçürülmə prosesi. Bəzən konveksiya prosesində yaranan maye və qaz axını konvektiv axın da adlandırılır. [[Bərk cism\|Bərk cisim]]~~<nowiki/>~~lərdə istilikvermə maddə daşınması ilə baş vermədiyindən ( molekulyar quruluş əsasında ) konveksiya hadisəsi də baş vermir. Konveksiya istilik ötürülməsinin ən əsas növlərindəndir. == Konveksiya nümunələri == Sətir 7: == Atmosferdə konveksiya == [[Fayl:Earth_Global_Circulation_-_en.svg\|alt=Qlobal sirkulyasiya\|thumb\|Dünyada qlobal hava sirkulyasiyasının ideal təsviri\|195x195px]] [[Atmosfer]]~~<nowiki/>~~də konveksiya müəyyən miqdar [[hava]] kütləsinin şaquli hərəkətidir. [[Ətraf mühit]]~~<nowiki/>~~ə nisbətən daha isti və seyrək havanın yuxarı, daha soyuq və sıx havanın isə aşağı hərəkəti nəticəsində baş verir. Konveksiya zəif inkişaf etdikdə nizamsız, turbulent xarakterli olur. Atmosferin (xüsusilə ekvatorial enliklərdə) aşağı və yuxarı qatları arasında istilik və rütubət mübadiləsində konveksiya prosesi mühüm rol oynayır.<ref>Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət. Bakı-Elm-2008. </ref> Qlobal atmosfer hərəkətindən daha çox lokallaşdırılmış hadisələr də külək və bəzi [[Su dövranı\|hidroloji]] dövrlər daxil olmaqla konveksiya ilə əlaqədardır. Məsələn, [[fön]] bir dağ silsiləsinin aşağı tərəfində meydana gələn aşağı yamaclı bir küləkdir. Havanın [[Adiabatik proses\|adiabatik]] istiləşməsi nəticəsində rütubətin böyük hissəsini külək yamaclarında azaltmışdır.<ref name="MT">{{Cite web\|first=Michael\|last=Pidwirny\|year=2008\|url=http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8e.html\|title=CHAPTER 8: Introduction to the Hydrosphere (e). Cloud Formation Processes\|publisher=Physical Geography\|accessdate=2009-01-01\|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081220230524/http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8e.html\|archivedate=2008-12-20}}</ref> [[Fayl:8 to 1 thermally driven cavity benchmark problem.gif\|left\|143x143px]] Bir termal sütun (və ya termal), Yer atmosferinin aşağı hündürlüklərində yüksələn havanın şaquli hissəsidir. Termallar Günəş radiasiyasından Yer səthinin qeyri-bərabər istiləşməsi nəticəsində yaranır. Günəş yerin istiləşməsini təmin edir və bu da birbaşa öz üstündəki havanı istiləşdirir. İsti hava genişlənir, ətrafdakı hava kütləsinə nisbətən daha az sıx olur və aşağı [[Təzyiq\|təyziq]] yaradır.<ref>{{Cite web\|year=2008\|url=http://www.wrh.noaa.gov/twc/monsoon/monsoon_whatis.php\|title=What is a monsoon?\|publisher=National Weather Service Western Region Headquarters\|accessdate=2009-03-08\|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120623140647/http://www.wrh.noaa.gov/twc/monsoon/monsoon_whatis.php\|archivedate=2012-06-23}}</ref><ref>{{Cite journal\|first=Douglas G.\|last=Hahn\|year=1975\|title=The Role of Mountains in the South Asian Monsoon Circulation}}</ref> Yüngül havanın kütləsi yüksəlir və olduğu kimi, aşağı hava təzyiqlərində genişlənərək soyuyur. Ətrafdakı hava ilə eyni temperaturda soyuduqda yüksəlməyi dayandırır. Digər bir konveksiya ilə əlaqəli hava effekti [[Brizlər\|dəniz çovğunudur]] . İsti hava sərin havadan daha aşağı bir sıxlığa malikdir, buna görə isti hava şarlarına bənzər soyuducu hava daxilində isti hava yüksəlir <ref>{{Cite book\|url=https://books.google.com/?id=PDtIAAAAIAAJ&pg=PA462\|title=Civil engineers' pocket book: a reference-book for engineers, contractors\|publisher=D. Van Nostrand Company\|year=1913\|accessdate=2009-08-31}}</ref> .<ref>{{Cite book\|url=https://books.google.com/?id=ssO_19TRQ9AC&pg=PA112&dq=Kongming+balloon\|title=Ancient Chinese Inventions\|publisher=Chinese International Press\|year=2005\|accessdate=2009-06-18}}</ref> Soyuq havanın içərisində nəm daşıyan nisbətən isti havanın meydana gəlməsi nəticəsində buludlar əmələ gəlir. Nəmli hava qalxdıqca soyuyur, artan rütubətlilik hava [[Su buxarı\|buxarının]] bir hissəsinin [[Kondensasiya\|yoğunlaşmasına]] səbəb olur. Nəm qatılaşdıqda, artan paketin ətrafdakı havadan daha az soyumasına imkan verən gizli kondensasiya istiliyi kimi tanınan enerjini buraxır, buludun qalxmasına davam edir. Atmosferdə kifayət qədər qeyri-sabitlik varsa, bu proses ildırım və ildırım dəstəkləyən fırtına buludlarının meydana gəlməsi üçün kifayət qədər davam edəcəkdir. Ümumiyyətlə, göy gurultulu yağışların əmələ gəlməsi üçün üç şərt tələb olunur: nəm, qeyri-sabit bir hava toplanması və qaldırıcı qüvvə (istilik). Konvektiv [[bulud]]~~<nowiki/>~~lar ({{lang-lat\|convectiv- aparıram, birləşdirirəm}})- yuxarı qalxan [[hava]] kütləsinin adiabatik soyuması nəticəsində tərkibində olan [[su]] [[buxar]]~~<nowiki/>~~ının kondensasiyaya uğraması ilə əlaqədar yaranan topa buludlardır. == Okeanda konveksiya == [[Fayl:Conveyor_belt.svg\|alt=Okean axınları\|thumb\|[[Okean]] axınları\|146x146px]] Okeanda konveksiya suyun şaquli hərəkətidir. Suyun sıxlığının dəyişməsindən əmələ gəlir. Konveksiya okeanın yuxarı qatlarında və səthində temperaturun aşağı düşdüyü, yaxud duzluluğun artdığı, böyük dərinliklərdə isə [[temperatur]]~~<nowiki/>~~un [[Adiabatik proses\|adiabatik]] yüksəkdiyi şəraitdə inkişaf edir. Konveksiya əhatə etdiyi qatlarda suyun qarışmasına, soyuq və isti səthaltı su qatlarının əmələ gəlməsinə, daha aşağı qatların [[oksigen]]~~<nowiki/>~~lə zənginləşməsinə səbəb olur. [[Payız]]-[[qış]] dövründə konveksiya böyük dərinliklərə, ayrı-ayrı [[subtropik]] və [[tropik]] qurşaqlardakı [[dəniz]]~~<nowiki/>~~lərdə isə dibədək yayılır. Günəş radiasiyası okeanlara təsir göstərir: Ekvatordan gələn isti su [[Coğrafi qütblər\|qütblərə]] doğru irəliləyir, soyuq qütb suyu Ekvatora doğru yönəlir. Səth cərəyanları əvvəlcə yerüstü külək şəraitindən diktə olunur. [[Passat]]lar tropiklərdən qərbə doğru əsir, və [[qərb küləkləri]] orta enliklərdən şərqə doğru əsirlər . Sətir 28: Təbii konveksiya, iki maye arasındakı sıxlığın daha böyük bir dəyişməsi ilə, konveksiya və ya konveksiya mühiti üzərindən daha böyük bir məsafəyə sürət edən ağırlıq səbəbiylə daha böyük sürətlənmə ilə daha yüksək və daha sürətli olacaqdır. Təbii konveksiya daha sürətli yayılma qabiliyyətinə malik və ya yapışqan maddələr arasında daha az miqdarda və daha az sürətlə olacaqdır.<gallery> ~~Şəkil~~Fayl:Convection.gif ~~Şəkil~~Fayl:ConvectionCells.svg ~~Şəkil~~Fayl:Convection + Ventilation.JPG ~~Şəkil~~Fayl:Air froid ss rideau dair.JPG </gallery> Sətir 51: == İstinadlar == ~~<references~~{{İstinad />siyahısı}}{{Vikianbar kateqoriyası\|Convection}} [[Kateqoriya:Coğrafiya]]

Konveksiya: Redaktələr arasındakı fərq