Vikipediya

Fateh məscidi (Tirilye): Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{İş gedir}}{{Dini abidə}}
|tip = İslam
[[Fayl:Mudanya_Bursa.jpg|thumb| Fatih Məscidi 1990]]
|dini = [[İslam]]
'''Fateh məscidi''' ({{Dil-tr|Fatih Camii}}) [[Türkiyə|Türkiyənin]] [[Bursa ili|Bursa ilinin]] Tirilye (Zeytinbağı) məhləsində [[məscid]]. Bina əvvəlcə 8-ci və ya 9-cu əsrlərdə [[Bizans imperiyası|Bizans]] kilsəsi olaraq inşa edilmiş və daha sonra XVI əsrdə [[Müsəlman|müsəlmanların]] ibadət yerinə çevrilmişdir.<ref name=":02">{{Cite journal|last=Hayden|first=Robert|last2=Sözer|first2=Hande|last3=Tanyeri-Erdemir|first3=Tuğba|last4=Erdemir|first4=Aykan|date=2011|title=The Byzantine Mosque at Trilye: A Processual Analysis of Dominance, Sharing, Transformation and Tolerance|journal=History and Anthropology|volume=22|issue=1|pages=1–17}}</ref> Tikili 1920-ci ildən 1922-ci ilə qədər 1923-cü ildə yenidən məscidə çevrilənə qədər yenidən Yunan pravoslav kilsəsi olaraq xidmət etmişdir.<ref name=":02" />▼
|başlanma_tarix = 720
|bitmə_tarix = 730
}}
 
▲'''Fateh məscidi''' ({{Dil-tr|Fatih Camii}}) ― [[Türkiyə|Türkiyənin]]nin [[Bursa ili|Bursa ilinin]]nin Tirilye (Zeytinbağı) məhləsində [[məscid]]. Bina əvvəlcə 8-ci və ya 9-cu əsrlərdə [[Bizans imperiyası|Bizans]] kilsəsi olaraq inşa edilmiş və daha sonra XVI əsrdə [[Müsəlman|müsəlmanların]] ibadət yerinə çevrilmişdir.<ref name=":02">{{Cite journal|last=Hayden|first=Robert|last2=Sözer|first2=Hande|last3=Tanyeri-Erdemir|first3=Tuğba|last4=Erdemir|first4=Aykan|date=2011|title=The Byzantine Mosque at Trilye: A Processual Analysis of Dominance, Sharing, Transformation and Tolerance|journal=History and Anthropology|volume=22|issue=1|pages=1–17}}</ref> Tikili 1920-ci ildən 1922-ci ilə qədər 1923-cü ildə yenidən məscidə çevrilənə qədər yenidən Yunan pravoslav kilsəsi olaraq xidmət etmişdir.<ref name=":02" />
 
== Tarix ==
Orijinal tikili 720-730720–730-cu illər (və ya Robert Ousterhota əsasən 9-cu əsrin əvvəllərində<ref name=":32">{{Cite book|last=Ousterhout|first=Robert|title=Master Builders of Byzantium|publisher=University of Pennsylvania Press|year=2008|location=Philadelphia|pages=}}</ref>) arasında inşa edilmiş ola bilər və böyük ehtimalla ya Məsih və Müqəddəs Ruhani Stefan kilsəsi, ya da Müqəddəs Teodor kilsəsi olaraq bilnirdi.<ref>{{Cite journal|last=Hasluck|first=F. W.|date=July 1906|title=Bithynica|journal=Annual of the British School at Athens|volume=13|pages=285–308}}</ref><ref name=":12">{{Cite journal|last=Mango|first=Cyril|last2=Ševčenko|first2=Ihor|date=1973|title=Some Churches and Monasteries on the South Shore of the Sea of Marmara|journal=Dumbarton Oaks Papers|volume=18|pages=235–77}}</ref>
 
[[Osmanlı imperiyası|Osmanlılar]] [[Kiçik Asiya|Anadolunu]] fəth etdikdən sonra Bizans kilsəsi məscidə çevrildi və Fateh məscidi adlandırıldı.<ref name=":02" /> 1920-ci ildə Bursa Yunan qüvvələri tərəfindən qısa müddətli işğal edildi və tikili yenidən pravoslav kilsəsi olaraq xidmət etməyə başladı.<ref>{{Cite web|title=Fatih Cami (Hagios Stephanos Kilise)|url=https://www.mudanya.gen.tr/mudanya/mudanya-yi-kesfet/fatih-cami-hagios-stephanos-kilisesi.html|url-status=live}}</ref> 1923-cü ildə tikili yenidən məscidə çevrildi.<ref name=":02" />
 
== Təsvir ==
Tikilinin bölgədəki ən qədim Bizans binası olduğu düşünülür və qorunan statusa malikdir. Bu, eyni zamanda [[Yunan xaçı forması|Yunan xaçı formalı]] kilsələrin bilinən ən qədim nümunələrindən biridir və ilk illərdə tikiliyə bitişik kiçik kilsə mövcud idi.<ref name=":22">{{Cite book|last=Brubaker|first=Leslie|title=Byzantium in the Iconoclast Era (ca. 680-850): The Sources - An Annotated Survey|last2=Haldon|first2=John|publisher=Ashgate|year=2001|location=Aldershot|pages=}}</ref><ref name=":32" /> Məscidin əsas girişi bəzədilmiş metal başlıqlı dörd sütunun üzərində dayanan taxta dam örtüklü [[Portik|portikdən]] keçir. Məscidin mərkəzi günbəzi 19 metr hündürlüyündə və təxminən 4,5 metr genişliyindədir.<ref name=":22" /><ref>{{Cite book|last=Cormack|first=Robin|title=Byzantine Art|publisher=Oxford University Press|year=2018|location=Oxford|pages=89}}</ref> Tikili 8-ci əsrdə tikilsə də, bəziləri sonrakı tarixdə yenidən oyulmuş ola bilən 6-cı əsr heykəlləri kimi köhnə elementləri özündə cəmləşdirir.<ref name=":32" /> Bəzi alimlər kilsənin əvvəllər rəsm və [[İkona|ikonalarla]] bəzədildiyini, lakin bunların günümüzə gəlib çatmadığını düşünürlər.<ref name=":02" />
 
Tikili məscidə çevrildikdən sonra, köhnə kilsənin [[Qurbangah|qurbangahının]] durduğu yerin mərkəzi [[Apsida|apsidasına]] yarım günbəzlə örtülmüş hündür çini [[mehrab]] qoyulmuşdur.<ref name=":02" /> Məscid 1855-ci ildə baş vermiş zəlzələdə ciddi ziyan görmüş və sonradan bərpa edilərkən tikiliyə bir [[minarə]] də əlavə edilmişdir.<ref name=":02" />
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Fateh_məscidi_(Tirilye)"