Birinci Balkan müharibəsi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k tənzimləmə, replaced: [[Şəkil: → [[Fayl: (9), removed: <nowiki/> (17) using AWB
Sətir 2:
|münaqişə = I. Balkan müharibəsi
|aiddir = Balkan Müharibələri
|şəkil = [[ŞəkilFayl:Occupied territories in the Balkans, end of April 1913.png|200px]]
|şəklin ölçüsü =
|şəklin izahı = [[1913]]-də [[Balkanlar]]
|tarixi = [[8 oktyabr|8 oktyabr]] [[1912]] - [[30 may]] [[1913]]
|yeri = [[Balkan Yarımadası]]
|səbəbi = [[Balkan İttifaqı]]nın [[Osmanlı]]nı [[Balkan yarımadası]]ndan çıxarma istəyi
Sətir 11:
|nəticəsi = [[Balkan Birliyi]] qazandı ve [[Osmanlı]] məğlub oldu, [[London Müqaviləsi]]
|ərazi = [[Osmanlı imperiyası]] [[Balkanlar]]da, [[Egey dənizi]]ndə olan torpaqlarının çoxundan əl çəkmək məcburiyyətində qaldı. [[Albaniya]] müstəqil knyazlıq elan edildi.
|tərəf1 = [[ŞəkilFayl:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|22px|border]] [[Osmanlı İmperiyası]]
|tərəf2 = [[Balkan ittifaqı]]: <br/>{{bayraq|Bolqarıstan}} [[Bolqarıstan çarlığı]]<br/>{{bayraq|Serbiya|1882}} [[Serbiya Krallığı]]<br/>{{bayraq|Yunanıstan|ordu-1935}} [[Yunanıstan Krallığı]] <br/>{{bayraq|Monteneqro|1910}} [[Monteneqro Krallığı]]
|tərəf3 =
|tərəf4 =
|komandan1 = [[ŞəkilFayl:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|22px|border]] Nazım Paşa, <br/>[[ŞəkilFayl:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|22px|border]] Zeki Paşa, <br/>[[ŞəkilFayl:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|22px|border]] [[Mehmet Esat Bülkat|Esad Paşa]], <br/>[[ŞəkilFayl:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|22px|border]] Abdullah Paşa, <br/>[[ŞəkilFayl:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|22px|border]] Ali Rıza Paşa, <br/>[[ŞəkilFayl:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|22px|border]] Hasan Tahsin Paşa
|komandan2 = {{bayraq|Bolqarıstan }} Mihail Savov <br/>{{bayraq|Bolqarıstan}} Ivan Fichev, <br/>{{bayraq|Bolqarıstan}} Vasil Kutinçev, <br/>{{bayraq|Bolqarıstan}} Nikola Ivanov, <br/>{{bayraq|Bolqarıstan}} Radko Dimitriev, <br/>{{bayraq|Bolqarıstan}} Georgi Todorov <br/>{{bayraq|Serbiya|1882}} Radomir Putnik, <br/>{{bayraq|Serbiya|1882}} Petar Bojović, <br/>{{bayraq|Serbiya|1882}} Stepa Stepanović, <br/>{{bayraq|Serbiya|1882}} Božidar Janković <br/>{{bayraq|Yunanıstan|ordu-1935}} I. Konstantin, <br/>{{bayraq|Yunanıstan|ordu-1935}} Panagiotis Danglis, <br/>{{bayraq|Yunanıstan|ordu-1935}} Pavlos Kountouriotis <br/>{{bayraq|Monteneqro|1910}} I. Nikola, <br />{{bayraq|Monteneqro|1910}} Danilo Petrović, <br/>{{bayraq|Monteneqro|1910}} Mitar Martinović, <br/>{{bayraq|Monteneqro|1910}} Janko Vukotić
|komandan3 =
Sətir 23:
|qüvvə3 =
|qüvvə4 =
|itkilər1 = [[ŞəkilFayl:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|22px|border]] '''Osmanlı İmperiyası:'''<br/>50.000 ölü<br/>100.000 yaralı<br/>115.000 əsir<br/>75.000 xəstəlikdən öldü<br/>
'''Ümumi: 340,000 ölü, yaralı ya da əsir'''
|itkilər2 = {{bayraq|Bolqarıstan}} '''Bolqarıstan:'''<br/>14.000 ölü <br/>50.000 yaralı <br/>19.000 xəstəlikdən öldü<br/>
Sətir 36:
}}
 
'''Birinci Balkan müharibəsi''' - [[7 oktyabr]] [[1912]]-[[30 may]] [[1913]]-cü ildə [[Bolqarıstan|Bolqarıstan krallığı]], [[Serbiya|Serbiya krallığı]], [[Yunanıstan Krallığı|Yunanıstan krallığı]] və [[Çernoqoriya krallığı]]<nowiki/>ndan ibarət [[Balkan ittifaqı|Balkan İttifaqı]]<nowiki/>nın [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı dövləti]]<nowiki/>nə qarşı başladığı müharibə. Bu müharibə ilə [[Balkan yarımadası|Balkan dövlətləri]], [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı dövləti]]<nowiki/>nin [[Balkan yarımadası]]<nowiki/>ndakı torpaqlarının böyük bir hissəsini ələ keçirmişdir. Bu müharibə nəticəsində [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı dövləti]] [[Ədirnə]] və [[Kırklareli|Qırxlareli]]<nowiki/>yə qədər olan Midye-Enez xəttinin qərbindəki bütün torpaqlarını [[Balkan yarımadası|Balkan]] dövlətlərinə buraxmağa məcbur qalmışdır.
 
== Müharibənin başlanması ==
[[8 oktyabr]] [[1912]]-ci ildə [[Bolqarıstan]], [[Serbiya]], [[Yunanıstan]] və [[Monteneqro Krallığı|Çernoqoriya]]<nowiki/>dan ibarət "[[Balkan ittifaqı]]" [[Osmanlı imperiyası]]na müharibə elan etdi. Beləliklə, tarixdə ''Birinci Balkan müharibəsi'' ([[8 oktyabr]] [[1912-ci il]] - [[30 may]] [[1913-cü il]]) adlandırılan müharibə başlandı. Müharbənin baaşlamasının səbəbi Bolqarıstan, Serbiya, Yunanıstan və Çernoqoriyanın öz ərazilərini genişləndirməyə can atmaları olmuşdur.
 
== Müharibənin gedişatı ==
Müharibənin birinci mərhələsi ([[oktyabr]]-[[dekabr]] [[1912]]-ci il) Balkan ittifaqı qoşunlarının hücumları ilə səciyyələnirdi.
Müharibəyə hazır olmayan [[Osmanlı ordusu|Osmanlı qoşunları]] elə ilk günlərdən [[Frakiya]]<nowiki/>nı tərk edərək [[Çatalca rayonu|Çatalca]]<nowiki/>ya doğru geri çəkilmək məcburiyyətində qaldı. [[Serblər]] [[Kimovo]]<nowiki/>da, [[yunanlar]] isə [[Saloniki|Salonik]]<nowiki/>də türkləri məğlub etdilər. Müvəqqəti barışıq zamanı [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı,]] [[Serbiya]] və [[Bolqarıstan]] hərbi əməliyyatları dayandırsalar da, [[Yunanıstan]] və [[Monteneqro Krallığı|Çernoqoriya]] müharibəni davam etdirirdilər. Müharibənin ikinci mərhələsi ([[fevral]]-[[may]] [[1913]]-cü il) [[Ədirnə]]<nowiki/>yə hücüm istisna olmaqla, mövqe müharibəsi ilə fərqlənirdi.
 
== Nəticə ==
[[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]]<nowiki/>nın məğlubiyyətini gözləməyən [[Avropa|Avropa dövlətləri]] təşvişə düşərək [[1913]]-cü il 3 [[may]]<nowiki/>da tərəflər arasında barışıq sazişi imzalatmağa nail oldular. Elə həmin il [[30 may]]<nowiki/>da isə [[London]]da sülh müqaviləsi bağlandı. Bu müqavilənin şərtlərinə görə [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı imperiyası]] [[Balkan yarımadası|Balkanlar]]<nowiki/>da, [[Egey dənizi]]<nowiki/>ndə olan torpaqlarının çoxundan əl çəkmək məcburiyyətində qaldı. [[Albaniya]] müstəqil knyazlıq elan edildi.<ref>Yeni tarix. X sinif üçün dərslik. Bakı,2002.</ref>
== Həmçinin bax ==
* [[Balkan müharibələri]]