Mancuriya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 37.29.41.31 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq NMW03 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Teq: Geri qaytarma
k tənzimləmə using AWB
Sətir 1:
[[ŞəkilFayl:Manchuria.png|thumb|280px|Mançurya]]
'''Maçin'''<ref>https://vk.com/doc18066328_459853124 Azərbaycanca-rusca lüğət, 1904, Sultan-Məcid Qənizadə (s.119)</ref> ([[Azərbaycan_diliAzərbaycan dili#Azərbaycan_dilinin_iki_dövrü_haqqındaAzərbaycan dilinin iki dövrü haqqında|Köhnə Azərbaycan Türkcəsi]]: ﻡاچین) ya da ''' Mancuriya''' ({{dil-zh3|滿洲|满洲|Mǎnzhōu}}) — Çində tarixi ərazi. Ərazinin adı [[Mancurlar]] adlı xalqdan gəlir.
 
== Tarixi ==
 
Mancur dövründə çinlilərə inamsızlıqdan dövlət imtahanlarının keçirilməsində ayrı-seçkilik siyasəti həyata keçirilirdi. Mancurlar bütün əhalinin cəmi 3%-ni təşkil etsələr də, onlara da çinlilərlə bərabər namizəd kvotası həyata keçirilirdi. Buna görə də mancur namizədlər imtahanlara çox da böyük səy göstərmirdilər. Əksinə, çinlilər çətin vəziyyətə salınırdılar və imtahandan keçənlər adətən parlaq intellektuallar idilər. 1681-1796-cı illər arası Tsin imperiyasının sabitlik və inkişaf dövrü idi. İmperiyanın nüfuz dairəsi Monqolustan, Tibet və Mərkəzi Asiyaya qədər yayılmışdı. Ticarət və kənd təsərrüfatı məhsullarının, sənaye və sənətkarlıq məmulatlarının istehsalı artmışdı. Çin əhalisi XVII əsrin sonlarında təqribən 100 milyon nəfərdən XIX əsrin ortalarında 400 milyona qədər sürətlə artmışdı.
 
Sətir 9 ⟶ 8:
İmperatorlar Kansi və Tsyanlunun hakimiyyəti dövründə təhsildə bir sıra inkişaf nəzərə çarpırdı. Mancur hökmdarları buna müvafiq hər şeyin möhkəmləndirilməsinə və qorunmasına çalışırdılar. Buna görə də klassik ədəbiyyata üstünlük verilirdi, yenilik yaxşı qarşılanmırdı. İctimai məktəb sistemi varlı ailələrdən olan oğlanlar üçün məktəblərdən və milli və əyalət məktəblərindən ibarət idi. Mancurlar üçün xüsusi məktəblər mövcud idi, Çin kitabları Mancur dilinə tərcümə olunurdu.
 
XVIII əsrin sonlarında əhalinin sürətli artımı torpaq çatışmamazlığına gətirib çıxardı. Hərbi sistem korlandı və sarayda korrupsiya artdı. 1796-cı ildən 1804-cü ilədək buddist ideyalarına əsaslanan “Ağ"Ağ lotos cəmiyyəti”cəmiyyəti" üsyanı baş verdi. 1813-1814-cü illərdə Şimali Çində “Səmavi"Səmavi idrak cəmiyyəti”cəmiyyəti" üzvləri qiyam qaldırdı.
 
XX əsrin əvvələrində ingilislər [[Rusiya]]nı Mancuriyadan vurub çıxarmağa çalışırdılar. Bundan ötrü ingilis diplomatiyası [[Koreya]] və Mancuriyanı özünə tabe etmək istəyən [[Yaponiya]]nı müttəfiqi kimi görməyə başladı. [[İngiltərə]] ilə Yaponiya arasında başlanan danışıqlar 1902-ci ildə müttəfiqlik haqqında müqavilənin bağlanması ilə başa çatdı. Müqaviləyə görə, tərəflərdən biri başqa iki dövlətlə müharibə aparardısa, onda digər tərəf bitərəf olmamalı, müqavilə imzaladığı dövlətə hərbi yardım göstərməli idi. Müttəfiqlik haqqında müqavilənin bağlanması ilə yanaşı İngiltərə Yaponiyaya maliyyə yardımı da göstərdi.