Anna Politkovskaya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k vikiləşdirmə using AWB
Sətir 28:
}}
 
'''Anna Stepanovna Politkovskaya''' (''qızlıq soyadı: '''[[Mazepa]]'''''; 30.8.1958, [[Nyu-York]] — 7.10.2006, [[Moskva]]) — [[Rusiya]]<nowiki/>da baş verən siyasi hadisələr və xüsusən də [[İkinci çeçen müharibəsi]] haqqında məqalələr yazıb<ref name=":0">{{cite web
|url = https://www.theguardian.com/media/2006/oct/11/pressandpublishing.russia
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008135301/https://www.theguardian.com/media/2006/oct/11/pressandpublishing.russia
Sətir 52:
}}</ref>
 
Daha çox Çeçenistan münaqişəsi ilə bağlı araşdırmalar aparan xanım jurnalist [[Rusiya Silahlı Qüvvələri|Rusiya ordusu]]<nowiki/>nun münaqişə bölgəsində törətdiyi özbaşınalıqlardan, adam oğurluqlarından və korrupsiyadan geniş məqalələr yazıb.<ref>{{cite web
|url = https://www.theguardian.com/news/2006/oct/09/guardianobituaries.russia
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008135944/https://www.theguardian.com/news/2006/oct/09/guardianobituaries.russia
Sətir 63:
|accessdate = 8 oktyabr 2019
|language = {{dil-en|}}
}}</ref> O, həmçinin Çeçenistan rəhbəri [[Ramzan Kadırov]]<nowiki/>u da müxtəlif cinayətlərdə ittiham edib. Anna Politkovskaya “Putinin"Putinin Rusiyası”Rusiyası"<ref>{{cite web
|url = http://politkovskaya.novayagazeta.ru/pub2/kniga/kniga.shtml
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191009055833/http://politkovskaya.novayagazeta.ru/pub2/kniga/kniga.shtml
Sətir 74:
|accessdate = 9 oktyabr 2019
|language = {{dil-ru|}}
}}</ref> və “Putinsiz"Putinsiz Rusiya”Rusiya", “Çeçenistan"Çeçenistan: Rusiyanın utancı”utancı" sənədli kitablarının müəllifidir. Həmin kitablarda prezident [[Vladimir Putin]]<nowiki/>in siyasi kursu kəskin tənqid olunub.
 
Məhz Çeçenistanla bağlı reportajlarına görə o, ölkə və dünya miqyasında tanınmağa başlayır. 7 il ərzində bəzi qısnamalara və təhdidlərə baxmayaraq o, müharibə haqqında yazmaqdan çəkinməməmiş və fəaliyyətini əsasən bu sahəyə yönəltmişdir. O Çeçenistandakı rus hərbçiləri tərəfindən həbs olunaraq güllələnməsi imitasiya edilib. Daha sonra [[2004]]-cü ildəki [[Beslanda terror aktı (2004)|Beslan hadisələri]]<nowiki/>ni işıqlandırmaq üçün təyyarəyə minir. Burada içkisinə zəhər qatıldığı üçün zəhərlənir. Nəticədə Beslana gedə bilmir və [[Moskva]]<nowiki/>da müalicə olunmağa başlayır.
 
Fəaliyyətinə görə bir sıra mükafatlara layiq görülən Politkovskaya 7 oktyabr [[2006]]-cı il tarixində yaşadığı binanın liftində qətlə yetirilmişdir.<ref>{{cite web
|url = https://www.worldpoliticsreview.com/articles/302/politkovskayas-death-other-killings-raise-questions-about-russian-democracy
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008135743/https://www.worldpoliticsreview.com/articles/302/politkovskayas-death-other-killings-raise-questions-about-russian-democracy
Sətir 125:
|accessdate = 9 oktyabr 2019
|language = {{dil-en|}}
}}</ref> Onun ölümündə təqsirli bilinən beş nəfər [[2014]]-cü ilin iyun ayında həbs cəzasına məhkum ediliblər lakin, bu günə qədər cinayəti kimin sifarişi olduğu, buna görə kimin ödəniş etdiyi haqda heç bir məlumat yoxdur.<ref>{{cite web
|url = https://www.nytimes.com/2014/06/10/world/europe/moscow-court-sentences-5-to-prison-for-contract-killing-of-anna-politkovskaya.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20190228103919/https://www.nytimes.com/2014/06/10/world/europe/moscow-court-sentences-5-to-prison-for-contract-killing-of-anna-politkovskaya.html
Sətir 139:
 
== Həyatı ==
Anna Mazepa 30 avqust [[1958]]-ci ildə [[Nyu-York|Nyu York]] şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası Stepan Mazepa əslən [[Ukrayna]]<nowiki/>nın Kostobobrov kəndindəndir.<ref>{{cite web
|url = http://www.annapolitkovskayafund.com/contact.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20150405135412/http://www.annapolitkovskayafund.com/contact.html
Sətir 161:
|accessdate = 9 oktyabr 2019
|language = {{dil-en|}}
}}</ref> Anna öz uşaqlığının çox hissəsini Moskvada keçirib. Daha sonra [[1980]]-ci ildə [[M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti|Moskva Dövlət Universiteti]]<nowiki/>nin Jurnalistika məktəbini [[Marina Svetayeva]]nın poeziyası ilə bağlı dissertasiyanı yazaraq bitirib.<ref>{{cite web
|url = http://russiaprofile.org/bg_people/resources_whoiswho_alphabet_p_anna_politkovskaya.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20150310081349/http://russiaprofile.org/bg_people/resources_whoiswho_alphabet_p_anna_politkovskaya.html
Sətir 175:
 
=== Jurnalistika fəaliyyəti ===
[[1982]]-[[1993]]1982–1993-cü illərdə "[[İzvestiya (qəzet)|İzvestiya]]" və "Vozduşnıy transport" qəzetlərində, "ESKART" yaradıcı birliyində eləcə də "Paritet" nəşriyyatında fəaliyyət göstərib. [[1994]]-cü ilə qədər gündəlik çıxan "Meqapolis Ekspress" qəzetində icmal yazarı olub. [[1994]]-[[1999]]1994–1999-cu illərdə "Obşaya qazeta" qəzetinin icmalçısı və fövqəladə hallar şöbəsinin redaktoru kimi fəaliyyət göstərib.<ref name=":1">{{cite web
|url = https://lenta.ru/lib/14161170/
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20061109062650/https://lenta.ru/lib/14161170/
Sətir 188:
}}</ref>
 
[[1999]]-cu ildə "Novaya qazeta" qəzetinin xüsusi müxbiri və icmalçısı olub. O fəaliyyət göstərdiyi müddətdə dəfələrlə döyüş əməliyyatları keçirilən ərazilərdə olub. Çeçenistandakı hərbi əməliyyatlar haqqında çəkdiyi silsilə reportajlara görə [[2000]]-ci ilin yanvar ayında Rusiyanın "Qızıl qələm" mükafatına layiq görülüb.<ref>{{cite web
|url = https://www.novayagazeta.ru/articles/2001/02/01/12477-ob-yavleny-laureaty-premii-soyuza-zhurnalistov-rossii
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20170807070620/https://www.novayagazeta.ru/articles/2001/02/01/12477-ob-yavleny-laureaty-premii-soyuza-zhurnalistov-rossii
Sətir 232:
 
=== Hüquq müdafiəçisi kimi fəaliyyəti ===
 
Jurnalistika fəaliyyəti ilə yanaşı Anna Politkovskaya həm də hüquq müdafiəçisi kimi də fəaliyyət göstərirdi. O, ölmüş əsgər analarına öz haqlarını məhkəmədə qorumağa, Müdafiə Nazirliyindəki korrupsiya hallarını araşdırmağa, [[Dubrovka faciəsi|Nord - Ost]] qurbanlarına kömək edirdi.<ref>{{cite web
|url = https://www.novayagazeta.ru/articles/2017/10/24/74318-15-let-nazad-v-moskve-proizoshel-zahvat-zalozhnikov-v-teatralnom-tsentre-na-dubrovke
Sətir 261 ⟶ 260:
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20111011082805/http://www.novayagazeta.ru/data/2007/81/21.html
|archivedate = 2011-10-11
|title = «"Путинская Россия»"
|author =
|date = 22 oktyabr 2007
Sətir 271 ⟶ 270:
}}</ref>
 
{{sitat|müəllif=— «"Putinin Rusiyası kitabı»"|Niyə mən Putini bəyənmirəm? Bax buna görə bəyənmirəm. Oğurluqdan betər olan sadəliyə görə. Həyasızlığa görə. İrqçiliyə görə. Sonsuz müharibəyə görə. Yalana görə. Nord-Ostda olan qaza görə. Bütün birinci prezidentlik dövrü ərzində öldürülmüş günahsızlara görə. Meyitlərə görə halbuki bu meyitlər olmaya da bilərdi.}}
 
* Fevral [[2001]]-ci il — Anna Politkovskaya anti terror əməliyyatları keçirilən ərazidə akkreditasiyasız olduğuna görə Çeçenistanın Xottuni qəsəbəsində tutularaq çıxarılır. O bu ərazidə baş verən insan oğurluğu haqqında, özünü [[Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti|FTX]] əməkdaşı kimi təqdim edib insanlardan pul alanlar haqqında eləcə də 45-ci Hava Desant Qoşunlarının ərazisində olan və bəzi məlumatlara görə işgəncələrin də baş verdiyi düşərgə<ref>{{cite web
|url = http://politkovskaya.novayagazeta.ru/pub/2001/2001-14.shtml
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20070503174018/http://politkovskaya.novayagazeta.ru/pub/2001/2001-14.shtml
Sətir 321 ⟶ 320:
}}</ref>
 
* Sentyabr [[2001]]-ci il — Anna Politkovskaya öz "İtən insanlar" məqaləsində Çeçenistan DİN-ə ezam olunmuş polis işçilərini dinc əhalini öldürməkdə ittiham etmişdir. [[2005]]-ci ilin mart ayında məqalədə adı keçən dırnaqarası qəhrəmanlardan biri 11 il həbs cəzasına məhkum edilmişdir.
* Fevral [[2002]]-ci il — Anna Politkovskaya Çeçenistana ezam olunur. Daha sonra isə yoxa çıxır və bir neçə gün sonra [[İnquşetiya]]<nowiki/>nın paytaxtı [[Nazran]] şəhərində ortaya çıxır. Sonradan isə itməyinə səbəb kimi dinc əhalinin qətlini araşdırmağına mane olan [[Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti|FTX]] əməkdaşlarından gizləndiyini göstərmişdir.
* Oktyabr [[2002]]-ci il — [[Dubrovka faciəsi]] zamanı çeçen terrorçular ilə danışıqlar aparıb.
*[[2003]]-cü ildən etibarən Anna Politkovskaya [[Ramzan Kadırov|Ramzan Kadıro]]<nowiki/>vu və onun tabeliyində olanları insan oğurluğunda, zorakılıqda və digər cinayətlərdə ittiham etməyə başlayır.
* 2 sentyabr [[2004]]-cü il — [[Beslanda terror aktı (2004)|Beslan məktəbində əsirlərin alınması]] zamanı terrorçularla danışıqlar aparmaq üçün [[Beslan]]<nowiki/>a uçur. Lakin təyyarədə içdiyi çaydan 10 dəqiqə sonra huşunu itirir və naməlum toksinlərdən zəhərlənmə diqanozu<ref>{{cite web
|url = https://graniru.org/Events/Terror/m.76211.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191106063655/https://graniru.org/Events/Terror/m.76211.html
Sətir 394 ⟶ 393:
}}</ref>
 
* Sentyabr [[2004]]-cü ildən etibarən Anna Politkovskaya "Novaya qazeta" qəzetində İnquşetiyanın prezidenti Murad Zyazikovu tənqid edən silsilə məqalələr yazmağa başlayır.
* "Novaya qazeta" qəzetinin baş redaktoru Dmitriy Muradov deyib ki, Politkovskaya öz ölüm günündə Çeçenistan hakimiyyəti tərəfindən insanlara qarşı edilən işgəncələrlə bağlı böyük bir iş təqdim etməyə hazırlaşırdı. Muradovun dediyinə görə məqalədə Çeçenistan Respublikasının hökumət sədri Ramzan Kadırovun mühafizə dəstəsi işgəncələrdən istifadə etməkdə günahlandırılırdı. "Novaya qazeta" qəzetinin redaktoru Vitaliy Yaroşevskiy məlumat verib ki, Politkovskayanın qətlindən sonra polis məqalənin olduğu sərt diski və materialları götürüb. Muradovun dediyinə görə işgəncə verməkdə təqsirli bilinən iki şəxsin şəkli itib.
 
== Öldürülməsi və istintaq ==
Anna Politkovskaya [[7 oktyabr]] [[2006]]-cı ildə [[Moskva]]<nowiki/>da yaşadığı binanın liftində güllələnib. Polis əməkdaşları sonradan onun nəşinin yanında səsboğuculu Makarov tapancası və dörd ədəd güllə gilizi tapdılar. İlkin baxışda bu qətlin sifarişli olduğu bəlli olurdu çünki baş daxil olmaqla mərhuma dörd güllə vurulmuşdu. 27 avqust [[2007]]-ci ildə FTX ŞTİBİ rəisi A.Kupryajin bəyan etdiki, Anna Politkovskayanın ölümündə Moskva Mərkəzi Dairəsinin FTX əməkdaşı polkovnik-leytenant Pavel Ryaquzov ittiham olunur.
 
[[Fayl:Mogila Anna Politkovskaya.jpg|200px|thumb|right|Anna Ploitkovskayanın [[Troyekurov qəbiristanlığı]]nda yerləşən qəbiri]]
 
Sonradan Moskva məhkəməsi beş kişini Anna Politkovskayanı [[2006]]-cı ildə qətlə yetirməkdə təqsirli bilib. Bir kişi onu güllələməkdə, daha dörd kişi isə qətli təşkil etməkdə təqsirli sayılıb. Onlardan üçü Çeçenistandan olan qardaşlardır. [[2009]]-cu ildə keçirilən məhkəmədə kişilərdən üçünə bəraət verilib.<ref>{{cite web
|url = https://www.azadliq.org/a/1762502.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008083512/https://www.azadliq.org/a/1762502.html
Sətir 426 ⟶ 425:
}}</ref>
 
[[2011]]-ci ilin may ayında müstəntiqlərin qətli törətməkdə birbaşa təqsirli bildikləri Rüstəm Mahmudovun həbsi ilə istintaqda canlanma baş verdi. Bir neçə aydan sonra qətli təşkil etməkdə günahlandırılan polis polkovnik-leytenantı Dmitriy Pavlyuçenkov həbs olundu. Pavlyuçenkov istintaqla razılığa gəlir ki təhlükəsizliyinin qarşılığında qətllə bağlı bildiyi hər şeyi onlara danışacaq. [[2012]]-ci ilin dekabr ayında məhkəmə onun, 11 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilməsi barədə qərar çıxarıb. İttihama görə keçmiş zabit Dmitri Pavlyuçenkov jurnalistin hərəkət marşrutlarını izləyib və qatilə silah verib. Hökmə görə keçmiş polis zabiti jurnalistin ailəsinə də 3 milyon rubl – təxminən 98 000 dollar pul ödəməlidir.<ref>{{cite web
|url = https://www.azadliq.org/a/24798693.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008083150/https://www.azadliq.org/a/24798693.html
Sətir 439 ⟶ 438:
}}</ref>
 
[[2013]]-cü ilin yay ayında Moskva Şəhər Məhkəməsi Anna Politkovskayanın ölümündə iştirakda şübhəli bilinənlərlə bağlı araşdırmalara başladı. Əvvəlcə bəraət almış İbrahim və Cəbrayıl Mahmudovlar, keçmiş polis işçisi Sergey Hacıqurbanov və Mahmudovların üşüncü qardaşı Rüstəm ilə əmiləri Lom Əli Qaydukaev həbs olundular. 12 il müddətinə azadlıqdan məhrum olunan İbrahim Mahmudov tutulanlar arasında ən az həbs cəzası alan oldu. İttihama görə o, Anna Politkovskayanın evindən bir neçə küçə uzaqda dayanmış və onun gəlişini qardaşı Cəbrayıl Mahmudova xəbər vermişdi. Cəbrayıl Mahmudov isə 14 il müddətinə azadlıqdan məhrumetmə cəzası aldı. Prokurorların iddiasına görə o, cinayəti törədən öz qardaşı Rüstəmi cinayət törədilmiş yerə maşınla gətirmişdi. Qətli törətməkdə təqsirli bilinən Rüstəm Mahmudov və qətli təşkil etməkdə günahlandırılan Lom Əli Qaydukaev isə ömürlük həbs cəzasına məhkum edildilər. İttihamın yekun qərarına əsasən [[2006]]-cı ilin yayında Qaydukaev Anna Politkovskayanın qətli üçün 150 min dollar alıb. O, qətlin bütün planını cızıb və bunun üçün öz qohumlarını Mahmudov qardaşlarını eləcə də keçmiş DİN əməkdaşları Dmitriy Pavlyuçenkovla Sergey Hacıqurbanovu da cəlb edib. Sergey Hacıqurbanov isə cinayətkar qrupun hərəkətini koordinasiya etdiyi üçün cəzasını sərt rejimli koloniyada çəkmək şərtilə 20 il azadlıqdan məhrum edilib.<ref>{{cite web
|url = https://www.currenttime.tv/a/26624838.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008073439/https://www.currenttime.tv/a/26624838.html
Sətir 463 ⟶ 462:
|accessdate = 8 oktyabr 2019
|language =
}}</ref> 10 iyun [[2017]]-ci ildə isə qətli təşkil etməkdə təqsirli bilinən Lom Əli Qaydukaev xəstəxanada ölüb. Rəsmilər onun xroniki xəstəlikdən öldüyünü deyiblər. Lakin onun həbsxanada döyülərək öldürüldüyü də iddia olunur.<ref>{{cite web
|url = https://www.kommersant.ru/doc/3324498
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008075331/https://www.kommersant.ru/doc/3324498
Sətir 485 ⟶ 484:
|accessdate = 8 oktyabr 2016
|language =
}}</ref> Qətli törətməkdə təqsirləndirilən digər məhbus Rüstəm Mahmudov isə [[2019]]-cu ilin avqust ayında Yeva Merkaçevaya verdiyi müsahibəsində günahkar olmadığını və heç vaxt bir insana atəş açmadığını deyir. Bundan başqa o, əmisi Lom Əli Qaydukaevin artıq məlumat verməsin deyə türmədə döyülərək öldürüldüyünü də idda edib.<ref>{{cite web
|url = https://www.mk.ru/social/2019/08/06/pozhiznenno-osuzhdennyy-ubiyca-anny-politkovskoy-razgovorilsya-za-reshetkoy.html
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20190806174922/https://www.mk.ru/social/2019/08/06/pozhiznenno-osuzhdennyy-ubiyca-anny-politkovskoy-razgovorilsya-za-reshetkoy.html
Sətir 499 ⟶ 498:
 
== Maraqlı faktlar ==
Çoxları hesab edirlər ki, Politkovskayanın oktyabrın 7-də [[Rusiya Federasiyası Prezidenti|Rusiya prezidenti]] [[Vladimir Putin]]<nowiki/>in ad günündə qətl edilməsi heç də təsadüf deyil. [[Çeçenistan]]<nowiki/>da hamı oğul [[Ramzan Kadırov|Kadırov]]<nowiki/>un özünü müstəqil elan etmiş İçkeriyanın lideri [[Aslan Masxadov]]<nowiki/>un [[2005]]-ci ildə öldürülməsini qadınlar üçün "8 mart hədiyyəsi" adlandırdığını yaxşı xatırlayır. Anna Politkovskayanın da qətlinin Ramzan Kadırovun Putinə hədiyyəsi olduğu idda edilir.<ref>{{cite web
|url = https://www.bbc.com/azeri/analysis-37596199
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008082408/https://www.bbc.com/azeri/analysis-37596199
Sətir 513 ⟶ 512:
 
== Mükafatları ==
*[[2000]]-ci il — Çeçenistan haqqında silsilə reportajlarına görə [[Rusiya]]<nowiki/>nın "Qızıl qələm" mükafatı.
*[[2001]]-ci il — Rusiya Jurnalistlər Birliyinin "Xeyirli addım - xeyirli ürək" mükafatı.
*[[2001]]-ci il — [[Amnesty International]] təşkilatının İnsan hüquqlarının müdafiəsi mükafatı
*[[2001]]-ci il — Artyom Borovik adına "Yaxşı jurnalist araaşdırmaları" mükafatı.
*[[2001]]-ci il — Korrupsiya ilə mübarizə üçün dəlillərə görə Rusiya Jurnalistlər Birliyinin mükafatı.
*[[2002]]-ci il — [[Andrey Saxarov]] adına mükafat.
*[[2002]]-ci il — Çeçenistan müharibəsindəki reportajlarına görə Beynəlxalq Qadın Fondunun "Jurnalistikada cəsurluğuna görə" mükafatı.
*[[2003]]-cü il — [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı]]<nowiki/>nın "Jurnalistika və demokratiya üçün" mükafatı.
*[[2003]]-cü il — "Çeçenistan Rusiyanın rüsvayçılığı" adlı fransızca nəşr edilmiş reportajlar toplusu olan kitaba görə "Lettre Ulysses" mükafatı.
*[[2003]]-cü il — Hermann Kesten adına medal və mükafat.
*[[2004]]-cü il — Ulof Palme adına mükafat.
*[[2005]]-ci il — "Mətbuatın azadlığı və gələcəyi" mükafatı.
*[[2005]]-ci il — Tanınmamış çeçen respublikası İçkeriyanın "Azadlıq medalı".
*[[2006]]-cı il (ölümündən sonra) — Artyom Borovik adına mükafat.
*[[2006]]-ci il (ölümündən sonra) — Tisiano Tersiano adına beynəlxalq ədəbiyyat mükafatı.<ref>{{cite web
|url = https://azertag.az/xeber/ANNA_POLITKOVSKAYA_OLUMUNDAN_SONRA_TISIANO_TERSIANO_MUKAFATINA_LAYIQ_GORULMUSDUR-358165
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20191008060909/https://azertag.az/xeber/ANNA_POLITKOVSKAYA_OLUMUNDAN_SONRA_TISIANO_TERSIANO_MUKAFATINA_LAYIQ_GORULMUSDUR-358165
Sətir 539 ⟶ 538:
|language =
}}</ref>
*[[2007]]-ci il (ölümündən sonra) — [[YUNESKO-nun Gilyermo Kano adına Dünya Mətbuat Azadlığı Mükafatı]].
*[[2007]]-ci il (ölümündən sonra) — "Cəhənnəmə səyahət Çeçen gündəliyi" sənədli kitabına görə "Hans və Sofi Şoll" mükafatı.
*[[2007]]-ci il (ölümündən sonra) — Erix Mariya Remark cəmiyyətinin fəxri üzvü.
*[[2010]]-cu il (ölümündən sonra) — Tanınmamış çeçen respublikası İçkeriyanın "Millətin şərəfi" ordeni.
 
== Xatirəsi ==
 
Anna Politkovskayanın xatirəsinə adı verilmiş yerlər:
 
*[[Brüssel]]<nowiki/>də yerləşən [[Avropa Parlamenti]]<nowiki/>nin mətbuat konfransı zalı;
*[[Roma]]<nowiki/>da yerləşən Villa Doria Pamfili parkında meydan;
*[[Gürcüstan]]<nowiki/>ın paytaxtı [[Tbilisi|Tiflis]]<nowiki/>də küçə;
*[[İtaliya]]<nowiki/>nın [[Ferrara]] şəhərində küçə;
*[[Fransa]]<nowiki/>nın [[Monterey|Montrey]] bölgəsində meydan;
*[[İtaliya]]<nowiki/>nın [[Genuya]] bölgəsində Azadlıq xiyabanı və ağac;
*[[Çexiya]]<nowiki/>nın [[Karlovı Varı]] şəhərində park;
*[[İtaliya]]<nowiki/>nın paytaxtı [[Milan]] şəhərində bağ;
* "Reach All Women in War" qeyri hökumət təşkilatının Anna Politkovskaya mükafatı;
*