Fosfat: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Kateqoriya:Fosfat turşusu silindi; Kateqoriya:Kimyəvi birləşmələr əlavə olundu HotCat ilə |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{iş gedir}}
[[Şəkil:Grup fosfat.png|thumb|Fosfat qrupu]]
'''Fosfat turşusu ('''<math>PO_4</math>''')''' qeyri-üzvi, kimyəvi və [[fosfor]]<nowiki/>lu turşudur. Fosfat turşusu və fosfat [[biokimya]] və [[ekologiya]] üçün cox mühimdir. Fosfat kənd təsərrüfatı və sənaye üçün çox əhəmiyyətli kimyəvi məhsuldur. Fosfat bərk şəraitli yüksək
Bütün hüceyrələri [[Zülallar|zülal]] olan fosfalar əlavə və aradan qaldırılması metabolik olan proseslərin tənzimləməsində əsas strategyadır. Fosforulizasya və defosforulizasya enerji saxlanmasında və yaşayış sistemlərinin azad olunmasında əhəmiyyətli yolları var.
[[Kateqoriya:Kimyəvi birləşmələr]]
Fosfat və ya ortofosfat ionu [PO4] 3 − üç protonun H+çıxarılması ilə fosfor turşusundan əmələ gəlir. Bir və ya iki protonun çıxarılması, sırasıyla dihidrogen fosfat ionu [H2PO4] və hidrogen fosfat ionu [HPO4] 2 -ionunu verir. Bu adlar ammonium dihidrogen fosfat və trisodyum fosfat kimi anionların duzları üçün də istifadə olunur.
Üzvi kimyada fosfat və ya ortofosfat bir orqanofosfattır, PO şəklində ortofosfor turşusunun mürəkkəb efiridir. 4RR'R ″, burada bir və ya daha çox hidrogen atomu üzvi qruplarla əvəz olunur. Bir nümunə trimetil fosfattır (CH3)3PO4. Bu termin eyni zamanda üç dəyərli funksional qrupa aiddir OP(O-)3 belə mürəkkəb efirlərdə.
Ortofosfatlar, biokimya, biogeokimya və ekologiyadakı əsas rolları və kənd təsərrüfatı və sənaye üçün iqtisadi əhəmiyyətlərinə görə müxtəlif fosfatlar arasında xüsusilə əhəmiyyətlidir. Fosfat qruplarının əlavə edilməsi və çıxarılması (fosforilləşmə və fosforlaşma) hüceyrə metabolizmasında əsas addımlardır.
Ortofosfatlar kondensasiya olunaraq pirofosfatlar əmələ gətirirlər.
== Kimyəvi xüsusiyyətləri ==
Fosfat ionu 94,97 g/mol molar kütləyə malikdir və tetraedral bir quruluşda dörd oksigen atomu ilə əhatə olunmuş mərkəzi fosfor atomundan ibarətdir. Hidrogen fosfat ionu H -nin birləşmə əsasıdır 4) 2 - və bu da dihidrogen fosfat ionunun birləşmə əsasıdır 2 (PO4) -, öz növbəsində ortofosfor turşusunun birləşmə əsası olan H3PO4.
Bir çox fosfatlar standart temperaturda və təzyiqdə suda həll olur. Sodyum, kalium, rubidiyum, sezyum və ammonium fosfatlar hamısı suda həll olur. Digər fosfatlar çox az miqdarda həll olunur və ya suda həll olunmur. Bir qayda olaraq, hidrogen və dihidrogen fosfatlar müvafiq fosfatlarla müqayisədə bir qədər daha həll olur.
| |||