|
}}
'''Nottinqem Universiteti''' ({{Dil-en|University of Nottingham}}) — [[İngiltərə]]nin [[Nottingem|Nottinqem]] şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisəsi; [[Böyük Britaniya]]nın ən aparıcı ali təhsil ocaqlarından biridir.
==Tarixi==
Nottinqem Universitetinin yaranma tarixi [[1798]]-ci ildə fəaliyyətə başlamış yaşlıların tədrisi məktəbi ilə bağlıdır. Belə ki, bu təhsil müəssisəsi [[Nottingem|Nottinqem]] şəhərində yaradılan ilk ali məktəblərdən hesab olunur. Lakin universitetin əsas tarixi [[1877]]-ci ildə Böyük Britaniyanın baş naziri [[Uilyam Qladston]] tərəfindən '''Nottinqem Kolleci'''nin ilk təməl daşının qoyulmasından başlayır. [[1881]]-ci ildə isə kollecin Şekspir küçəsindəki binası Olbani hersoqu şahzadə Leapold tərəfindən açılır. Beləcə, 1881-ci ildə Nottinqem şəhərində [[London Universiteti]]nin əsas hissəsi kimi universitet kollecinin yaradılması Nottinqem Universitetinin tarixinin başlanğıcı kimi qəbul oluna bilər. Həmin dövrdə kollecdə ədəbiyyat, fizika, kimya və dəqiq elmlər üzrə dörd professor çalışırdı. Buna baxmayaraq, tez bir müddətdə Nottinqem Kollecində yeni fakültələr - 1884-cü ildə Mühəndislik, 1893-cü ildə Fəlsəfə, 1897-ci ildə Fransız dili, 1905-ci ildə Pedaqogika, Fizika və Riyaziyyat, 1911-ci ildə İngilis dili və Dağ-mədən, 1912-ci ildə İqtisadiyyat, Geologiya və Coğrafiya, 1914-cü ildə Tarix, 1923-cü ildə Yaşlıların təhsili, 1925-ci ildə Əczaçılıq departamentləri yaranmağa başlayır.
1920-ci illərdə Nottinqem Kolleci Nottinqem şəhərinin mərkəzindən kənara köçürülür. Kollecin Universitet Parkı adlanan yeni kampusunun tikintisi 1928-ci ildə başa çatır və həmin ilin noyabrında kampusun açılışında kral V Georq iştirak edir. Fəaliyyət göstərdiyi illər ərzində bu ali məktəbdə Albert Eynşteyn, Herbert Uells, Mahatma Qandi və b. dahi şəxslər işləyiblər. Nottinqem Kollecində 1916-cı ildən rus dili tədris olunur, 1933-cü ildə bu iş daha da genişləndirilir və Slavyan dilləri (sonradan Slavistika) departamenti fəaliyyətə başlayır. 1933-1934-cü illərdə Elektrotexnika, Zoologiya və Coğrafiya departamentləri müstəqil fəaliyyət göstərməyə başlayır. 1939-cu ildə İkinci Dünya müharibəsinin başlaması kollecin inkişafını ləngidir.
İlk vaxtlar Nottinqem Kollecinin tələbələri London Universitetinin diplomlarını alıblar. 1940-cı ildə Satton Boninqtondakı Midlends Kənd Təsərrüfatı Kolleci Nottinqem Universitetinə birləşdirilir. 1948-ci ildə Nottinqem Kolleci Kral xartiyası və universitet statusu aldıqdan sonra diplom və elmi dərəcələr verməyə başlayır.
1956-cı ildə universitetin bir neçə binasının tikintisi başa çatdırılır. 1970-ci ildə universitetin ən yeni Tibb Məktəbi, 1995-ci ildə isə Tibb bacısı və Mamalıq Məktəbi açılır. 1999-cu ildə Nottinqem Universitetinin Böyük Britaniyada Yubiley kampusu, Malayziyada Semenyih, 2004-cü ildə isə Çində Ninbo kampusları fəaliyyətə başlayır. 2005-ci ildə Universitet Parkı kampusunun yaxınlığında Kral Çəmən kampusu açılır. 2007-ci ildə Nottinqem Universitetinin rəsmi olaraq Baytarlıq Tibbi və Elmlər Məktəbi fəaliyyətə başlayır. Bu, Böyük Britaniyada son 50 ildə müstəqil olaraq açılan ilk Baytarlıq Məktəbi olur.
==Müasir vəziyyəti==
Nottinqem Universitetinin [[Nottingem|Nottinqem]] şəhərində 5 tələbə şəhərciyi mövcuddur. Universitet Parkı kampusu şəhərin mərkəzindən qərbdə 1,3 km² (330 akr) ərazidə yerləşir və ali məktəbin əsas şəhərciyidir. Hayfilds gölünün sahilində yaşıllıqların arasında yerləşən kampus ölkənin ən gözəl yerlərindən biri hesab olunur. Kampus landşaftı və memarlıq üslubuna görə bir çox mükafatların qalibi olub.
Memar Maykl Hopkins tərəfindən işlənmiş Yubiley kampusunun açılışında 1999-cu ildə kraliça II Yelizaveta iştirak edib. Bu kampus Universitet Parkından 1,6 km aralıqda yerləşir. Yubiley kampusunun tikintisi 2004-cü ildə başa çatıb. Kampus müasir və unikal memarlıq üslubu, əsrarəngiz landşaftı ilə seçilir.
Universitetin Şəhər xəstəxanası kampusu Bestvud kəndi yaxınlığındadır və burada respirator tibb, əhalinin sağlamlığı, insult, onkologiya, fizioterapiya və s. mərkəzlər yerləşir. 2009-cu ildə burada yeni İctimai Səhiyyə İnstitutu, Tütün Tədqiqatları Mərkəzi istifadəyə verilib.
Satton Boninqton kampusu Nottinqem şəhərindən 20 km cənubda yerləşir. Burada Biologiya elmləri, Baytarlıq məktəbləri mövcuddur. Kampus Satton Boninqton tarixi malikanəsinin ətrafında, gölün, Botanika bağının yaxınlığında salınıb.
Kral Çəmən kampusu 2005-ci ildə Lenton Leyndə keçmiş Mərkəzi Müstəqil Televiziya studiyasının yerində yaradılıb. Burada, əsasən, inzibati binalar, Əlyazma və Xüsusi Kolleksiyalar Mərkəzi, televiziya və film studiyaları vardır.
[[Şəkil:Nottinghamunimalaysia.JPG|thumbnail|Malayziya kampusu]]
Nottinqem Universiteti xarici ölkələrdə bir neçə kampusa malikdir. 1999-cu ildən başlanılan bu strategiya Malayziyanın Semenyih şəhərində açılmış kampusla başlayır. Bu şəhərcik yaşıl təpələrin yaxınlığında 101 akr ərazidə salınıb və Universitet Parkı kampusuna bənzəyir. Daha sonra 2004-cü ildə Çinin Ninbo şəhərində universitetin digər kampusu istifadəyə verilib.
==Fakültələri==
Nottinqem Universitetində 5 fakültə fəaliyyət göstərir:
*'''İncəsənət fakültəsi''' Amerika və Kanada tədqiqatları, Arxeologiya, İncəsənətin tarixi, Klassika, Mədəniyyət, kinematoqrafiya və KİV, Mədəniyyətlər, dillər və regionşünaslıq, İngilis dili, İngiltərə tədqiqatları, Fransa və fransız dili tədqiqatları, Alman tədqiqatları, Tarix, Humanitar elmlər, Musiqi, Fəlsəfə, Rus dili və slavistika, İspan, portuqal və Latın Amerikası tədqiqatları, İlahiyyat və dinşünaslıq departamentlərindən ibarətdir.
*'''Sosial elmlər fakültəsi'''nə Müasir Çin tədqiqatları, İqtisadiyyat, Pedaqogika, Coğrafiya, Hüquq, Siyasət və beynəlxalq münasibətlər, Sosiologiya və sosial siyasət departamentləri, Nottinqem Biznes Məktəbi daxildir.
*'''Dəqiq elmlər fakültəsi'''nə Biologiya, Bioelmlər, Kimya, İnformatika, Riyaziyyat elmləri, Əczaçılıq, Fizika və astronomiya, Psixologiya departamentləri aiddir.
*'''Maşınqayırma fakültəsi'''ndə Memarlıq və antropogen mühit, Kimya və mühəndislik ekologiyası, Vətəndaş quruculuğu, Elektrotexnika, Mexanika, material və maşınqayırma texnologiyası departamentləri fəaliyyət göstərir.
*'''Tibb və səhiyyə fakültəsi''' Biologiya, Biotibbi elmlər, Kliniki elmlər, Cəmiyyətin sağlamlığı, Ginekologiya, Molekulyar tibb, Tibb bacısı, mamalıq və fizioterapiya, Fizioterapiya, Əmək, sağlamlıq və təşkilat, Baytarlıq Tibbi və Elmlər Məktəbindən ibarətdir.
==Kitabxanası==
Nottinqem Universitetinin bir neçə kitabxanası mövcuddur. Hollvard kitabxanasında humanitar, incəsənət, hüquq və sosial elmlər üzrə kitablar toplanıb. Bu kitabxananın binası Böyük Britaniyanın ən gözəl tikililərindən hesab olunur. Binada kompüter otaqları, konfrans, oxu zalları mövcuddur.
Universitetin ikinci böyük kitabxanası Corc Qrindir. Kitabxanada dəqiq, texniki elmlər və psixologiya üzrə materiallar saxlanılır. Yalnız tələbə bileti olan şəxslər kitabxananın resurslarından istifadə edə bilərlər.
Qrinfild Tibb kitabxanası Tibb, Tibb bacısı fakültələrinin tələbələri üçün nəzərdə tutulub. Qrinfild kitabxanası Universitet Parkı kampusunun yaxınlığında yerləşir. Bundan əlavə, Tibb bacısı və mamalıq, Fizioterapiya fakültələrinin Derbi və Mensfilddə kitabxanaları fəaliyyət göstərir.
Biologiya və baytarlıq elmləri üzrə kitablar Satton Boninqton kampusundakı Ceyms Kemeron-Gifford kitabxanasında toplanıb. Sadalanan kitabxanalarla yanaşı, universitetin Denis Arnold Musiqi kitabxanası zəngin musiqi partituraları və yazılarına malikdir. Yubiley kampusunda isə Djanoqli Tədris Mərkəzi və yeni Biznes kitabxanası yerləşir. Bu müəssisələrdə pedaqogika, kompüter elmləri və biznes sahələrini əhatə edən materiallar mövcuddur.
==Yataqxanaları==
Nottinqem Universitetində 15 yataqxana kompleksi fəaliyyət göstərir. Bütün nömrələrdə çarpayı, yazı masası, paltar şkafı və digər mebel mövcuddur. Tələbələrin evlə əlaqə saxlamaları üçün otaqlar telefon və İnternetlə təchiz olunub. Universitet şəhərciklərində yerləşən bu yataqxanalarda 5 minə yaxın tələbə yaşayır. Tələbələrin gündə üç dəfə qidalanması yataqxana haqqına daxildir.
Universitet Parkı kampusunda 12 yataqxana (Ankaster, Kavendiş, Kripps, Derbi, Florensiya But, Hyu Stüart, Lenton və Vortli, Linkoln, Naytinqeyl, Ratlend, Şervud, Uilloubi) yerləşir və burada 3200-dən çox tələbə məskunlaşıb. Yubiley kampusunda Melton, Nyuark, Sautuell yataqxanaları fəaliyyət göstərir. Yataqxanalar ciddi mühafizə olunur, tələbələr üçün təhlükəsizlik və tibbi xidmətlər göstərilir. Universitetə yeni qəbul edilən əcnəbi tələbələrin böyük əksəriyyəti yataqxanalarda otaqlarla təmin edilir. Yataqxanalarda otaqların 1 günlük qiyməti 16-57 funt-sterlinq arasında dəyişir. Portlend binasında Tələbə Təşkilatı, kitab mağazası yerləşir.
==İdarə olunması və kontingenti==
Nottinqem Universiteti üç orqan - Universitet Şurası, Senat, Məhkəmə tərəfindən idarə olunur. Universitetə şuranın tövsiyəsi ilə Universitet Məhkəməsi tərəfindən seçilmiş kansler rəhbərlik edir. Kansler Universitet Məhkəməsinə sədrlik edir. Nottinqem Universitetinin kansleri professor Yan Fujiadır. Eyni zamanda ali məktəbdə vitse-kansler və 6 provitse-kansler fəaliyyət göstərir. Təhsil ocağının vitse-kansleri professor Devid Qrinueydir. Universitet Şurası 35 üzvdən ibarətdir. Nottinqem Universitetində, Malayziya və Çin kampusları daxil olmaqla, ümumilikdə 7828 nəfər işçi çalışır. Nottinqem şəhərində işçilərin sayı 7035, Malayziyada 465, Çində isə 328 nəfərdir.
2010-2011-ci tədris ilində Nottinqem Universitetinin dünya üzrə bütün kampuslarında ümumilikdə 40829 tələbə təhsil alıb. Belə ki, Nottinqem şəhərində universitetin 32999, Malayziyada 3399, Çində isə 4431 nəfər tələbəsi oxuyub.
Nottinqem Universiteti həyata keçirdiyi tədqiqatlarla dünyanın diqqətini cəlb edir. Burada professor [[Piter Mensfild]] tərəfindən aparılan maqnit-rezonans tomoqrafiyası işi 2003-cü ildə alimin tibb və fiziologiya üzrə Nobel mükafatı almasına səbəb olub. Universitetin iki alimi (Andre Geym və Piter Mensfild) fizika, Klayv Qrencer isə iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülüblər. Professor Frederik Kippinq sənayedə milyard funt-sterlinq gəlir verən silikon polimerlərin kəşfini həyata keçirib, eləcə də universitetdə 12 teraflop superkompüter istehsal edilib.
Nottinqem Universiteti dünyanın sürətlə inkişaf edən böyük universitetlərindən biridir. Beynəlmiləl tələbə və işçi heyətinə malik universitetin məqsədi gənclərin intellektual, peşəkar, şəxsi həyatlarına dəyərli və əvəzolunmaz təcrübə bəxş etməkdir.
==Büdcəsi==
2010-cu tədris ilində Nottinqem Universitetinin illik gəlirləri 510600000 funt sterlinq olub. Həmin vəsaitin 144400000-ni maliyyə şurası qrantları, 165400000-ni təhsil haqqı və təhsil sazişləri, 104100000-ni tədqiqat qrantları və sazişləri, habelə digər vasitələr hesabına əldə olunan gəlirlər təşkil edib. Ötən tədris ilində ali məktəbin ümumi xərcləri 474600000 funt-sterlinq olub. Göstərilən məbləğin 273600000-ni əməkdaşların əməkhaqqı, 20000000-i amortizasiya, qalanlarını isə digər əməliyyat xərcləri təşkil edib.
==Təhsil haqqı==
2011-2012-ci tədris ilində Nottinqem Universitetində bakalavr səviyyəsində təhsil haqqı 11900-23300 funt-sterlinq təşkil edib. Magistratura səviyyəsində təhsil haqqı 11990-21630, doktorantura səviyyəsində isə 11990-20500 funt-sterlinq olub.
Nottinqem Universitetində tələbəyə bir ay ərzində 700 funt-sterlinq lazım gəlir. Bu məbləğə yataqxana, qidalanma, nəqliyyat, kitab, avadanlıq və digər lazımi əşyalar daxildir. Tələbənin seçdiyi həyat tərzindən asılı olaraq sərf olunan vəsait dəyişə də bilər.
==Xarici əlaqələri==
Nottinqem Universiteti Rassel, "[[Universitas 21]]"<ref name=21members>{{Cite web |title=Universities 21 - Members |url=http://www.universitas21.com/memberlist.html |access-date=2015-10-12 |archive-date=2011-05-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110521234331/http://www.universitas21.com/memberlist.html |url-status=dead }}</ref>, Satton 13 qruplarının, Avropa Universitetləri, Birlik Ölkələri Universitetləri assosiasiyalarının, Böyük Britaniya Universitetləri Şəbəkəsinin üzvüdür.
==Reytinqi==
Böyük Britaniyanın "Times Higher Education Supplement - QS World Universities Rankings" jurnalının 2009-cu ildə apardığı dünya universitetlərinin reytinqinə əsasən, Nottinqem Universiteti 100 ən yaxşı ali məktəb arasında 91-ci yerdə olmuşdur.
"Times Higher Education World University Rankings"in 2010-cu il üzrə dünyanın ən nüfuzlu universitetləri arasında apardığı araşdırmaya əsasən, Nottinqem Universiteti 174-cü, "QS World University Rankings"in açıqlamasına görə isə 73-cü yerdə qərarlaşmışdır.
"QS World University Rankings"in 2011-2012-ci tədris ili üçün açıqladığı reytinq cədvəlinə əsasən Nottinqem Universiteti 74-cü yerə layiq görülmüşdür.
==Məşhur müəllimləri==
*[[Hyu Qeytskell]] – Böyük Britaniyanın sabiq maliyyə naziri;
*[[Maykl Layons]] – "[[BBC Trust]]" şirkətinin sabiq sədri;
*[[Syuy Çjihun]] – [[Pekin Universiteti]]nin sabiq prezidenti;
*[[Andre Geym]] – fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı;
*[[Piter Mensfild]] – fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı;
*[[Klayv Qrencer]] – iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı.
==Məşhur məzunları==
Buranın məzunu olan məşhurlardan misal olaraq aşağıdakıların adlarını çəkmək olar:
*[[Tun Razak]] – Malayziyanın baş naziri;
*[[Zeynəb Banqura]] – Syerra-Leone dövlətinin sabiq xarici işlər naziri;
*[[Sultan Tuanku Cəfər]] – Malayziyanın 10-cu kralı;
*[[Sultan Raca Azlan Şah]] – Malayziyanın 9-cu kralı;
*[[Sultan Tuanku Bahiyah]] – Malayziyanın 5-ci kralı;
*[[Tenqku Tan Sri Əhməd Rithaudden]] – Malayziyanın sabiq müdafiə naziri;
*[[Lətifə Əl Qaood]] – Bəhreyn Nümayəndələr Şurasının ilk qadın üzvü;
*[[Piter Mensfild]] – tibb və fiziologiya üzrə Nobel mükafatı laureatı;
*[[Yan Vilmunt]] – ingiltərəli embrioloq, klonlaşdırma üzrə mütəxəssis.
==Mənbə==
| 