Onaltılıq say sistemi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 158.181.43.129 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Toqoo tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Teq: Geri qaytarma
Sətir 1:
{{vikiləşdirmək}}
[[ŞəkilFayl:Hexadecimal multiplication table.svg|thumb|350px|Onaltılıq vurma cədvəli]]
 
'''Onaltılıq sayı sistemi''' (en. ''hexadecimal'') - (yunanca “hex”"hex"“altı”"altı" və latınca “decem”"decem"“on”"on") 0-dan 9-dək rəqəmlərdən və A-dan (onluq 10 ədədinin ekvivalenti) F-dək (15 ədədinin ekvivalenti) baş hərflərdən təşkil olunmuş, əsası 16 olan say sistemi. İkilik ədədləri yığcam göstərmək üçün proqramlaşdırmada tez-tez onaltılıq ədədlərdən istifadə olunur. Onaltılıq ədədlər xüsusən ona görə yaxşıdır ki, onlar kompüterin yaddaşının və yaddasaxlama qurğularının ibarət olduqları 8-bitli baytlara tam yazılır. Bu sistemin 16 rəqəmindən hər biri dörd bitlə göstərilə bildiyindən, bir baytda aşağıda göstərildiyi kimi düz iki rəqəm vermək olar (onaltılıq 53 onluq 83-ə bərabərdir):
 
 
Sətir 8 ⟶ 9:
 
Beləliklə, yaddaşın bir baytında 256 müxtəlif onaltılıq ədəddən (0-dan FF-dək) istənilən ədədi saxlamaq olar.
Onaltılıq ədədlər onluq ədədlər kimi, ancaq yetərincə yavaş “böyüyürlər”"böyüyürlər", çünki onlar 10-un qüvvətlərindən deyil, 16-nın qüvvətlərindən düzəlir. Məsələn:
 
* 161 (onluq 16) = 10h
* 162 (onluq 256) = 100h
* 163 (onluq 4096) = 1000h
 
Eyni zamanda:
* 101 = 10
* 102 = 100
* 103 = 1000
 
Onaltılıq ədədləri onluq ədədlərlə qarışdırmamaq üçün onların sonuna “h”"h" hərfi və ya önünə "&", "$" və ya “0x”"0x" önlükləri artırılır. Məsələn, 10h ədədi onluq 16 ədədinin onaltılıq ekvivalentidir.
 
== Ədəbiyyat ==
* İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika"İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”lüğəti", 2017, “Bakı”"Bakı" nəşriyyatı, 996 s.