Nəqliyyat: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
|||
Sətir 1:
[[
'''Nəqliyyat''' — insanların, yüklərin, siqnalların və informasiyaların bir yerdən başqa bir yerə daşınması, ictimai maddi istehsalın ən mühüm sahələrindən biridir. Müasir nəqliyyat sisteminə ümumi istifadəli [[dəmiryolu nəqliyyatı]], avtomobil nəqliyyatı, dəniz nəqliyyatı, çay nəqliyyatı, hava nəqliyyatı daxildir.<ref>Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət. Bakı-Elm-2008. </ref> Daşınma işini yerinə yetirmək üçün texniki avadanlıqlar olan nəqliyyat vasitələrindən istifadə edilir. Kütləvi halda daşımalara imkan verən nəqliyyat vasitələrinə [[avtomobil]]<nowiki/>ləri, [[qatar]]<nowiki/>ları, [[gəmi]]<nowiki/>ləri və [[təyyarə]]<nowiki/>ləri aid etmək olar. Hazırda informasiya kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etməsi ilə [[nəqliyyat vasitələri]]nin hərəkəti haqqında məlumatların əhaliyə çatdırılması üçün qabaqcıl ölkələr onun onlayn təchizatını həyata keçirməyə başlayıblar. Bu məqsədlə nəqliyyat şirkətləri xüsusi [[veb-səhifə]]lər yaradır və [[Google Maps]] xidmətindən istifadə edirlər.<ref>{{Cite web |title=Qwe.az - Rəşad Mehbaliyev, "Get orda kimdən soruşsan deyəcək" və ya şəhər nəqliyyat sisteminin onlayn təminatı |url=http://qwe.az/blog/2348.html |access-date=2011-09-02 |archive-date=2011-09-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110923151650/http://qwe.az/blog/2348.html |url-status=dead }}</ref>
Sətir 6:
== Nəqliyyatın növləri ==
# Dəmir yol nəqliyyatı
# Su nəqliyyatı (Dəniz və çay nəqliyyatı)
# Avtomobil nəqliyyatının bir neçə üstünlüyü vardır: dəmiryolu nəqliyyatında olduğu kimi hərəkət mühiti daha az məhduddur; demək olar ki, hərəkət zamanı istənilən yerdə dayanmaq olar;
Sətir 12:
# Boru-kəmər nəqliyyatı
== Nəqliyyatın fəaliyyəti
Nəqliyyatın fəaliyyəti və inkişaf səviyyəsi bir sıra iqtisadi göstəricilər əsasında qiymətləndirilir. Buraya nəqliyyat yollarının ümumi uzunluğu, onlann sıxlığı, yük dövriyyəsinin həcmi və tərkibi, [[sərnişin]] daşınmalarının sayı və s. daxildir. Bu və digər göstəricilərə görə inkişaf etmiş və inkişafda olan ölkələr arasında kifayət qədər böyük fərqlər vardır. Belə ki, dünya nəqliyyat şəbəkəsinin təxminən 80%-i inkişaf etmiş ölkələrin payına düşür. Ərazinin nəqliyyat cəhətdən yüksək səviyyədə mənimsənilməsi ilə yanaşı burada əhalinin hərəkəti daha sürətlidir. Məsələn, son 100 il ərzində inkişaf etmiş ölkələrdə əhalinin hərəkəti təxminən 30 dəfə artdığı halda, inkişafda olan ölkələrdə bu göstərici 20 dəfə aşağıdır. Nəqliyyat sistemi quruda, suda və hava məkanında inkişaf edir. Nəqliyyat hər hansı coğrafi mühitdə özünəməxsus xüsusiyyətlər əsasında inkişaf edir.<ref>Dünyanın iqtisadi və sosial coğrafiyası, dərslik, səh 595</ref>.
Sətir 18:
== Nəqliyyat qovşaqları ==
Nəqliyyat qovşaqları
[[Cənubi Qafqaz]] və [[Mərkəzi Asiya]] ölkələrinin müstəqillik əldə etməsi ilə əlaqədar bu ölkələrin iqtisadi coğrafi və strateji mövqeyinin əhəmiyyəti artır. Asiya ölkələrindən [[Avropa]]<nowiki/>ya gedən ən qısa nəqliyyat yolları buradan keçir. Bu ölkələr arasında olan əlaqələri genişləndirmək üçün orta əsrlərdə mövcud olan
== Maraqlı faktlar ==
* Ən böyük [[velosiped]] 7,80 metr uzunluğunda, 3,70 metr hündürlüyündədir.
* Ən böyük [[motosikl]] 3 ilə hazırlanıb. İngilis Qreq Dunham motosiklin hazırlanmasına 300 min dollar xərcləyib.
* Ən böyük gəmi [[Norveç]]ə məxsusdur. "Knock Nevis" 458 metr uzunluğunda və 260 min ton ağırlığındadır.
* Ən böyük təyyarə
* Dünyanın ən böyük [[vertolyot]]<nowiki/>u 37 metr uzunluğunda, 12,5 metr hündürlüyündədir. "Mi-12" 105 ton ağırlığında yük qaldıra bilir.
* Dünyanın ən böyük [[tank]] layihəsi
* Bu günə qədər istehsal edilən ən böyük [[sualtı qayıq]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet İttifaqı]] tərəfindən
* Dünyanın ən böyük yük maşını [[Kanada]]<nowiki/>da hazırlanıb. "Titan" adlı avtomobilin çəkisi 235 ton, uzunluğu isə 20 metrdir. 3 300 at gücündə olan [[mühərrik]]<nowiki/>lərinin köməyi ilə 550 ton yük daşıya bilir.
* Konteynerdə malların daşınması yüklərin daşınmasının ən iqtisadi və etibarlı üsullarından biridir.<ref>[http://fortunat.kiev.ua/services/logistics/container-trans/ Beynəlxalq konteyner daşımaları.]</ref>
== Həmçinin bax ==
* [[Avtomobil]]
* [[Qatar]]
* [[Təyyarə]]
* [[Gəmi]]
== Xarici keçidlər ==
Sətir 43:
== Ədəbiyyat ==
* İsgəndər Hüseyn. Azərbaycanın yol tarixi.
* Qərib Məmmədov, Mahmud Xəlilov. Ensiklopedik ekoloji lüğət. Bakı-Elm-2008. 727 səh.
| |||