Məntiq: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Sətir 1:
''' Məntiq ''' ({{lang-gr|λογική}}) — «"mülahizələr haqqında elm»", «"fikirlərdə və fəaliyyətdə əlaqələr haqqında elm»" — məntiqi dillə intellekt dərketmənin qanunları, metodları və formaları haqqında elmdir. Məntiq haqqında biliklər təfəkkürlə alındığından, o ''düzgün'' təfəkkür haqqında elm kimi də götürülə bilər. Eyni zamanda məntiq təsdiq və ya təkzib metodları haqqında elm kimi də qəbul edilə bilər. Məntiq qazanılmış təcrübə və dərketmə vasitəsilə həqiqətin əldə edilməsi elmi də adlandırılır.
 
Məntiq elminin inkişafında [[Aristotel]] və [[Qottlob Frege]]nin rolu böyükdür. Məntiq əsas olaraq iki hissəyə bölünür. Ənənəvi məntiq üzərində qurulmuş [[Formal məntiq]] və formal məntiq üzərində qurulmuş [[Riyazi məntiq]].
Sətir 8:
Klassik məntiqi nəzəriyyə xüsusi dildə izah edilir, maddi nümunələrlə mülahizə irəli sürülür.Orada səhvlər üzərində nəzarət hələ qurulmayıb, miqyaslı düşüncə tam formalaşmayıb, təsvirlərin məhdudiyyət xətti işlənməyib və s.
 
Ancaq bununla belə düzgün mülahizə yürütmək mədəniyyəti məntiq elminə qədər də yarana bilmişdi. [[Müəyyənetmə]], [[təsnifat]], [[təsdiq]], [[təkzib]] və s. [[məntiqi operasiyalar]] hər bir insan tərəfindən fikir dünyasında özündən asılı olmadan və müvafiq səhvlərlə baş verir. Buna görə də bəziləri belə hesab edir ki, ''şəxsi [[təfəkkür]]'' təbii [[proses]]dir və [[analiz]]ə ehtiyac yoxdur.Hesab edilir ki, danışıq - təfəkkürürün özü deməkdir.
 
Təfəkkür isə sadəcə olaraq məntiqi ardıcıllıq deyildir. İstənilən məsələnin həllində hər şey vacib ola bilir : ardıcılıq,təsadüf,intiusiya,emosiya,şəxsi təcrübə, dünyanı dərketmə masştabı və s.
Sətir 17:
 
=== Digər elmlərə münasibəti ===
 
Tarixən məntiq [[fəlsəfə]]nin bir hissəsi kimi öyrənilib. Hal-hazırda o müstəqil bir elm kimi qəbul olunur. Həmçinin [[simvolik məntiq]] [[riyaziyyat]] və [[informatika]]nın bir hissəsi kimi də öyrənilir.
 
== Məntiq elminin əsas anlayışları ==
* [[Abstraksiya]]
 
* [[Abstraksiya]]
* [[Analogiya]]
* [[Antinomiya]]
Sətir 55 ⟶ 53:
 
== Ədəbiyyat ==
* Nuel Belnap, (1977). "A useful four-valued logic". In Dunn & Eppstein, ''Modern uses of multiple-valued logic''. Reidel: Boston.
* Józef Maria Bocheński (1959). ''A précis of mathematical logic''. Translated from the French and German editions by Otto Bird. D. Reidel, Dordrecht, South Holland.
* Józef Maria Bocheński, (1970). ''A history of formal logic''. 2nd Edition. Translated and edited from the German edition by Ivo Thomas. Chelsea Publishing, New York.
* Cohen, R.S, and Wartofsky, M.W. (1974). ''Logical and Epistemological Studies in Contemporary Physics''. Boston Studies in the Philosophy of Science. D. Reidel Publishing Company: Dordrecht, Netherlands. ISBN 90-277-0377-9.
* Finkelstein, D. (1969). "Matter, Space, and Logic". in R.S. Cohen and M.W. Wartofsky (eds. 1974).
* Dov Gabbay, and Guenthner, F. (eds., 2001–2005). ''Handbook of Philosophical Logic''. 13 vols., 2nd edition. Kluwer Publishers: Dordrecht.
* David Hilbert, and Wilhelm Ackermann, (1928). ''Grundzüge der theoretischen Logik'' (''Principles of Mathematical Logic''). Springer-Verlag. [http://worldcat.org/oclc/2085765 OCLC 2085765]
* Susan Haack, (1996).'' Deviant Logic, Fuzzy Logic: Beyond the Formalism'', [[University of Chicago Press]].
* Wilfred Hodges, (2001). ''Logic. An introduction to Elementary Logic'', Penguin Books.
* Hofweber, T., (2004), [http://plato.stanford.edu/entries/logic-ontology/ Logic and Ontology]. ''Stanford Encyclopedia of Philosophy''. Edward N. Zalta (ed.).
* Hughes, R.I.G., (1993, ed.). ''A Philosophical Companion to First-Order Logic''. Hackett Publishing.
Sətir 75 ⟶ 73:
* ''Ивлев Ю. В.'' Учебник логики: Семестровый курс: Учебник. — М.: Дело, 2003. — 208 с — ISBN 5-7749-0317-6
* ''Бочаров В. А., [[Маркин, Владимир Ильич|Маркин В. И]].'' Основы логики: Учебник. — М.: ИНФРА-М, 2001. — 296 с. — ISBN 5-16-000496-3
* ''Ивин А. А.'' Логика: Учебное пособие. — Изд. 2-е. — М.: Знание, 1998. — ([http://www.philosophy.ru/edu/ref/logic/ivin.html На портале «"Философия в России»"]; [http://yanko.lib.ru/books/philosoph/ivin-logika.htm на сайте Славы Янко])
* ''Ивин А. А., Никифоров А. Л.'' [http://yanko.lib.ru/books/dictionary/slovar-po-logike.htm Словарь по логике] — М.: Туманит, ВЛАДОС, 1997. — 384 с — ISBN 5-691-00099-3.
* ''Горский, Дмитрий Павлович'' [https://web.archive.org/web/20080629195438/http://omgp-net.narod.ru/0/sboomg-net/DP_Gorsky/Logic/index.htm Логика: Учебное пособие для педагогических училищ.] — Изд. 3-е. — М.: Учпедгиз, 1961. — 160 с.
* ''Челпанов, Георгий Иванович'' [http://www.krotov.info/libr_min/24_ch/el/lpanov.htm Учебник логики]. — М., 1994.
* И. Я. Чупахина, Бродский, Иосиф Нусимович. Л, ЛГУ, 1977, [http://runivers.ru/lib/book6224/142205/|страниц=357]
 
== Xarici keçidlər ==