Xitaylar: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
kRedaktənin izahı yoxdur Teqlər: Vizual redaktor Dəqiqləşdirmə keçidləri |
||
Sətir 1:
[[Şəkil:MongolHuntersSong.jpg|thumb|250px|Xitaylar]]
'''Xitaylar'''<ref>"Khitan." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc., 2012. Web. 26 Oct. 2012. <http://www.britannica.com/EBchecked/topic/316644/Khitan>.</ref>({{Dil-zh|契丹}}, [[Pinyin]]=Qìdān; {{Dil-fa|ختن}}, ''Khitan''), '''Kitanlar''' və ya '''Kidanlar''',
== Kidanlar dövləti ==
{{Əsas|Balhae}}
V-VI əsrlərdə indiki [[Monqolustan]],[[Mancuriya]] və [[Uzaq Şərq]] arası ərazidə bəzi [[Türklər|Türk]],[[Monqollar|Monqol]] və [[Tunqus-mancur dilləri|Tunqus]] mənşəli tayfaların ittifaqı yarandı.İttifaq əsasında [[698]]-ci ildə Mancuriyada ilk dövlət qurumu olan [[Bohay]] dövləti təşəkkül tapdı.Tədqiqatçılara görə bu qurum əsasən tunqus mənşəli [https://az.wikiqube.net/wiki/Mohe_people Mohe tayfası]nın dövləti idi. Lakin onu qədim türk tayfalarının qurumu [[Sayan|Sayanlar]] da vardır.924-cü ildə[[Qaraxitaylar dövləti|Qaraxitaylar]]( əslində bu tayfanın adı Kitaydır.Çinin şimal əyalətlərindədə yaşadıqlarına görə əraziləri Kitay adlanırdı) [[Bohay]] dövlətini zəbt etdi.Sonrakı illərdə Kidanlara qarşı yerli tayfaların üsyanları oldu,və Kidanlar geri çəkilmək məcburiyyətində qaldılar.Bu vaxt [[Uzaq Şərq|Uzaq Şərqdə]] [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] mənbələrində [[Çurçen]] adlandırılan bir tayfa da yaşayırdı. Bu tayfa [[Sunqari çayı|Sunqari]],[[Ussuri çayı|Ussuri]] və [[Amur çayı|Amur]] çaylarının hövzələrində və [[Çanbaşyan]] dağlarında yaşayırdılar.Mənbələrə görə onlar 72 tayfadan ibarət idilər. X əsrin əvvələrində feodal [[Ambaqan]] [[Qaraxitaylar dövləti|Qarakidan]] tayfalarını birləşdirərək,qüvvətli tayfa ittifaqı yaratdı.[[927]]-[[947]]-ci illərdə Kidanlar [[Çin Xalq Respublikası|Çinin]] şimalını işğal etdilər.[[Pekin]] şəhəri onların paytaxtı oldu.[[985]]-ci ildə Kidanlar Çurçenlərin yaşadığı ərazilərə qarət məqsədi ilə növbəti hərbi səfər təşkil etdilər.[[993]]-cü ildə bir mənbəyə görə 880 minlik Kidan ordusu Çurçenlərin şəhər və kəndləri dağıtdı. [[Çurçen]] tayfa ittifaqının başçısı [[Şilu]] Kidanlara qarşı mübarizəyə başladı.Onun oğlu [[Uqun-Ay]] ([[1021]]-[[1074]]-ci illər) qüvvətli dövlət yaratdı.Sonra onun yerinə keçən [[19]] yaşlı oğlu [[Xelibo]] ([[1074]]-[[1092]]-ci illər) və varisi [[Polaşu]] ([[1092]]-[[1094]]-cü illər) vaxtında Çurçenlərin qüdrətli dövləti ortaya çıxdı.[[Çin Xalq Respublikası|Çin]] mənbələrində bu dövlət "Qızıl imperiya" adlanır.Onlar [[1114]]-cü ildə Kidanları qovub [[Mancuriya|Şimali Çindən]] çıxardılar.
== İstinadlar ==
| |||