Təl-Əbyəz: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Parishan Təll-Abyad səhifəsinin adını Təl-Əbyəz olaraq dəyişdi.
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{YM}}
 
'''Təl-Əbyəz'''<ref>{{Cite web |url=http://www.azerbaijan-news.az/posts/detail/isid-nezaret-etdiyi-erazilerin-14-faizini-itirib-86621 |title=İŞİD nəzarət etdiyi ərazilərin 14 faizini itirib |date=December 22, 2012 |website=azerbaijan-news.az |publisher="Azərbaycan" |language=az}}</ref> (bəzi mənbələrdə ''Təll-Abyad'''<ref>{{Cite web |url=https://az.trend.az/other/world/2876725.html |title=Ərdoğan: Türkiyə Suriyada yeni antiterror əməliyyatlarına hazırdır |date=March 24, 2018 |website=trend.az |publisher=Trend News Agency |language=az |archivedate=March 24, 2018 |accessdate=October 16, 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180324181354/https://az.trend.az/other/world/2876725.html }}</ref> (bəzi mənbələrdə '''Tell-Abyad'''<ref>{{Cite web |url=https://musavat.com/news/turkiye-ordusu-suriyanin-simalindaki-tell-abyad-seherine-daxil-olub_648064.html |title=Türkiyə ordusu Suriyanın şimalındakı Tell-Abyad şəhərinə daxil olub |date=October 10, 2019 |language=az |archiveurl=http://archive.is/fHRJi |archivedate=October 16, 2019 |accessdate=October 16, 2019 }}</ref> və ya '''Tel Abyad''';<ref>{{Cite web |url=https://www.trt.net.tr/azerbaycan/bolg-x-b-rl-ri/2019/10/14/tel-abyad-q-s-b-si-n-zar-t-altina-alinib-1287386 |title=Tel Abyad qәsәbәsi nәzarәt altına alınıb |website=trt.net.tr |publisher=[[Türkiyə Radio Televiziya Qurumu|TRT Azərbaycan]] |date=October 14, 2019 |language=az |archiveurl=http://archive.is/v5IP2 |archivedate=October 16, 2019 |accessdate=October 16, 2019 }}</ref> {{Dil-ar|تل أبيض‎}}, {{comment|translit.|transliterasiya|transliterasiya}} ''ağ təpə'', {{Dil-ku|Girê Spî‎}}, {{Dil-tr|Tellebyad}},<ref name="Türkmen">{{Cite journal |title=Suriye’de Değişimin Ortaya Çıkardığı Toplum: Suriye Türkmenleri |language=tr |url=https://web.archive.org/web/20151005153702/http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/2013320_83t.pdf |journal=ORSAM – Ortadoğu Türkmenleri Programı Rapor |page=20 |issue=№ 83 |date=November 2011 |location=[[Ankara]] }}</ref> {{Dil-syc|ܬܠ ܐܒܝܕ}}) — [[Suriya]]<nowiki/>nın [[Raqqa mühafəzəsi]]<nowiki/>nin TəllTəl-AbyadƏbyəz rayonunda şəhər, eyniadlı rayonun inzibati mərkəzi. 1921-ci ildə imzalanmış [[Ankara müqaviləsi (1921)|Ankara müqaviləsi]]<nowiki/>nin şərtlərinə görə, [[Bəlih çayı]] boyu davam edən şəhər iki yerə bölünmüş, şimal hissəsi [[Türkiyə]]<nowiki/>nin [[Ağcaqala (Türkiyə)|Ağcaqala şəhəri]]<nowiki/>nə çevrilmişdir.
 
Şəhər 16 iyun 2015-ci il tarixində [[Xalq Qoruma Dəstələri]] (YPG) tərəfindən ələ keçirilmişdir. Şəhər 2019-cu ilin axırlarına qədər [[Suriya Demokratik Qüvvələri]]<nowiki/>nin nəzarəti altında olmuşdur.<ref>{{cite web |url=http://www.syriahr.com/en/2015/06/ypg-and-rebels-take-full-control-on-tal-abiad-city/ |title=YPG and rebels take full control on Tal Abiad city |author=Master |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191010153614/http://www.syriahr.com/en/2015/06/ypg-and-rebels-take-full-control-on-tal-abiad-city/ |archivedate=October 10, 2019 |website=syriahr.com |publisher=Syrian Observatory For Human Rights |accessdate=October 16, 2019 |language=en }}</ref> [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]] və [[Azad Suriya Ordusu|suriyalı üsyançılar]] şəhəri 13 oktyabr 2019-cu il tarixində, [[Sülh Bulağı əməliyyatı]] çərçivəsində ələ keçirmişdir.<ref>{{Cite web |url=https://www.dailysabah.com/war-on-terror/2019/10/13/turkish-army-liberates-tel-abyads-suluk-village-from-terrorists |title=Turkish army liberates Tel Abyad's Suluk village from terrorists |website=dailysabah.com |publisher=[[Daily Sabah]] |language=en |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191014063945/https://www.dailysabah.com/war-on-terror/2019/10/13/turkish-army-liberates-tel-abyads-suluk-village-from-terrorists |archivedate=October 14, 2019 |accessdate=October 16, 2019 }}</ref>
 
== Tarix ==
TəllTəl-AbyadƏbyəz və ətraf əraziləri qədim dövrlərdə [[Assuriya|Assuriya imperiyası]]<nowiki/>nın idarə altında idi. Burada [[aramilər]] məskən salmışdı. TəllTəl-AbyadƏbyəz e.ə. 814-cü ildə qeyd edilmiş [[Assuriya|Yeni Assuriya]] dövrü arami yaşayış məntəqəsi olan ''[[Baliḫu]]'' ola bilər.<ref name="Lipiński2000">{{Cite book |url=https://books.google.nl/books?id=rrMKKtiBBI4C&pg=PA122&dq |first=Edward |last=Lipinski |title=The Aramaeans: Their Ancient History, Culture, Religion |year=2000 |publisher=Peeters Publishers |isbn=978-90-429-0859-8 |pages=122– |language=en }}</ref> Ərazini növbəti illərdə [[Roma İmperiyası|Roma]], [[Bizans İmperiyası|Bizans]], [[Sasanilər İmperiyası|Sasanilər]], [[Əməvilər]], [[Abbasilər]] və [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı]] kimi müxtəlif imperiyalar idarə etmişdir. TəllTəl-AbyadƏbyəz [[Birinci Dünya müharibəsi]]<nowiki/>nin axırlarına kimi Osmanlı imperiyasının suverenliyi altında qalmışdır. 1921-ci ildə imzalanmış [[Ankara müqaviləsi (1921)|Ankara müqaviləsi]]<nowiki/>nin şərtlərinə görə, şəhər iki yerə bölünmüş, şimal hissəsi [[Türkiyə]]<nowiki/>nin [[Ağcaqala (Türkiyə)|Ağcaqala şəhəri]]<nowiki/>nə çevrilmişdir.
 
== Hökumət ==
[[Demokratik Birlik Partiyası]] (PYD) TəllTəl-AbyadƏbyəz şəhərində ağsaqqallar şurası təsis etmişdir, hansı ki, ərazinin idarəetmə orqanı kimi fəaliyyət göstərir. Əldə edilən məlumatlara görə, bu şura şəhərinin etnik tərkibinə uyğun olaraq qurulmuşdur. Şura 15 nəfərdən ibarətdir, onlardan 10-u [[Ərəblər|ərəb]], 3-ü [[Kürdlər|kürd]], 1-i [[Suriya türkmanları|Suriya türkman]]<nowiki/>ı, digər 1-i isə [[Ermənilər|erməni]]<nowiki/>dir.<ref name= "Kurdwatch"/>
 
== Əhali ==
Sətir 15:
2004-cü ildə keçirilmiş əhalinin siyahıyaalmasına görə, şəhərin əhalisi 14.825 nəfərdir.<ref name=census2004>{{Cite web |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181031052323/http://www.cbssyr.sy/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB11-5-2004.htm |title=General Census of Population and Housing 2004: Tell Abyad nahiyah |url=http://www.cbssyr.sy/new%20web%20site/General_census/census_2004/NH/TAB11-5-2004.htm |website=cbssyr.sy |publisher=Suriya [[Mərkəzi Statistika Bürösu (Suriya)|Mərkəzi Statistika Bürösu]] |language=ar |archivedate=October 31, 2018 |accessdate=October 16, 2019 }}{{Deadlink}}</ref>
 
Müxtəlif mənbələrə görə, TəllTəl-AbyadƏbyəz şəhərinin əhalisinin əksəriyyətini [[ərəblər]] təşkil edir.<ref>{{Cite web |title=Arab Tribes Split Between Kurds And Jihadists |publisher=Carnegie Endowment for International Peace |website=carnegieendowment.org |date=2015 |accessdate=October 16, 2019 |url=http://carnegieendowment.org/syriaincrisis/?fa=55607 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191014203405/http://carnegieendowment.org/syriaincrisis/?fa=55607 |archivedate=October 14, 2019 |language=en }}</ref> Əlavə olaraq, şəhərdə [[Kürdlər|kürd]],<ref name="kurds eye">{{Cite web |title=Kurds eye new corridor to Mediterranean |url=http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2015/06/turkey-syria-kurdish-corridor-in-the-making-kobane.html |archivedate=December 12, 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181212071906/http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2015/06/turkey-syria-kurdish-corridor-in-the-making-kobane.html |website=al-monitor.com |publisher=Al-Monitor |language=en }}</ref> [[Suriya türkmanları|Suriya türkmanı]]<ref name="Şanlıurfa">{{Cite web |title=US Expresses Concerns About PYD Human Rights |url=http://www.basnews.com/en/news/2015/06/13/us-expresses-concerns-about-pyd-human-rights-violations-in-syrian-kurdistan/ |website=basnews.com |publisher=BasNews |accessdate=October 16, 2019 |archivedate=August 6, 2015 |language=en |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150806022120/http://www.basnews.com/en/news/2015/06/13/us-expresses-concerns-about-pyd-human-rights-violations-in-syrian-kurdistan/ }}</ref> və [[Ermənilər|erməni]]<ref>{{Cite web |title=Armenian church in Syria’s Tell Abyad town turned into prison |date=July 7, 2015 |language=en |url=http://panarmenian.net/m/eng/news/194632 |accessdate=October 16, 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181026195434/http://panarmenian.net/m/eng/news/194632 |archivedate=October 16, 2018 |work=panarmenian.net |publisher=Pan Armenian }}</ref><ref>{{Cite web |title=Surviving Aleppo: An Interview with Nerses Sarkissian |archivedate=November 25, 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181125210035/http://armenianweekly.com/2015/12/09/surviving-aleppo/ |accessdate=October 16, 2019 |url=http://armenianweekly.com/2015/12/09/surviving-aleppo/ |website=armenianweekly.com |publisher=Armenian Weekly |date=December 29, 2015 |language=en }}</ref> azlıqları da yaşayır.
 
[[Almaniya]]<nowiki/>da əsaslanmış "''Kurdwatch''" internet portalının verdiyi məlumata görə, TəllTəl-AbyadƏbyəz əhalisinin əksəriyyətini ərəblər təşkil edir. Onların verdiyi məlumata görə, ərazi əhalisinin 15%-i Suriya türkmanı, 10%-i kürd, qalan hissəsi isə ərəblərdən təşkil olunmuşdur.<ref name= "Kurdwatch">{{Cite web |title=Ethnic cleansing in Tall Abyad? |url=http://www.kurdwatch.org/pdf/KurdWatch_A011_en_TallAbyad.pdf |publisher=Kurdwatch |website=kurdwatch.org |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181017182705/http://www.kurdwatch.org/pdf/KurdWatch_A011_en_TallAbyad.pdf |archivedate=October 17, 2018 |accessdate=October 16, 2019 |date=January 2016 |language=en }}</ref> Digər mənbələrə görə, TəllTəl-AbyadƏbyəz əhalisinin kürd qismi ümumi əhalinin 30%<ref>{{Cite web |title=YPG's greatest challenge: Kurdish-Arab relations in Syria |url=http://www.middleeasteye.net/in-depth/features/ypgs-greatest-challenge-kurdish-arab-relations-northern-syria-1000464050 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181122135008/http://www.middleeasteye.net/in-depth/features/ypgs-greatest-challenge-kurdish-arab-relations-northern-syria-1000464050 |archivedate=November 22, 2018 |accessdate=October 16, 2019 |website=middleeasteye.net |publisher=Middle East Eye |language=en }}</ref> ilə 55%<ref name="kurds eye"/><ref>{{Cite web |title=Violation Documentation Centre – 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180119004801/http://www.vdc-sy.info/pdf/reports/talabyad-English.pdf |archivedate=January 19, 2018 |url=http://www.vdc-sy.info/pdf/reports/talabyad-English.pdf |website=vdc-sy.info |publisher=Violation Documentation Center in Syria |accessdate=October 16, 2019 |date=July 1, 2013 |language=en }}</ref> arası olduğunu qeyd edir.
 
[[Türkiyə]]<nowiki/>nin [[Şanlıurfa ili]]<nowiki/>nin hesablamalarına görə, TəllTəl-AbyadƏbyəz əhalisinin 98%-i ərəb və Suriya türkmanlarından təşkil olunmuşdur.<ref name="Şanlıurfa"/> Əlavə olaraq, şəhər mərkəzində çoxlu Suriya türkmanı olan ailələr yaşayır.<ref name="Türkmen"/>
 
== İstinadlar ==