Azərbaycan Xalq Cəbhəsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 9:
|Qeydiyyat tarixi = 5 oktyabr 1989
|Qərargahı = Bakı
|İdeologiyası = [[Liberalizm]] <small>(Quruluş dövründə)</small> <br
|Üzvlərinin sayı =
|Bölünmə = [[Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası]] <small>(1989)</small> <br> [[Azərbaycan Demokrat Partiyası]] <small>(1990)</small> <br> [[Ana Vətən Partiyası]] <small>(1990)</small> <br> [[Azərbaycan İslam Partiyası]] <small>(1991)</small> <br> [[Azərbaycan Ana Torpaq Partiyası]] <small>(1992)</small><br> [[Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası]] <small>(1992)</small> <br> Bozqurd Partiyası <small>(1992)</small> <br> Doğru Yol Partiyası <small>(1992)</small> <br> Vahid Azərbaycan Milli Birlik Partiyası <small>(1992)</small> <br> [[Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası]] <small>(1992)</small> <br> [[Azərbaycan Yurddaş Partiyası]] <small>(1993)</small> <br> [[Ədalət Partiyası (Azərbaycan, 1993)|Ədalət Partiyası]] <small>(1993)</small> <br> [[Vəhdət Partiyası]] <small>(1994)</small> <br> [[Azərbaycan Xalq Partiyası]] <small>(1995)</small>
Sətir 18:
'''Azərbaycan Xalq Cəbhəsi''' ('''AXC''') — [[Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı (1988-1991)|Azərbaycan Milli Azadlıq hərəkatının]] və 1993-cü ilə qədərki dövrün aparıcı ictimai-siyasi təşkilatı. [[Azərbaycanda Parlament seçkiləri (1995-1996)|1995-ci il parlament seçkiləri]]nə siyasi partiya kimi qatılmaq məqsədiylə 1995-ci ildə [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası]] (AXCP) olaraq təsis edilərək tarixə qovuşmuşdur.
Ötən əsrin 80-ci illərinin ortalarından etibarən [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet İttifaqı]] hüdudları daxilində bir sıra iqtisadi, siyasi, o cümlədən sosial islahat hərəkatlarının start götürməsi
Azərbaycan Xalq Cəbhəsi faktiki olaraq,
AXC 1992-ci ilin iyunundan 1993-cü ilin iyununa kimi hakimiyyətdə olmuş və bu dövr ərzində milli valyutanın dövriyəyə buraxılması,<ref>{{cite web |url=http://pia.az/axc-hakimiyyetinin-bir-ili-elcibey-hansi-isleri-gordu--302889-xeber.html |title=AXC hakimiyyətinin bir ili: Elçibəy hansı işləri gördü? |author= |date=8 iyun 2019 |website=pia.az |publisher=Poliqon İnformasiya Agentliyi |language=az |access-date= 11 sentyabr 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> ali təhsil müəssisələrinə qəbulda test üsulunu tətbiqi,<ref>{{cite web |url=https://azedu.az/az/news/17949-test-usulu-ilk-defe-azerbaycana-nece-geldi-27-il-once-qebul-mafiyasi-bele-zerersizlesdirilmisdi-tarix |title=Test üsulu ilk dəfə Azərbaycana necə “gəldi”... - 27 il öncə “qəbul mafiyası” belə zərərsizləşdirilmişdi... - TARİX |author= |date=9 avqust 2019 |website=azedu.az |publisher= |language=az |access-date= 11 sentyabr 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref> dövlət əmlakının özəlləşdirilməsi kimi əhəmiyyətli addımlar atılmışdır. Lakin Azərbaycan Xalq Cəbhəsi hakimiyyətinin mahiyyətcə vəd etdiyi ölçüdə ciddi dəyişikliklər edə bilməməsi, kadr siyasətindəki uyğunsuzluqlar, mətbuat nümayəndələrinə qarşı zorakılıqlar,<ref>{{cite web |url=https://news.milli.az/politics/726064.html |title=Bir adamın ölməkliyi: İsgəndər Həmidov olduğu kimi... |author= |date=30 yanvar 2019 |website=milli.az |publisher= |language=az |access-date= 11 sentyabr 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210911100641/https://news.milli.az/politics/726064.html |archive-date=11 sentyabr 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-51382302 |title= Keçmiş nazir İsgəndər Həmidov onu tanıyanların xatirəsində necə qalacaq?|author= |date=26 fevral 2020 |website=bbc.com |publisher=[[BBC]] |language=az |access-date= 11 sentyabr 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20200628200116/https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-51382302 |archive-date= 11 sentyabr 2021 }}</ref> təhlükəsizlik problemləri fonunda silahlı dəstələrin meydana çıxması və [[Qarabağ müharibəsi|Qarabağ müharibəsindəki]] müvəffəqiyyətsizlik onun tənqid olunan cəhətləri arasındadır.<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-49997825 |title=Pənah Hüseyn: "AXC hakimiyyəti inqilabi dəyişiklik edə bilmədi" |author= |date=13 oktyabr 2019 |website=bbc.com |publisher=[[BBC]] |language=az |access-date= 11 sentyabr 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210911093540/https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan-49997825 |archive-date=11 sentyabr 2021 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.azadliq.org/a/24615757.html |title=Fəzail Ağamalı: «Bu gün əldə edilən uğurlar məhz iyunun 15-nə söykənir» |author= |date=15 iyun 2012 |website=azadliq.org |publisher=[[Azadlıq Radiosu]] |language=az |access-date= 11 sentyabr 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210911093829/https://www.azadliq.org/a/24615757.html |archive-date=15 iyun 2012}}</ref><ref>{{cite web |url=https://pravda.az/news/30230 |title=Cavid Osmanov: “Torpaqlarımız bu şəxslərin yarıtmazlığı ucbatından işğal edildi” |author= |date= 25 Noyabr 2020|website=pravda.az |publisher= |language=az |access-date= 11 sentyabr 2021|archive-url= |archive-date= }}</ref>
Azərbaycan Xalq Cəbhəsindən bölünmələr [[Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası|ASDP]], [[Azərbaycan Demokrat Partiyası|ADP]] və [[Ana Vətən Partiyası (Azərbaycan)|AVP]] ilə başlamış, 1995-ci ildə AXC-nin bazasında [[Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası|AXCP]]-nin yaradılması ilə yekunlaşmışdır.
== Tarixi ==
=== Zəmin ===
Azərbaycanda Xalq Cəbhəsinin yaradılması ideyası Pribaltikadan qaynaqlanırdı. 1988-ci ilin aprelin 13-də Estoniya televiziyasının "Bir daha fikirləşək" proqramında belə bir ideya səslənmiş və artıq oktyabr ayında bu reallaşmışdı, yəni Xalq Cəbhəsi yaranmışdı. Belə ki, 1988-ci ilin oktyabr ayının 1–2-də Estoniyanın Tallin şəhərində Estoniya Xalq Cəbhəsinin təsis konfransı keçirilmişdir.{{Sfn|AMAHE|2018|p=618}} 1988-ci ilin yayında Bakı Alimlər Klubunda (BAK) birləşmiş Azərbaycan ziyalılarının təmsilçiləri tərəfindən Pribaltika Xalq Cəbhəsi formasında Azərbaycan Xalq Cəbhəsi yaratmaq üçün Təşəbbüs Qrupu yaradıldı. Onun əsas şüar [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] daxilində suverenlik qazanmaq idi.{{Sfn|AMAHE|2018|p=622}} 1988-ci ilin avqust-iyul aylarında Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin yaradılması haqqında müzakirələr gedir, gizli toplantılara gələnlərin sayı get-gedə artırdı.{{Sfn|AMAHE|2018|p=621}}
Sətir 134 ⟶ 135:
== Təşkilat ==
=== Sədr ===
{|class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%;"
Sətir 146 ⟶ 148:
|-
|}
=== Naxçıvan Xalq Cəbhəsi ===
Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin [[Naxçıvan Muxtar Respublikası|Naxçıvan Muxtar Respublikasındakı]] ([[Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası|Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasındakı]]) şöbəsi Naxçıvan Xalq Cəbhəsi adlanırdı. Bir müddət Naxçıvan Xalq Cəbhəsinə Asəf Quliyev rəhbərlikdir.
1990-cı il Naxçıvan MSSR Ali Sovetinə keçirilən seçkilərdə Naxçıvan Xalq Cəbhəsi uğur qazanmışdır. Ali Sovetdə Naxçıvan Xalq Cəbhəsinin üzvləri [[Heydər Əliyev
== Seçkilərdə ==
| |||