Qum bazilikası: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 3:
|orijinal adı =
|şəkil = [[Fayl:Qum bazilikasının əsas hissəsi və qalereya hissəsinin qalıqlarının ümumi görünüşü.jpg|300px]]
|şəkil_izah = ''Bazilikanın qalıqlarının ümumi görünüşü''
|şəkil2 = [[Fayl:Qum bazilikasının mərkəzi nefinin orta hissəsindən orta istiqamətdən altar istiqamətinə görünüş.jpg|300px]]
|şəklin izahı2 = ''Bazilikanın mərkəzi nefi və tağlı kollonadaların görünüşü''
|ölkə = {{flaqifikasiya|Azərbaycan}}
|şəhər = [[Qax]]
Sətir 40 ⟶ 42:
== Memarlıq xüsusiyyətləri ==
<div class="floatleft" style="background-color:#
[[Fayl:Qum bazilikasının qalıqlarının şərq tərəfdən görünüşü.jpg|350px]] <br /> Bazilikanın qalıqlarının şərq tərəfdən görünüşü
[[Fayl:Qum bazilikasının qalereya hissəsinin kollonada qalıqları.jpg|127px]] [[Fayl:Qum bazikikası xarabalıqlarının altar hissəsinin fasad görünüşü.jpg|187px]] <br />Bazilikanın qalereya hissəsinin kollonada qalıqları (solda) və<br /> məbədin altar hissəsinin xarabalıqlarının<br/>fasad görünüşü (sağda)
</div >
Məbədin möhtəşəm qalıqları [[Qum (Qax)|Qum]] kəndinin mərkəzində yerləşir. Dövrümüzə yalnız üçnefli bazilikanın əsas hissəsi və qismən örtük kütləsi çatmışdır. Vaxtilə məbədin üçtərəfli qalereyaya malik olmasını şərq divarındakı kiçik otaqlar yaxınlığında qalmış divar qalıqları və qərb qalereyasının sütun qalıqları sübut edir. Məbədin daxili həcmi düzbucaqlı formada olmaqla 36.5x19.3 metr ölçüyə malikdir. Daxildən əsas ibadət zalı iki cüt T-formalı müstəqil sütun və bir cüt pilyastrla üç nefə bölünmüşdür.<ref name="Мамедова50"/>▼
▲Məbədin
Orta nef eninə görə yan neflərdən iki dəfə böyük olmaqla şərqdə nalformalı apsida ilə tamamlanır. Yan neflər kvadrat formalı kiçik yan otaqlarla tamamlanır ki, həmin otaqların da tağvari örtüyü dövrümüzə kimi saxlanmışdır. Binanın əsas həcmi cənub və şimalda qalereyaları formalaşdıran üçtərəfli keçidə əhatə edilmişdir. Şimal və cənub qalereyalarının şimal hissəsində uzun otaqlar yerləşir. Həmin otaqlar da şimal divarında apsidaya malikdir.<ref name="Мамедова50"/>▼
Məbədin daxili həcmi düzbucaqlı formada olmaqla 36.5x19.3 metr ölçüyə malikdir. Daxildən əsas ibadət zalı iki cüt T-formalı müstəqil sütun və bir cüt pilyastrla üç nefə bölünmüşdür.<ref name="Мамедова50"/>
Orta nef eninə görə yan neflərdən iki dəfə böyük olmaqla şərqdə nalformalı apsida ilə tamamlanır. Yan neflər kvadrat formalı kiçik yan otaqlarla tamamlanır ki, həmin otaqların da tağvari örtüyü dövrümüzə kimi saxlanmışdır.
▲
Məbədin divarları sıraların düzgünlüyü saxlanmaqla mavi və tünd yaşıl əhəng daşından inşa edilmişdir. Məbədin fasadında üzlük daşların düşdüyü yerlərdə hörgü zamanı inşa edilmiş beton formalı qarışıq görünməkdədir. Hörgü zamanı əhəng daşı və bişmiş kərpicin qarışıq istifadə edilməsi tədqiqatçı Q. Çubinaşvilinin məbədi VIII-IX əsrlərə aid etməsi üçün əsas olmuşdur.
İ.A.Babayev isə qeyd edir ki, ''"…nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycan ərazisində ən qədim dövrlərdən inşaat zamanı çiy kərpic və əhəng daşı qarışığının istifadəsi tez-tez rast gəlinən haldır və bunun ən yaxşı nümunəsi II Kültəpə ərazisində aşkarlanmış tikili qalıqlarıdır. Bişmiş kərpic isə [[Qafqaz Albaniyasının memarlığı|Qafqaz Albaniyası memarlığında]] I əsrdən istifadə edilməkdə idi."''<ref>{{cite book|last=Бабаев|first=И.А.|title=Исследование общественного здания второй половины I век до н.э. на городище Кабала|date=1977|pages=220|edition=СА, №4}}</ref>
[[Gülçöhrə Məmmədova|G. Məmmədovanın]] fikrincə I əsrdən etibarən Qafqaz Albaniyası memarlığında çiy kərpic-əhəng daşı hörgüsü kərpic-əhəng daşı hörgüsü ilə əvəzlənə bilərdi.<ref name="Мамедова50"/> İnşşat tarixi islamdan əvvəlki dövrə aid olan [[Beşbarmaq səddi]] də bu cür kərpic-əhəng daşı qarışıqlı hörgüyə malikdir.<ref>{{cite book|last=М. А. Усейнов, Л.Бретаницкий, А.Саламзаде|title=История архитектуры Азербайджана|date=1963|publisher=Гос.изд-во литерат. по строит.матер.|location=Москва|pages=29}}</ref>
Kilsənin T-formalı arxaik görünüşə malik daxili sütunları kvadrat formalı kərpiclə üzlənmişdir. Məbədin örtüyü əsasn saxlanmamışdır. Tədqiqatçılar yan neflərin maili tağ örtüyünə malik olmasını qeyd edirlər.<ref>{{cite book|last=Барановский|first=П. Д.|title=Памятники в селениях Кум и Лекит|date=1947|location=Баку|pages=30|edition=ААЭИ}}</ref> Orta nefin örtüyü sütunlar arasında olan arkalar, onlardan qərb divarındakı pilyastrlara və altara qədər uzanan divarların üstündə dayanırdı.
== İstinadlar ==
| |||