Almaniya–Yaponiya münasibətləri: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
→Birgə müharibə planlarının koordinasiyasının dayandırılması: təkmilləşdirmə, istinadlar |
|||
Sətir 188:
Matsuoka, Osima və [[Yaponiya İmperator ordusu]]nun bir hissəsi Yaponiyanın Almaniya ilə birlikdə SSRİ-yə qarşı koordinasiyalı hücumu və Şərqi Sibiri ələ keçirməyi hədəfləyən şimal strategiyasına – Hokusin-ron planına tərəfdar çıxmışdılar. Ancaq Yaponiya ordusunun hakim olduğu hərbi rəhbərlik, yəni ordu naziri [[Hideki Toco]] kimi şəxslər [[Yaponiya İmperiya donanması]] tərəfindən daim təzyiqlərə məruz qalırdılar və beləliklə, 1940-cı ildə Nansin-ron planına qarşı güclü bir meyl yarandı; bu da cənuba doğru irəliləmək və Avropalıların Cənub-şərqi Asiyadakı təbii sərvətlərlə zəngin koloniyalarını işğal edərək zəifləmiş Avropa ordularını istismar etmək mənasına gəlirdi. Cənuba doğru genişlənərkən Yaponiyanın arxasında təhülkəsizliyi təmin etmək məqsədilə, həmçinin Almaniyaya münasibətdə sülhpərvər niyyətini nümayiş etdirən SSRİ-nin səyləri nəticəsində<ref name="stalinswars63">{{Harvnb|Roberts|2006|p=63}}</ref> Matsuoka Berlindəki səfərdən geri dönərkən 13 aprel 1941-ci ildə Moskvada [[SSRİ-Yaponiya Neytrallıq Paktı]]nı imzaladı. [[İosif Stalin]] Yaponiyanın bitərəfliklə bağlı öhdəliyinə sadiq qalacağına çox az inanırdı, lakin bu müqavilənin Almaniyaya olan ictimai sevgini gücləndirmək üçün siyasi simvolizm cəhətdən vacib olduğunu düşünürdü.<ref># Roberts, Geoffrey (2006), Stalin's Wars: From World War to Cold War, 1939–1953, Yale University Press, {{ISBN|0-300-11204-1}}</ref> Yaponlar tərəfindən əvvəlcədən məlumatlandırılmayan və müqaviləni əməliyyatları dayandırmaq üçün bir hiylə hesab edən Hitler diplomatik vəziyyəti səhv şərh etdi və düşündü ki, onun SSRİ-yə hücumu Şərqi Asiyada Yaponiyanın vəziyyətini rahatlaşdıracaq və bununla da yaponların müdaxiləsi vasitəsilə amerikalılar üçün daha güclü təhlükə yaradacaq.<ref name="autogenerated1941"/> Nəticədə, Nasist Almaniyası iki ay sonra 22 iyunda Məhvər tərəfdaşlarına heç bir xüsusi xəbərdarlıq etmədən Sovet İttifaqına hücum edərək Barbarossa əməliyyatı ilə irəliləməyə başladı.
Yaponiyanın nöqteyi-nəzərindən, Rusiyaya hücum etmək, demək olar ki, Üçlər paktının pozulması demək idi; çünki Yaponiya imperiyası Sibirdən gələn hər hansı təhlükənin qarşısını almaq üçün Moskva ilə yaxşı münasibətlərin saxlanılmasında Almaniyadan asılı idi. Baş nazir [[Fumimaro Konoye]]nin aprel ayında Berlində olan Osimadan aldığı raportda deyilirdi: "Almaniya Rusiyanı məğlub edəcəyinə əmindi və istənilən vaxt döyüşmək üçün hazırlıq görür". Bu məlumatı aldıqdan sonra Konoye ən pis ssenaridən qorxsa belə, almanların Barbarossa haqqında onları xəbərdar etmələri üçün Məhvər müttəfiqlərinə çox az güvəndikləri qənaətinə gəlmiş və xəyanətə uğradığını hiss etmişdi. Digər tərəfdən xarici işlər naziri Matsuoka çalışırdı ki, imperatoru, hökuməti və ordu heyətini SSRİ-yə təcili hücum etməyə razı salsın. Ancaq həmkarları istənilən belə təklifi rədd edir, hətta onu "Hitlerin köməkçisi" hesab edərək bildirirdilər ki, yapon ordusu [[Vermaxt]]ın Qızıl Ordunu məğlubiyyətə uğradıb onu darmadağın etməyindən əmin olmayınca özlərinin yüngül və orta tankları ilə [[SSRİ tanklarının siyahısı|Sovet tanklarına]] və aviasiyasına hücum etmək niyyətində deyillər.
Daha sonra Konoye Matsuokanı kabinetdən uzaqlaşdırdı və Yaponiyanın ABŞ ilə müzakirələrini yenidən sürətləndirdi, ancaq yenə də Çin və Hind-Çin məsələlərində uğursuz oldu, eləcə də Amerika hər hansı həll yolu gözləntisi ilə Yaponiyanın Üçlər paktından çıxmasını tələb etdi. Vaşinqtonla bağlı heç bir perspektiv görməyən Matsuoka hiss edirdi ki, onun hökuməti Almaniyanı pakta sadiqliyinə inandırmalıdır. Berlində Almaniya xarici işlər naziri Ribbentropa ''"Yaponiya hökuməti İngiltərə və ABŞ-yə təzyiqi artırmaq məqsədilə Fransız Hind-Çinindəki ordunun toplaşdığı yerin ({{dil-fr|point d'appui}}) təhlükəsizliyini təmin etmək (yəni həm də onun cənubunu işğal etmək) qərarına gəlib"'' xəbərini çatdırmaq və bunu ''"siz almanlar ruslarla döyüşərkən biz yaponlar hasar üstündə oturmayacağıq"'' deyə vəd verərək ''"ümumi cəbhəyə dəyərli bir töhfə"'' kimi təqdim etmək barədə Osimaya göstəriş verilir.<ref name="autogenerated1941"/>
İlk aylarda Almaniyanın Sovet Rusiyasındakı irəliləyişi möhtəşəm idi və Stalinin həmin dövrdə Cənub-şərqi Sibiri yaponların potensial hücumundan qoruyan qoşunlarını [[Moskva uğrunda döyüş|Moskvanın gələcək müdafiəsi]]nə yönləndirmək ehtiyacı artdı. Yaponiyanın Mançjou-qodakı Kvantun ordusu daim manevrlərdə saxlanılırdı və Almaniyanın xarici işlər naziri Ribbentrop ilə danışıqlarda Berlində olan səfir Osima dəfələrlə SSRİ-yə qarşı "yaxınlaşan yapon hücumu"na işarə edirdi. Bununla belə, əslində o zamanlar Tokio rəhbərliyi heç bir vəchlə fikrini dəyişmirdi və bu hərəkətlər Sibirdəki Sovet qoşunlarının diqqətini yayındırmaq məqsədilə SSRİ-yə qarşı şərq təhdidi görüntüsü yaratmaqdan başqa bir şey deyildi.<ref name="Bernd Martin 1945">Bernd Martin ''Deutschland und Japan im Zweiten Weltkrieg 1940–1945, Vom Angriff auf Pearl Harbor bis zu deutschen Kapitulation''. Nikol Verlagsgesellschaft mdH & Co. KG, Hamburg, 2001</ref> Yaponiya və Almaniyanın tanımadığı, lakin Almaniyanın Tokiodakı səfiri Oygen Ott üçün çalışan alman jurnalist kimi özünü qələmə vermiş Sovet casusu [[Rixard Zorge]] 14 sentyabr 1941-ci ildə Qızıl Orduya xəbər göndərir ki, aşağıdakılar baş verməyincə yaponlar Sovet İttifaqına hücum etməyəcəklər:
# Moskva işğal edilməli;
# Kvantun ordusunun heyəti SSRİ-nin Uzaq Şərqdəki qüvvələrindən üç dəfə çox olmalı; və
# Sibirdə vətəndaş müharibəsi başlamalı idi.<ref>Prange, Gordon W. Gordon Prange with Donald M. Goldstein and Katherine V. Dillon Target Tokyo The Story of the Sorge Spy Ring. New York: McGraw-Hill 1984. {{ISBN|0-07-050677-9}}</ref>
== İstinadlar ==
| |||