Onluq kəsr: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Vandalizmdən əvvəlki versiya bərpa olundu
Sətir 1:
Azerbaycanin'''Onluq kəsr'''həqiqi ədədləri <math>\pm d_m \ldots d_1 d_0{,} d_{-1} d_{-2} \ldots</math> şəklində göstərə bilən, kərslərin bir növü olmaqla, bir üsul sayılır
 
harada
: <math>\pm</math> — kəsr işarəsi: <math>+</math> və ya <math>-</math>
: <math>,</math> — onluq vergül, tam və kəsr hissələrinin ayrılmasını təmin edir,
: <math>d_k</math> — onluq ədədlər. Qeyd edək ki, ədədlərin vergülə qədər olan sırası (yəni vergüldən solda) sonlu sayda, ən azı bir rəqəm, vergüldən sonra isə (yəni vergüldən sağda) isə həm sonlu (xüsusi halda heç olmaya da bilər), həm də ki sonsuz ola bilər.
Misallar:
* <math>123{,}45</math> (sonlu onluq kəsr)
* [[Pi (ədəd)|<span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>π<!-- π --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \pi }</annotation> </semantics> </math></span>]] π ədədinin sonsuz onluq kəsrlə ifadəsi : <math>3{,}1415926535897...</math>
Onluq kəsrin qiyməti <math>\pm d_m \ldots d_1 d_0, d_{-1} d_{-2} \ldots</math> onluq ədəd olur,
: <math>\pm \left (d_m \cdot 10^m + \ldots + d_1 \cdot 10^1 + d_0 \cdot 10^0 + d_{-1} \cdot 10^{-1} + d_{-2} \cdot 10^{-2} + \ldots \right ),</math>
hansı ki sonlu və ya sonsuz sayda olan toplananların cəminə berabərdir.
Sətir 20:
== Sonlu və sonsuz onluq kəsrlər ==
 
=== Sonlu kəsrlər ===
Vergüldən sonra sonlu sayda rəqəm sayına malik olan onluq kəsr sonlu adlanır
: <math>\pm a_0{,}a_1 a_2 \ldots a_n</math>
tərifə gorə bu kəsr belə bir rəqəm ifadə edir
: <math>\pm \sum_{k=0}^{n} a_k \cdot 10^{-k}</math>
 
Sətir 36:
Vergüldən sonra rəqəm sırası hansısa bir yerdən başlayaraq periodik şəkildə təkrarlanan raqəm qrupuna malik olan, sonsuz onluq kəsrlərə, dövri kəsrlər deyilir. Başqa cür desək, dövri kəsr-onluq kəsr, hansı ki aşağıdakı görüntüyə malikdir
: <math>\pm a_0, a_1 \ldots a_m \underbrace{b_1 \ldots b_l} \underbrace{b_1 \ldots b_l} \ldots</math>
Belə kəsrləri adətən qısa şəkildə aşağıdakı kimi yazırlar
: <math>\pm a_0, a_1 \ldots a_m ( b_1 \ldots b_l )</math>
Təkrarlanan ədəd qrupuna <math>b_1 \ldots b_l</math> kəsrin dövrü deyilir, bu dövrün rəqəm sayına isə dövrün uzunluğu deyilir.
 
Əgər dövri kəsrdə dövr vergüldən dərhal sonra gələrsə, belə kəsrlərə saf dövri , əks halda isə, yəni vergül və ilk gələn dövrün arasında rəqəmlar varsa, belə kəsrlərə qarışıq dövri kəsrlər deyilir. Məsələn <math>1{,}(23) = 1{,}2323 \ldots</math> saf dövrü kəsr , <math>0{,}1(23)=0{,}12323 \ldots</math> — qarışıq dövrü kəsr.
 
== Teorem ==
İstənilən sonsuz onluq dövri kəsr rasional ədəd ifadə edir. Tərsi də doğrudur, belə ki, əgər rasional ədədi sonsuz onluq kəsrlə ifadə etmək olarsa, belə kəsr dövri kəsr sayılır ''.''
[[Kateqoriya:Kəsrlər]]