Baqrat Baqrationi

Baqrat Georgiyeviç Baqrationi (1776—1841) — Baqrationilər çar sülaləsindən olan gürcü knyazı; Gürcüstan tarixi, veterinar tibb və iqtisadiyyat üzrə əsərlərin müəllifi.

Baqrat Baqrationi
gürc. ბაგრატი
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	8 may 1776(1776-05-08)
Doğum yeri	Tiflis, Kartli-Kaxetiya krallığı
Vəfat tarixi	8 may 1841(1841-05-08) (65 yaşında)
Vəfat yeri	Sankt-Peterburq, Rusiya imperiyası
Dəfn yeri	Smolensk qəbiristanlığı[d]
Fəaliyyəti	tarixçi
Atası	XII Georgi
Ailəsi	Baqrationi
Rütbəsi	general
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Gürcüstanda

8 (19) may 1776-cı ildə Tbilisidə şahzadə Georginin (1746]—1800), gələcək Gürcü çarı XII Georginin (1798—1800) ailəsində anadan olub və ilk həyat yoldaşı Ketevan Andronikaşvili (1754—1782) olub. Kartli və Kaxeti çarı II İraklinin nəvəsidir.

1790-cı ildə 14 yaşlı Baqrat babası II İraklidən Ksan vadisində knyaz domeni irs almışdı. II İrakli Ksanski eristavlığını iarə edən Kvenipneveli nəslini sürgün etmiş və onun knyazlığını 3 hissəyə bölmüşdü. Eristavlığının digər hissələri şahzadə İoann və Yulona, böyük qardaşına və Baqratın əmisinə təqdim edilmişdi. Onun atasının, Kartli-Kaxetiya çarı XII Georginin hakimiyyəti dövründə Baqrat Kaxetiya idarəçiliyini əldə etmişdi. Təxminən bu vaxtlarda o II İrakli və XII Georginin çoxsaylı nəvələri arasında sülalə münaqişələrində iştirak etmişdir. 1800-cü ilin noyabrında şahzadə Baqrat birləşmiş rus-gürcü qoşunlarının komandirlərində biri olub. O, avarlarla Kaxetiyada İori çayı sahillərində döyüşdə qələbə qazanmışdır.

Rusiyada

1800-cü ilin dekabrında ağır xəstəlik keçirən gürcü çarı XII Georgi vəfat etdi və varisi olaraq böyük oğlu XII Davidi təyin etdi. 1801-ci ildə Rusiya imperiyası Şərqi Gürcüstanın ilhaqını və Kartli-Kaxetiya çarlığının ləğvini elan etdi. Gürcüs çar sülaləsinin üzvləri öz mülklərindən məhrum edilərək Rusiyanın içərilərinə sürgün edildilər. Çoxsaylı qohumlarından fərqli olaraq şahzadə Baqrat rus rejiminə qarşı əldə silahla qarşı çıxmadı və 1803-cü ildə Moskvaya aparıldı. 12 oktyabr 1801-ci ildə şahzadə Baqrat I dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni ilə təltif edildi. Ona 10 min rubl təqaüd kəsildi, 1804-cü ildə isə mülk alması üçün 150 min rubl verildi. 1812-ci ildə Moskvanın fransız orduları tərəfindən ələ keçirilməsinədək Baqrat şəhəri tərk etdi və Aşağı Novqoroda getdi. Daha sonra şahzadə ölümünə qədər - 8 (20) may 1841-ci ilə qədər Sankt-Peterburqda yaşamışdır. 1818-ci ildə rus imperator I Aleksandr Baqrat Georgiyeviçi öz kamergeri elan etdi. 1828-ci ildə şahzadə Rusiya imperiyasının gizli müşaviri və senatoru oldu.

Rusiyada yaşadığı müddətdə Baqrat Georgiyeviç böyük qardaşı Davidin yazdığı gürcü tarixinin davamını yazmışdır. Bu əsər XVIII əsrin ortalarından 1840-cı ilədək olan dövrü əhatə edirdi. O da 1812-ci ildə Napoleon Fransasına qarşı vuruşan rus ordusu sıralarında döyüşən gürcülərin siyahısı tərtib etmişdir. Baqrat veterniar tibb haqqında gürcü dilində ilk kitabın və memuarların müəllifi olub. Bu əsərlər 1818-ci ildə Sankt-Peterburqda çap olunub.

Ailəsi

Knyaz Durmişxan Çolakaşvili qızı Yekaterina Çolakaşvili ilə ailə qurub (1781—1831). 30 avqust 1805-ci ildə 2-ci dərəcəli Müqəddəs Yekaterina ordeni ilə təltif edilib. Sankt-Peterburqda vəbadan dünyasını dəyişib və Smolensk qəbristanlığında dəfn olunub. Baqrat və Yekaterinanın çoxlu övladları var idi. Onlardan 3-ü həddibüluğa çatmışdı:

• Knyaz Spiridon Baqratoviç Qruzinski (1800 — körpə vaxtı ölüb)
• Şahzadə Varvara Baqratovna Qruzinski (1804—1870), general-leytenant knyaz Dmitri Orbelianinin həyat yoldaşı (1797—1868)
• Şahzadə Darya Baqratovna Qruzinski (1808—1809)
• Knyaz Pyotr Baqratoviç Qruzinski (1811—1812)
• Knyaz Georgi Baqratoviç Qruzinski (1812—1816)
• Şahzadə Yelizaveta Baqratovna Qruzinskya (08.12.1813 —01.06.1815)
• Şahzadə Aleknsadra Baqratovna Qruzinskaya (26.02.1815 — ?)
• Knyaz Nikolay Baqratoviç Qruzinski (1816—1833)
• Knyaz Konstantin Baqratoviç Qruzinski (03.01.1817— ?)
• Knyaz David Baqratoviç Qruzinski (1819—1888), qeyri-rəsmi olaraq gürcü Baqrationilər çar ailəsinin başçısı (1880—1888), Anna Alekseyevna Mazurina ilə evli idi (1824—1866), nigahından oğlu Spiridon dünyaya gəlmişdi (1861-ci ildə doğulmuşdur)
• Knyaz Aleksandr Baqratoviç Qruzinski (01.08.1820 —1865)