Angelman sindromu: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Bluelink 2 books for Vikipediya:Yoxlanılabilərlik (20211020sim)) #IABot (v2.0.8.2) (GreenC bot
Sətir 4:
Simptomlara kiçik bir baş və spesifik üz görünüşü, şiddətli zəka geriliyi, funksional nitq çatışmazlığı ilə məhdudlaşan inkişaf qüsurları, tarazlıq və hərəkət problemi, tutmalar və yuxu problemləri daxildir.<ref>[https://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Angelman+syndrome Angelman syndrome] in the McGraw-Hill Dictionary of Scientific & Technical Terms</ref> Uşaqlar ümumiyyətlə xoşbəxt olur və suya xüsusi maraq göstərirlər. Semptomlar ümumiyyətlə bir il ərzində nəzərə çarpır.<ref name="ahd">[https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/Angelman+syndrome Angelman syndrome] in the American Heritage Medical Dictionary</ref><ref name="Cure2019">{{cite web |title=Common Misdiagnoses {{!}} FAST |url=https://cureangelman.org/understanding-angelman/differential-diagnosis |website=FAST (Foundation for Angelman Syndrome Therapeutics) |access-date=10 October 2019}}</ref>
 
Angelman sindromu, bir insanın anasından miras qalan 15-ci xromosomun bir hissəsinin funksiyasının olmaması səbəbindən meydana gəlir<ref name="Angelman">{{cite journal|doi=10.1111/j.1469-8749.1965.tb07844.x|last=Angelman|first=Harry|year=1965|title='Puppet' Children: A report of three cases|url=https://archive.org/details/sim_developmental-medicine-and-child-neurology_1965-12_7_6/page/681|journal=Dev Med Child Neurol|volume=7|pages=681–688|issue=6|s2cid=53730099}}</ref>. Əksər hallarda, bu, bu xromosomdakı UBE3A geninin silinməsi və ya mutasiyası ilə əlaqədardır. Bunun səbəbi bəzən şəxsin atasından iki nüsxə xromosomun 15 nüsxəsinin və anadan nüsxəsinin olmaması ilə əlaqədardır. Atanın versiyaları genomik imprintinq kimi tanınan bir proses tərəfindən təsirsiz hala gətirildiyi üçün, genin funksional bir versiyası qalmır.<ref>{{cite book|last1=Kumar|first1=Vinay|last2=Abbas|first2=Abul K.|last3=Aster|first3=Jon C.|title=Robbins Basic Pathology|date=2013|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-1437717815|page=244|url=https://books.google.com/books?id=aLV9nU_7X6UC&pg=PT256|url-status = live|archive-url=https://web.archive.org/web/20171105195518/https://books.google.com/books?id=aLV9nU_7X6UC&pg=PT256|archive-date=2017-11-05}}</ref> Angelman Sindromu ümumiyyətlə bir insanın valideynlərindən miras qalmaqdansa, yeni bir mutasiyadan əmələ gəlir. Diaqnoz simptomlara və bəlkə də genetik testlərə əsaslanır.
 
Xəstəliyin konkret çarəsi yoxdur. Müalicə ümumiyyətlə dəstəkləyicidir. Antikonvülzanlar nöbet zamanı istifadə olunur . Fiziki terapiya və təmkin, yeriməyə kömək edə bilər . Qurbanların demək olar ki, normal bir ömrü var.<ref>''[http://www.angelman.org/_angelman/assets/File/facts%20about%20as%202009%203-19-10.pdf Facts about Angelman syndrome (PDF)] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20130527124717/http://www.angelman.org/_angelman/assets/File/facts%20about%20as%202009%203-19-10.pdf |date=May 27, 2013 }}''. Anonymous. Angelman syndrome Foundation (US) website. Retrieved September 29, 2012.</ref>
Sətir 12:
Angelman sindromuna inkişaf zamanı UBE3A kimi tanınan bir genin ekspresyonu səbəb olur. Bu gen, 15q11-q13 olaraq bilinən 15-ci [[xromosom]]da yerləşir və ubikuitin yolunun bir hissəsidir.<ref>{{cite journal |last1=Cassidy |first1=SB |last2=Dykens |first2=E |title=Prader–Willi and Angelman syndromes: sister imprinted disorders. |journal=Am J Med Genet |date=2000 |volume=97 |issue=2 |pages=136–146 |doi=10.1002/1096-8628(200022)97:2<136::aid-ajmg5>3.0.co;2-v |pmid=11180221}}</ref> Əslində, UBE3A, MAPK1, PRMT5, CDK1, CDK4, β-katenin və UBXD8-in hər yerdə yayılma hədəfləri olaraq təyin olunduğu yüksək dərəcədə selektiv bir ubikuitin ligaz E6-AP kodlayır.<ref>{{cite journal |vauthors=Wang, Yiyang et al.|title=Identifying the ubiquitination targets of E6AP by orthogonal ubiquitin transfer. |journal=Nature Communications |volume=8|issue=1 |pages=2232 |year=2017 |pmid= 29263404 |pmc=5738348 |doi=10.1038/s41467-017-01974-7|bibcode=2017NatCo...8.2232W }}</ref>
 
Ümumiyyətlə döl UBE3A-nın ana nüsxəsini və UBE3A-nın ata nüsxəsini alır.<ref>{{cite journal |vauthors=White HE, Durston VJ, Harvey JF, Cross NC |title=Quantitative analysis of SNRPN(correction of SRNPN) gene methylation by pyrosequencing as a diagnostic test for Prader–Willi syndrome and Angelman syndrome |url=https://archive.org/details/sim_clinical-chemistry_2006-06_52_6/page/1005 |journal=Clin. Chem. |volume=52 |issue=6 |pages=1005–13 |year=2006 |pmid=16574761 |doi=10.1373/clinchem.2005.065086|doi-access=free }}</ref> İnkişaf etməkdə olan beynin müəyyən sahələrində, UBE3A-nın ata nüsxəsi, imprintinq olaraq bilinən bir əməliyyatla təsirsiz hala gətirilir və döl normal inkişaf üçün UBE3A-nın işləyən bir ana nüsxəsinə əsaslanır. Ancaq AS olan bir insanda ana UBE3A geni yoxdur və ya normal işləmir<ref>{{cite journal |last1=Mabb |first1=AM |last2=Judson |first2=MC |last3=Zylka |first3=MJ |last4=Philpot |first4=BD |title=Angelman Syndrome: Insights into Genomic Imprinting and Neurodevelopmental Phenotypes |journal=Trends Neurosci. |date=May 2011|volume=34 |issue=6 |pages=293–303 |doi=10.1016/j.tins.2011.04.001 |pmid=21592595|pmc=3116240 }}</ref>. Bu, 15-ci xromosom seqmentinin silinməsi və ya mutasiyası, bir valideyndə disomiya və ya translokasiya kimi genetik səhvlərə görə ola bilər. Angelman sindromuna UBE3A genindəki tək bir [[mutasiya]] səbəb ola bilsə də, Angelman sindromuna səbəb olan ən çox görülən genetik qüsur, 15q11-13 xromosomal bölgədəki ana ~ 4Mb (meqabaza) silməsidir<ref name="williams2005">Williams C (2005) "Neurological aspects of the Angelman syndrome" Brain & Development 27: 88–94</ref>.
 
Xüsusilə UBE3A-nın ata nüsxəsinin hipokampus, korteks, talamus, qoxu lampası və beyincikdə həkk olunduğu bilinir. Buna görə də, beynin bu sahələrində UBE3A-nın işləyən bir ana nüsxəsi düzgün inkişaf üçün vacibdir.<ref>{{Cite journal|last1=Sidorov|first1=Michael S.|last2=Deck|first2=Gina M.|last3=Dolatshahi|first3=Marjan|last4=Thibert|first4=Ronald L.|last5=Bird|first5=Lynne M.|last6=Chu|first6=Catherine J.|last7=Philpot|first7=Benjamin D.|date=2017-05-08|title=Delta rhythmicity is a reliable EEG biomarker in Angelman syndrome: a parallel mouse and human analysis|journal=Journal of Neurodevelopmental Disorders|volume=9|pages=17|doi=10.1186/s11689-017-9195-8|pmid=28503211|pmc=5422949|issn=1866-1955}}</ref>