Valerik çayı: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Səhifə "{{Çay|Adı=Valerik|Qolunun hövzəsi=|Göl=|Qoruq=|Fauna=|Flora=|Meşələr=|Mənsəbinin yüksəkliyi=|Mənbəyinin yüksəkliyi=|Çayın meyilliyi=|Hövzəsinin sahəsi=35,4|Uzunluğu=29|Hövzəsi=Sunja→Terek→Xəzər dənizi|Yerli adı={{dil-ce|Валарта, Валериг, Валерг}}|Mənsəbi=Sunja (Terekin qolu)|Mənbəyi=|Şəhər 2=|Şəhər 1=|Şəhər=|Ölkə 2=|Ölkə 1=Çeçenistan|Ölkə=Rusiya|Şəklin izahı=|..." məzmunu ilə yaradıldı Teqlər: Vizual redaktor Dəqiqləşdirmə keçidləri |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 10:
Çayın adı [[Çeçen dili|çeçen dilindəki]] ilkin Valeran xi sözündən yaranıb. Hərfi tərcüməsi - «çayın ölümü» deməkdir<ref name="Река Валерик">{{cite web|url=http://svyato.info/chechenskaja-respublika/urus-martanovskijj-rajjon-chechenskaja-respublika/4524-reka-valerik.html|title=Река Валерик|subtitle=Чеченская республика » Урус-Мартановский район|author=Плаксин Олег|date=2009-03-03|website=svyato.info|accessdate=2018-01-14|deadlink=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170504022310/http://svyato.info/chechenskaja-respublika/urus-martanovskijj-rajjon-chechenskaja-respublika/4524-reka-valerik.html|archivedate=2017-05-04}}</ref>. Dil qanunlarına əsasən sonra söz tədricən — Valeriq, Valerq — formasına düşmüşdür. Başqa bir versiyaya görə isə — çay [[Vaynax dilləri|vaynaxlar]] və [[İrandilli xalqlar|iran dilli xalqlar]] arasında sərhəd rolunu oynamışdır. Çöldə yaşayan bu xalqlar arasında tez-tez qanlı müharibələr baş vermişdir. Sonrakı zamanlar çayın belə adlanmasına səbəb olmuşdur.
Etimologiyada həmçinin fikir var ki, çayın adı çeçen sözü — Vallarıkdan meydana gəlmişdir. Mənası kobudcasına kiməsə ölüm arzulamaq deməkdir: «İt kimi öl!».<ref>
== Ədəbiyyatda ==
Valerik çay ətrafındakı döyüşü [[Mixail Lermontov]] özünün «Valerik» [[Şeir|şeirində]] gözəl təsvir etmişdir<ref>{{cite web|author=|url=http://feb-web.ru/feb/lermont/texts/lerm06/vol02/le2-166-.htm|title=Валерик|lang=ru|website=feb-web.ru|date=|accessdate=2020-01-03|deadlink=no}}</ref>. Lermontov çayda baş vermiş bəzi hadisələri həm də rəsm şəklində çəkmişdir. Böyük rus şairi çay ətrafındakı döyüşdə iştirak etmiş və qəhramanlığına görə 4-cü dərəcəli Müqəddəs Valadimir ordeninə layiq görülmüşdür. Lakin o, bu mükafatı ala bilmədi. Çünki şairə qarşı kəskin nifrətİ olan [[imperator]] [[I Nikolay (Rusiya imperatoru)|I Nikolay]] sonda onun adını mükafatlandırılanların yekun siyahısından çıxartmışdır.<ref name="hrono">{{cite web|url=http://hrono.info/sobyt/1800sob/1840valerik.php|title=Валерик|website=Hrono.info|accessdate=2018-01-14|deadlink=no|archiveurl=http://archive.is/v3Sn|archivedate=2012-09-12}}</ref>
Yazıçı K. P. Beleviç (1825—1880) Tenqin alayında xidmət edən zaman «Valerikdə» şeirini yazmışdır.<ref name=":1">[http://lermontov-slovar.ru/cultrel/Belevich.html Д. А. Алексеев. Белевич Константин Павлович (1825—1880) с. 66].</ref>
== Su qeydiyyatı məlumatları ==
| |||