Basketbol: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 194.135.153.152 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Ts12rAc tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Teq: Geri qaytarma
Sətir 28:
== Azərbaycan basketbolunun tarixi ==
Azərbaycanda basketbolun inkişaf tarixi digər [[idman]] növləri kimi ilk addımlarını hələ 1920-ci ildən əvvəl [[Bakı]]ya işləməyə gəlmiş xarici [[neft]] şirkətlərində çalışan fəhlə və qulluqçuların təşəbbüsü ilə atmışdır. Digər tərəfdən yerli sakinlər üçün qəribə görünən bu [[idman]] növlərinin inkişafı həmin ölkələrin mədəni, mənəvi zənginliyini sübuta yetirən faktor kimi yerli insanların marağına səbəb olmuşdur.
Basketbol digər idman növləri kimi Azərbaycanda özünün ilk addımlarını 1920-ci ildən atmağa başlayır. Məhz bu illərdən başlayaraq ayrı-ayrı əmək kollektivlərində, idarə və müəssisələrdə, [[Ali təhsil müəssisəsi|ali təhsil müəssisələri]]ndə, idman cəmiyyətlərində komandalar yaradılır, məşğələlərə cəlb olunan basketbol həvəskarlarının sayı gün–gündən artırılırdı. 1926-cı ildə təkcə [[Bakı]] şəhərində 300-ə yaxın basketbol üzrə komandaların və məşğələlərin fəaliyyət göstərməsi qeydə alınmışdı. Bu da təsadüfi deyildi. 1923-cü ildən başlayaraq bütün kompleks yarışların proqramına basketbol idman növü də daxil edilir və basketbol üzrə sadə idman meydançaların kütləvi təşkili əksər təşkilatların diqqət mərkəzində olurdu. Onu da deyək ki, [[Bakı]] şəhərində basketbol, [[futbol]] və [[voleybol]]dan sonra öz kütləviliyinə görə üçüncü yeri tuturdu.
Tədricən basketbol [[Azərbaycan]]ın digər [[şəhər]] və [[rayon]]larında inkişaf etdirilməyə başlayır. Komandaların say artımı ilə yanaşı basketbolun texniki və taktiki keyfiyyətləri təkmilləşdirlir, topun səbətə salınmasında yeni–yeni üsullar tədbiq edilməyə başlanır ki, bunlar da basketbol oyunun inkişafa daha böyük meyl etməsinə və nəticə etıbarlı basketbolun estetik baxımdan daha cazibədar formaya yiyəlməsinə səbəb olur. Tədricən fərdi oyundan kollektiv oyun sisteminə keçid prosesi başlayır.<br>
1930-cu ildən başlayaraq müntəzəm olaraq keçirilən [[Zaqafqaziya]] Respublikaları Spartakiadaların proqramına kişilər və qadınlardan ibarət yarışların keçirilməsi proqrama daxil edilir ki, bu da basketbolun [[Zaqafqaziya]]da da geniş inkişaf etməsinə təkan verir, istedadlı [[basketbolçu]]ların hər üç respublikada yetişməsinə imkan yaradırdı.
Sətir 36:
1936-cı il [[SSRİ]] birinciliydə birinci qrupda çıxış edən qadınlardan ibarət seçmə komandamız ilkin yarışlarda [[Gürcüstan milli basketbol komandası|Gürcüstanın seçmə komandasına]] 41:20, [[Belarusiya]]ya 30:16, [[Xarkov]]a 23:3, [[Sverdlovsk]] şəhərinin seçmə komandasına 28:14 və [[Kiyev]] komandasına 25:17 hesabı ilə qalib gələrək turnirin üçüncü yerinə sahib olaraq, mükafatçılar sırasına daxil olur.<ref>[http://basketball.az/basketbolun-tarixi/ Azərbaycanda basketbolun inkişaf tarixi]</ref>
 
== [[Avropa]]daAvropada ==
[[Fayl:David Patten.JPG|200px|thumb|Basketbolda smatç]]Basketbolun Avropadakı ilk sınağı, 1893-cü ildə Parisin Trevis küçəsindəki köhnə bir gimnastika salonunda edilmişdir. Daha sonraları, xüsusilə [[Birinci dünya müharibəsi]] əsnasında, basketbolun Avropada yayılmasında amerikalı əsgərlərin böyük təsiri olmuşdur. Sürətlə inkişaf göstərən basketbol beləcə Avropada ən yayılmış idmanlar arasında yerini almışdır. Amerika, 1897-ci ildə kişilər, ardından 1900-cü ildə qadınlar arasında ilk milli basketbol çempionatlarını təşkil edərək, bu idmanı ölkə diametrində məşhur hala gətirmişdir. Amerikalılar milli idman olaraq mənimsədikləri basketbolu, 1904 Sent Luiz Olimpiya Oyunlarında klub komanda arasında matçlar təşkil edərək, Olimpiya Oyunlarına qatılan bütün ölkələrə tanıtmışlar. 1905-ci ildə dünyanın ən böyük idman salonlarından Nyu York Madison Skver Qarden, qapılarını basketbola açmışdır.
 
== [[Asiya]]daAsiyada ==
[[Uzaq şərqdŞərq|Uzaq şərq]]<nowiki/>ə də 1913-cü ildən etibarən qarşılaşmalarbasketbol oyunları edilməyəkeçirilməyə başlanmışdır. Beləcə bu oyun bir neçə il içində [[Kanada]], [[Fransa]], [[İngiltərə]], [[Avstraliya]], [[Çin]] və [[Hindistan]] başda olmaqla, bütün dünya ölkələrində sürətlə yayılmış, xüsusilə böyük şəhərlərdəki geniş idman sahələrində edilən universitetlər arası qarşılaşmaların, basketbolun baxımlı idman növü olaraq yayılmasında əhəmiyyətli rolu olmuşdur. Beynəlxalq Həvəskar Basketbol Federasiyası ([[FIBA]]), beynəlxalq qarşılaşmaları idarə etmək məqsədi ilə, 20 İyun 1932-də İsveçrənin [[Cenevrə]] şəhərində [[İsveçrə]], [[Yunanıstan]], [[İtaliya]], [[Portuqaliya]], [[Argentina]], [[Rumıniya]] və [[Çexoslovakiya]] Basketbol Federasiyalarının əməkdaşlığı ilə yaradılmışdır. FIBA hər dörd ildə bir, [[Olimpiya Oyunları]]nın təşkil edildiyi şəhərdə toplanaraq, basketbolu daha cazibədar hala gətirmək üçün lazımlı qaydada dəyişikliklərini etməkdədir.
 
Avropa Basketbol Çempionatı 1935-ci ildə başlamış, 2 ildə bir təşkil edilməkdədir. Həvəskar bir idman növü olaraq basketbol, ilk dəfə 1936-da Berlində təşkil edilən Olimpiya Oyunlarına daxil edilmişdir. 1951-ci ildə başlayan Kişilər arasında Dünya çempionatını 1953-də Qadınlar arasında Dünya Çempionatı izləmiş, Olimpiya Oyunlarına basketbol növündә qadınlar ilk dəfə 1976-da qatılmışlar. Avropa liqası isə 1995–96 mövsümündə başlamışdır.