Kök (orqan): Redaktələr arasındakı fərq

Kökün ucunda əksərən kök üsküyü və mikoriza olur. Kök həmişə morfoloji ucdan böyüyür və endogen budaqlanma (daxilindəiçdə törəmə), xüsusiyyətinəözəlliyi malikdirvardır.

[[Otlar]], [[kollar]] və [[ağaclar]] '''kök''' sisteminə malikdiryiyədir. Kök, bitkinin əsas orqanlarından biridir. Kökün əsas vəzifələrindən (funksiyalarından) biri, bitkini torpağa bərkitmək və torpaqdakı suyu, eləcə də mineral maddələri sormaqdır. Çox vaxt Kök, ehtiyat qida maddəsi toplanan orqana da çevrilir. Üzvi maddələrin yaradılmasında və vegetativ çoxalma prosesində də kök iştirak edir.

Bitkinin bütün kökləri onun kök sistemini təşkil ediryaradır.

Quruluşuna və inkişaf xüsusiyyətlərinəözəlliklərinə görə '''iki cür kök sistemi''' müəyyən edilirvardır:

Mil kök əsas kökdən, yəni rüşeym kökcüyündən inkişafbaşlanğıc ediralır. Əsas kök milə oxşayır. Buna görə də əsas kökü yaxşı inkişaf etmişböyümüş bitkilərin kök sisteminə mil köklər deyılır.

Mil kök sistemində əsas kök yaxşı inkişaf etməkIə sürətlə böyüyür, torpağın dərinliyinə doğru uzanır. Özündən yanlara çoxlu şaxələrqollar verərək, geniş kök toru(şəbəkəsi) yaradır. Əsas kökdən yanlara inkişafdoğru edənböyüyən köklər yan köklər adlanır. Onlar da, öz növbəsində, xırdabalaca, nazikincə kökcüklərə şaxələnirbölünür. Beləliklə, torpağın hər tərəfinəyanına yayılan çoxlu nazikincə köklər əmələ gəliryaranır. Üzüm bitkisinin (tənəyin) əsasana kökü torpağın dərin qatlarına gedərək, oradaki rütubətdən istifadə edirişlədir, bərk süxur və nazik daşlarla qarşılaşdıqda isə, xüsusiözəl turşu ifraz edir. 0, bərk süxuru dağıdır, daşı deşir, torpağın dərinliyinə gedir. Köklər şaxələnərəkbölünərək əsasana kökdən bir neçə metr yanlara uzanan yan kökləri əmələ gətiriryaradır. Üzüm bitkisinin bu xüsusiyyətindənözəlliyindən iətifadə olunaraqişlədilərək, respublikanın bəzi rayonlarında dəmyə şəraitində üzümçülüyü inkişaf etdirmək mümkün olmuşduryaxşılaşdırılmışdır.

Azərbaycanın düzən rayonlarındabölgələrində yayılmış dəvətikanı adlanan ot bitkisinin mil kökü hətta 15-20 m-ə qədər, pambığın kökü 1,5-2 m, qarayoncanın kökü 3,5 m, xiyarın kökü isə 0,4-0,6 m-ə qədər torpağın dərinliyinə keçir. XüsusiləÖzəlliklə ağacların kökü daha yaxşı inkişaf ediryetkinləşir. Məsələn, yaşlı alma ağacının kökü bitkinin gövdəsindən 15 m-ə qədər yanlara yayılır və 3-4 m dərinliyə gedir.

Kök uc hissəsibölgəsi ilə böyüyür. Əgər kökün ucunu qırsaq, onun uzununa böyüməsi dayanar. Bu zaman yan və əlavə köklər daha yaxşı inkişaf edərböyüyət və torpağın ən münbityararlı olan yuxarı qatında yayılar. Buna görə də şitillər əkilən zamanəkilərkən onların uclarını vurmaq lazımdırgərəkdir.