Vikipediya

Monizm: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
ref
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Monizm'''({{dil-el|monos}} — bir, vahid) — bütün mövcudatın əsasının bir başlanğıcdan ibarət olmasını qəbul edən fəlsəfi təlim. Həm materialist, həm də idealist monizm mövcuddur. Materialistlərə görə, dünyanın başlanğıcı, əsası materiyadır. İdealistlər isə ruhu, ideyanı bütün hadisələrin vahid başlanğıcı hesab edirlər. İdealist monizmin ən ardıcıl forması Hegel fəlsəfəsidir. Dünyanı maddi, bütün hadisələri isə hərəkətdə olan materiyanın müxtəlif növləri hesab edən dialektik materializm üçün ardıcıl materialist monizm xarakterikdir. Elmi materialist monizm dialektik materializm üçün səciyyəvidir. Marksizm fəlsəfəsində monizm ictimai hadisələrə də şamil edilir.
{{vikiləşdirmək}}
 
Fəlsəfi monizmin problemi maddi və ideal başlanğıcların qarşılıqlı münasibətlərini anlamaqdır. Bu isə fəlsəfənin əsas məsələsinin materialist, yaxud idealist mövqedən həllində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. <ref>{{ASE|7|50|Monizm}}</ref>
'''Monizm'''<ref>{{ASE|7|50|Monizm}}</ref> (yun. monos-vahid) — bütün mövcudatın əsasında bir başlanğıcın dayandığını qəbul edən fəlsəfi təlim. Materialistlər materiyanı aləmin başlanğıcı, əsası hesab edir. İdealistlərə görə bütün hadisələrin vahid başlanğıcı ruhdur, ideyadır və s. İdealist Monizmin ən ardıcıl cərəyanı Hegelin fəlsəfəsidir. Monizmin əksini dualizm təşkil edir. Monizm mütləq olaraq iki cür maddə olduğunu iddia edən dualizmdən və mütləq olaraq bir neçə cür maddə olduğunu iddia edən pluralizmdən fərqlənir. Fəlsəfənin əsasında duran təklik-çoxluq probleminə çoxluğun da əslində tək ola biləcəyi görüşünü gətirmişdir.Ümumilikdə monizmin panteizm, panenteizm ilə əlaqəli olduğu düşünülür. Bundan əlavə, saltçiliq (absolutizm) və monad da monizmlə əlaqəlidir. İlk təmsilçisi Parmenides sayılır. Pifaqor da monist olmuşdur. "Bir" sayı Pifaqora görə mütləq və müqəddəsdir.{{Mənbəsiz}}
 
== İstinadlar ==
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Monizm"