Malazgird döyüşü: Redaktələr arasındakı fərq

Bizans ordusundakı muzdluların və hərbi mükəlləfiyyətlə orduya cəlb edilmiş döyüşçülərin əksəriyyətinin döyüşdən tez bir zamanda qaçıb canlarını xilas etməsinə görə, məğlubiyyət qərbi və şərqi taqmatalardan toplanılmış döyüşçülərə baha başa gəldi.<ref name="Norwich240"/> Malazgirddəki döyüşün nəticələri Bizans üçün fəlakət demək idi. Döyüşün nəticəsi siyasi və iqtisadi böhrana gətirib çıxardı və [[Bizans imperiyası|Bizans]]<nowiki/>ın öz sərhədlərini müdafiə etməsini daha da çətinləşdirdi.<ref name="Norwich241">{{cite book |last=Norwich|first=John Julius|title=A Short History of Byzantium|url=https://archive.org/details/shorthistoryofby00norw|location=New York|publisher= Vintage Books|year=1997|pages=[https://archive.org/details/shorthistoryofby00norw/page/241 241] |isbn=0-679-45088-2}}</ref> Bu, türklərin mərkəzi Anadoluya[[Kiçik doğruAsiya|Anadolu]]<nowiki/>ya daxil olmalarına səbəb oldu — 1080-ci ildə artıq Səlcuq türkləri 78.000 kvadrat kilometr ərazini ələ keçirmişdilər. Bizansın özünə gəlməsi 30 ilə başa gəldi və I Aleksius (1081–1118) Bizansda[[Bizans imperiyası|Bizans]]<nowiki/>da sabitliyi bərpa edə bildi. Tarixçi Tomas Asbridc yazır ki, ''"1071-ci ildə Malazgird döyüşündə səlcuqlular imperiya ordusunu Kiçik Asiyanın şərqində darmadağın etdilər, tarixçilər bunu yunanlar üçün faciəvi geriləmə olaraq hesab etməsələr də, hər bir halda bu acıverici bir geriləmə idi"''.<ref>Thomas S. Asbridge ''The Crusades'' (2010) p 27</ref> Həmçinin bu birinci və sonuncu hal idi ki, Bizans imperatoru [[müsəlman]] komandanın əsiri olurdu.

1068-ci ildə IV Diogen hakimiyyəti ələ aldı və bəzi sürətli hərbi islahatlardan sonra Manuel Komnenosu (I İsaak Komneneosun qardaşı oğlu) ekspedisiyanın komandanı təyin edərək Səlcuqlular əleyhinə göndərdi. Manuel [[Mənbic|Hierapolis Bambis]]i ələ keçirdi və İkoniuma olan türk hücumunun qarşısını əks-hücumla aldı, lakin sonradan sultan[[Alp Arslan|Sultan Alp ArslanınArslan]]<nowiki/>ın komandanlıq etdiyi səlcuqlular tərəfindən məğlub edildi.<ref name="Grant77" /> Manuel əsir götürüldü. Alp Arslan qazandığı uğura baxmayaraq, tez bir vaxtda sülh imzalamaq istəyirdi. Çünki o, özünün əsas düşməni kimi [[Misir]] [[Fatimilər xilafəti|Fatimilər]]<nowiki/>ini görürdü və digər dövlətlər münasibətləri pisləşdirməyi arzulamırdı. 1069-cu ildə Bizansla razılaşma imzalandı.<ref name="Markham" />

1071-ci ilin fevralında IV Roman öz elçilərini [[Alp Arslan]]<nowiki/>ın yanına göndərərək 1069-cu il müqaviləsini yeniləməyi təklif etdi və şimal cinahını hücuma qarşı qorumağa çalışan Alp Arslan bununla razılaşdı. Edessanın mühasirəsini dayandıran Alp Arslan qüvvələrini Fatimilər tərəfindən idarə olunan [[Hələb]]<nowiki/>ə yönəltdi. Sülh danışıqları sadəcə aldatmacaaldatma məqsədli idi, Roman bundan istifadə edərək böyük bir ordu ilə Səlcuqlularınsəlcuqluların cavabını gözləmədən Şərqi Anadoluya doğru yürüşə başlamışdı.<ref name="Markham" />

[[Kiçik Asiya]]<nowiki/>nı keçmək üçün olan yürüş uzun və əziyyətli idi. Bu yürüş boyunca ordu ilə yanaşı özü üçün, lüks yüklər daşıtdıran IV Roman özünü ordusuna sevdirə bilmədi. Həmçinin yerli əhali onun frank muzdlu əsgərlərinin yağmalarına məruz qaldı. IV Roman onlardan bəzilərini ordudan qovmağa məcbur oldu. Bizans ordusu [[Sivas|Sebasteiada]] [[Qızılirmaq|Qızılırmaq çayı]] sahilində istirahət edərək, 1071-ci ilin iyununda [[Ərzurum|Theodosiopolis]]a çatdı. Burada IV Romanın bəzi generalları yürüşü Səlcuqlu ərazilərinə doğru davam etdirməyi və Alp Arslanı hazırlıqsız tutmağı yaxalamağı təklif etdilər. Digər bir qrup general isə burada qalmağı və möhkəmlənməyi təklif etdilər. Sonda yürüşün davam etdirilməsi qərara alındı.<ref>{{Harvnb|Hillenbrand|2007|pp=7–8}}</ref>

IV Roman öz generalı olan Jozef Tarçaniotesə nizami ordunun bir hissəsini, Varyaq Qvardiyasını, [[Peçeneqlər|peçeneqləri]] və [[franklar]]<nowiki/>i verərək Xilatı ələ keçirməyə göndərdi. IV Romanın özü isə yerdə qalan qoşunla Malazgirdə doğru irəlilədi. Qoşun elə bölünmüşdü ki, hər iki tərəfə təxminən 20.000 döyüşçü düşmüşdü. Tarçonioteslə göndərilmiş ordunun taleyi barədə dəqiq məlumat yoxdur. Bizans mənbələri bu barədə heç nə deməsələr də, müsəlman mənbələri [[Alp Arslan]]<nowiki/>ın bu ordunu darmadağın etdiyini bildirirlər. Mixail Attaliat isə, general Tarçoniotesin Alp Arslanın gözləri qarşısında döyüşdən qaçdığını yazır. Hər bir halda, IV Romanın ordusu planladığı 40.000-lik ordudan iki qat daha az oldu.<ref name="Haldon180b" />