Çin: Redaktələr arasındakı fərq

Şimali Çin ovalığı ərazisindən keçən [[Sarı çay]] hövzəsi insanlar tərəfindən ilk dəfə məskunlaşmış yerlərdən biri hesab olunur. Eramızdan əvvəl 21-ci əsrdən etibarən minilliklər boyunca [[Çin tarixi|Çin]] yarım əfsanəvi [[Sya sülaləsi]] və digər irsi monarxiyalar və xanədanlıqlar tərəfindən idarə olunmuşdur. Eramızdan əvvəl 3-cü əsrdə [[Tsin sülaləsi]] digər xanədanlıqlara qalib gələrək vahid [[Çin]] imperiyasının əsasını qoymuşdur. Onların ardınca hakimiyyətə gələn və eramızdan əvvəl 206-cı ildən eramızın 220-ci ilinə qədər ölkəni idarə edən [[Han sülaləsi]]nin zamanında [[kağız]] və [[kompas]] kəşf olunmuş, kənd təsərrüfatı və tibb sahələrində irəliləyiş qeydə alınmışdır. [[Tan sülaləsi]]nin hakimiyyəti dövründə (618–907) isə [[barıt]] və çap etmənin kəşf olunması nəticəsində Dörd böyük ixtira tamamlandı. Tan mədəniyyəti [[Böyük İpək yolu]] sayəsində [[Mesopotamiya]] və [[Afrika buynuzu]]na qədər geniş ərazilərə yayılmışdır. 1912-ci ildə baş vermiş Tsinxai inqilabı nəticəsində xanədanlıq hakimiyyətinə son qoyuldu və [[Tzin sülaləsi]] hakimiyyətdən düşdü. Çin vətəndaş müharibəsi 1949-cu ildə ölkənin parçalanması ilə nəticələndi. Ölkənin qitə hissəsində [[Çin Kommunist Partiyası]]nın rəhbərliyi ilə [[Çin Xalq RespublikasınınRespublikası]]nın qurulduğu bir vaxtda [[Tayvan]] adasında [[Homindan partiyası]]nın rəhbərliyi altında [[Çin Respublikası]]nın yaradıldığı elan olundu. Hal-hazırda da Çin Xalq Respublikası və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən məhdud səviyyədə tanınmış Çin Respublikası arasındakı münaqişə davam edir.

Cənubdan Sakit Okeanın Cənubi Çin və Şərqdən Sarı və Şərqi Çin dənizlərinin suları ilə əhatələnmişdir. Okeanda yerləşən 5000-dən artıq adalar da Çinə aiddir. Onun sərhədinin ümumi uzunluğu isə 14 500 km-dən az deyildir. [[Çin Xalq Respublikası|Çin]] dünyasının 15-ə qədər dövləti və ərazisi ilə sərhədə malikdir. Ölkənin ərazisi şərqdən-qərbə 5700 km, şimaldan cənuba doğru 3600 km məsafə uzanmışdır. Çin Xalq Respublikası ərazisinin nəhəng ölçüyə malik olması, böyük refionda mərəkəzi nöqteyi, dünya Okeanına açıqlığı geosiyası vəziyyətinin əlverişli olmasına dəlalət edir.

Kənd təsərrüfatı üçün təbii şərait ilk əvvəl ölkənin relyef və iqlim xüsusiyyətlərilə müəyyən edilir. Təbii şəraitə görə ölkənin qərbi və şərqi arasında olduqca böyük fərqlər var. Çinin dənizkənarı hissəsi, şimal-şərqindəki ovalıqlar, təpəli düzənliklər və maili alçaq dağ yamacları mülayim iqlim [[kənd təsərrüfatı]] üçün daha əlverişlidir. Qərbin dağlıq relyefi ([[Tyan-Şan|Tyanşan]], [[Himalay]], [[Kunlun dağları|Kunlun]], [[Tibet]]), yarımsəhra və səhraları ([[Təklə-Məkan]]), kəskin kontinental iqlimi, yağıntının azlığı kənd təsərrüfatının (xüsusilə əkinçiliyin) inkişafını xeyli çətinləşdirir. Çin ərazisinin 90%-dən çoxu [[Şimal yarımkürəsi]]nin mülayim qurşağında və yalnız ucqar cənubu subtropik qurşaqda yerləşir. Şərq hissəsində [[Musson|musson iqlimdir]]. Buna görə də əkinçilik bir çox ərazilərdə süni suvarma tələb edir. Kənd təsərrüfatı [[Çin iqtisadiyyatı]]nın mühüm sahəsidir. Bu sahə nəinki 1 milyarddan artıq əhalini ərzaq məhsulları ilə, yeyinti və yüngül sənaye sahələrinin xammal ilə təmin edir, hətta bəzi məhsullarını ixrac da edə bilir. 80-ci illərdən başlayaraq kənd təsərrüfatında [[Xalq kommunası]] adlanan tipdən ailə icarədarlığı sisteminə keçid bu sahədə məhsul istehsalının xeyli artmasına səbəb olmuşdur. Kənd təsərrüfatının başlıca sahəsi əkinçilikdir. Taxıl bitkiləri ümumi əkin sahələrinin 4/5 hissəsini tutur. Çinlilərin qidasında mühüm rol oynayan [[çəltik]] başlıca olaraq ölkənin cənubunda və [[Yanszı]] vadisində yetişdirilir. Çində çəltik samanından yem kimi heyvandarlıq və quşçuluqda, kağız, həsir, ip və s. hazırlanmasında istifadə olunur. [[Su]] ilə örtülmüş çəltik sahələrində balıq yetişdirilir. Buğda Çin düzənliyində, [[Xuanxe]] hövzəsində, pambıq [[Xuanxe]] hövzəsində, çay ölkənin cənub-şərqində və cənubunda becərilir. Təbii şəraiti imkan verən hər yerdə [[kartof]], [[batat]], tərəvəz, meyvə və tütün becərilir. Kənd təsərrüfatı məhsullarının 60%-i ölkənin şərqində istehsal edilir.