Vikipediya

Qədim Misir təqvimi: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k →‎top: düzenleme using AWB
Çox təşəkkür edirəm sizə
Teqlər: Geri qaytarıldı İstinad etiketləri silindi Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 1:
Qədimdə insan bir insan idi napim bane
{{Təqvimlər}}
[[Şəkil:Senenmut-Grab.JPG|thumb|300px|[[Senenmut]]un qəbirinin üstündəki yazı - Qədim Misir təqvimi]]
'''Qədim Misir təqvimi''' — adından göründüyü kimi Misirdə tərtib edilmiş ən qədim təqvimlərdən biri. Bu təqvimə əsasən il 3 mövsümdən hər mövsm isə 4 aydan ibarətdir.
* Daşqınlar mövsümü [[Axet]];
Qədim* misirlilərMəhsul mövsümləri kənd təsərüfat işlərinə və təbiət hadisələrinə görə adlandırılmışdırlar. Adətən "Oyanış" ("əkin") mösümündə şumlama, əkin işləri, "Quraqlıq" ("yığım") mövsümündə məhsulun yığımı aparılırdı, "Daşqın" mövsümündəmövsümü [[Nil]] çayı nehrindən çıxar və ətraf əraziləri su basardı. Təqvimə görə ər ay 30 gündən, il isə 360 gündən ibarət olsa da qədim misirlilər ilin həqiqətdə 365 gündən ibarət olduğunu da bilirdilər. Bu məqsədlə qalan 5 günü onlar ilin son ayına əlavə etmişdilər. Bu günlər {{Lang-egy|Hrj.w-rnp.t}} - Herui-renpet adlandırılırdı ki, mənası ildən kənar ya il üstü günlər deməkdir. Bu günlərin hər biri tanrılar: [[Osiris]], [[Hor]], [[Set]], [[İsida]], [[Neftida]]nın doğum günləri sayılırdı. Bəzən təqvimdə ilk ayı tepi ({{Lang-egy|tpj}} - "birinci"), sonuncu ayı isə arki ({{Lang-egy|arky}} - "sonuncu") adlandırılırdı. [[Qədim padşahlıq (Misir)|Qədim padşahlıq]] dövründən etibarən, ilk hökmdardan başlanaraq təqvim tərtibini tapmışdır. Rəsmi sənədlərdə tarix aşağıdakı sxem üzrə göstərilmişdir. ▼
* Məhsul mövsümü [[Peret]]
* Qızmar mösvüm [[Şemu]]
 
▲Qədim misirlilər mövsümləri kənd təsərüfat işlərinə və təbiət hadisələrinə görə adlandırılmışdırlar. Adətən "Oyanış" ("əkin") mösümündə şumlama, əkin işləri, "Quraqlıq" ("yığım") mövsümündə məhsulun yığımı aparılırdı, "Daşqın" mövsümündə [[Nil]] çayı nehrindən çıxar və ətraf əraziləri su basardı. Təqvimə görə ər ay 30 gündən, il isə 360 gündən ibarət olsa da qədim misirlilər ilin həqiqətdə 365 gündən ibarət olduğunu da bilirdilər. Bu məqsədlə qalan 5 günü onlar ilin son ayına əlavə etmişdilər. Bu günlər {{Lang-egy|Hrj.w-rnp.t}} - Herui-renpet adlandırılırdı ki, mənası ildən kənar ya il üstü günlər deməkdir. Bu günlərin hər biri tanrılar: [[Osiris]], [[Hor]], [[Set]], [[İsida]], [[Neftida]]nın doğum günləri sayılırdı. Bəzən təqvimdə ilk ayı tepi ({{Lang-egy|tpj}} - "birinci"), sonuncu ayı isə arki ({{Lang-egy|arky}} - "sonuncu") adlandırılırdı. [[Qədim padşahlıq (Misir)|Qədim padşahlıq]] dövründən etibarən, ilk hökmdardan başlanaraq təqvim tərtibini tapmışdır. Rəsmi sənədlərdə tarix aşağıdakı sxem üzrə göstərilmişdir.
1) "Hökmranlıq ili" ({{Lang-egy|rnpt-Hsb}} ) və ilin nömrəsi; 2) ayın işarəsi və mövsüm üzrə nömrəsi; 3) mövsümün adı; 4) günün işarəsi və sıra nömrəsi; 5) "hökmdarın hər iki məmləkəti idarəetmə tarixi" ({{Lang-egy|xr Hm n nswt-bjt}}); 6) [[Kartuş (heroqlif)|Kartuşda]] [[taxt-tac adı]].
<br />''Misal:''<br />
Sətir 15 ⟶ 12:
 
{| class="standard" border="1" frame="box" align="center"
|- ▼
|- background:"#FFE39B"
|colspan="5" align=center style="background:#FFE39B"|'''Qədim Misir təqvimindəki mövsüm və ayların [[Qriqori təqvimi]]ndə yeri''' <ref>Jean Meeus: ''Astronomische Algorithmen - Anwendungen für Ephemeris Tool 4,5 -'', Barth, Leipzig 2000 für: ''Ephemeris Tool 4,5 nach Jean Meeus, Umrechnungsprogramm, 2001''.</ref>
|-style="background:#FFE39B"
!Mövsümlər
!Ayların adları <br />([[Ay təqvimi]])
!Tarix: [[Elefantina]]
!Tarix: [[Nil vadisi]]
▲|-
| bgcolor="#BAAAB" colspan="4"| '''[[Axet]] (Daşqınlar)'''
|- bgcolor="#f5f5f5"
| I Axet
|1. [[Vepet-renpet]]
|5 iyun
|19 iyun
Sətir 90 ⟶ 76:
|-
|}
 
== İstinadlar ==
<references/>
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Qədim_Misir_təqvimi"