15:50, 9 dekabr 2021 tarixindəki versiya redaktə Burocan (müzakirə \| töhfələr) Avtopatrullar, Təcrübəli istifadəçilər 16.005 redaktə k 185.30.88.201 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq NguoiDungKhongDinhDanh tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma ← Əvvəlki redaktə		15:51, 9 dekabr 2021 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Burocan (müzakirə \| töhfələr) Avtopatrullar, Təcrübəli istifadəçilər 16.005 redaktə Redaktənin izahı yoxdur Sonrakı redaktə →
Sətir 1: [[Şəkil:Maragheh observatory.JPG\|right\|thumb\|250px\|Marağa rəsədxanası]] '''Marağa rəsədxanası''' — Qədim Şərqin ilk və ən mükəmməl rəsədxanası. ~~İranın~~[[Güney Azərbaycan]]ın [[Marağa]] şəhərində yerləşən rəsədxana [[1259]]–cu ildə yaradılmışdır. <ref>[http://guneyazerbaycan4.blogspot.com/2012/10/maraga-rsdxanas.html Marağa rəsədxanası] </ref> <ref>~~{{Cite web \|title=Şərqdə astranomiya elminin inkişafında böyük rol oynamış Marağa rəsədxanası \|url=~~[http://kitabklubu.az/index.php?newsid=548 ~~\|access-date=2013-12-12~~Şərqdə ~~\|archive-date=2014-04-28~~astranomiya ~~\|archive-url=https://web.archive.org/web/20140428191318/http://kitabklubu.az/index.php?newsid=548~~elminin ~~\|url-status=dead~~inkişafında böyük rol oynamış Marağa rəsədxanası] }}</ref> == ~~Mama~~Tarixi == Keçmiş əsrlərin yadigarı, dünyanın hər ~~dode~~zaman diqqət mərkəzində olan Marağa rəsədxanası 1259-~~1271~~1261-ci ildə yaradılmışdır. Rəsədxana [[Misir]]<nowiki/>dən [[Çin Xalq Respublikası\|Çin]]ə qədər geniş bir ərazinin görkəmli alimlərini öz ətrafına toplayaraq, həmin dövrün bütün elmləri ilə məşğul olduğu üçün, bir növ akademiyanı əvəz edirdi. Rəsədxana haqqında məlumat verən əsərlərdə qeyd olunduğuna görə, onun memarı Fəxrələddin Əhməd ibn Osman Mərağeyi olmuşdur. Həmin dövrdə rəsədxanada planetlərin şəkilləri, dairələr, 12 bürcün təsviri, yer üzünün, adalar və dənizlərin xəritəsi, coğrafi en və uzunluq ölçülərinin olduğu müəyyənləşdirilmişdir. Təxminən 52 il fəaliyyət göstərən Marağa rəsədxanası 600 ildən sonra, XIX əsrin ortalarında tədqiq olunmağa başlanılmışdır. Rəsədxanada işləmiş alimlərin sayı haqqında hələlik dəqiq məlumat yoxdur. Lakin “Rövzətüssəfa”nın müəllifi [[Mirxond]], [[Abaqa xan\|Əbqa / Abaqa xan]] tərəfindən [[Nəsirəddin Tusi\|Xacə Nəsirəddin]]<nowiki/>in şagirdlərindən yüz nəfərinin mükafatlandırılması barədə məlumat verir. Marağa rəsədxanasının banisi görkəmli Azərbaycan alimi Nəsirəddin Tusi olmuşdur. [[Nəsirəddin Tusi]] rəsədxana qurmaq haqqında çoxdan fikirləşirdi. Bir ildən də az bir müddətdə o, rəsədxananın tikiləcəyi yeri müəyyənləşdirir, eyni zamanda astronomik cihazlar hazırlayır, müxtəlif şəhərlərdən burada yaradılacaq kitabxana üçün qiymətli kitablar əldə edir və rəsədxanada araşdırmalar aparmaq üçün dünyanın bir çox ölkəsindən alimlər dəvət edir. Tusi özü "Zici-İlxani" (İlxanilərin astronomik cədvəlləri) adlı əsərində bu barədə belə yazır: ''"Hülaku xanın ətraf vilayətlərdən astronomik müşahidələr apara bilən alimləri çağırmağı tələb etdi: [[Dəməşq]]<nowiki/>dən Müvəidəddin Ordini, [[Mosul]]<nowiki/>dan Fəxrəddin Marağayini, [[Tiflis]]<nowiki/>dən Fəxrəddin İxlatini, [[Qəzvin]]dən Nəcməddin Dəbiranini".'' Digər qaynaqlardan isə dövrün ən tanınmış alimlərindən [[Qütbəddin Şirazi]], Şəmsəddin Şirvani, Cəmaləddin əz-Zeydi Buxari, Fao Mun-çi və digərlərinin də Marağa rəsədxanasında çalışdıqları məlum olur. Burada bir məsələyə də toxunmaq maraqlı olardı. Görkəmli Azərbaycan siyasi xadimi və tarixçisi Rəşidəddinin öz salnamələrində yazdığına görə həmin dövrdə Camaəddin Buxariyəyə də [[Pekin]]<nowiki/>də rəsədxana qurmaq tapşırılmışdı. Lakin o, bu tapşırığın öhdəsindən gələ bilmirdi. Nəhayət, [[Çin Xalq Respublikası\|Çin]] alimi Fao Mun-çi ilə birlikdə Marağaya gəlib, Nəsirəddinlə məsləhətləşmələr apardıqdan və rəsədxana tikintisi üçün zəruri olan alətlərin cizgilərini əldə etdikdən sonra Pekində də işlər başa çatdırılır. Sətir 16: Cədvəllər dörd kitabdan ibarətdir. Birinci kitabda yunan, fars, yəhudi, ərəb və türk təqvimləri təsvir olunur və bir təqvimdən digərinə keçməyin qaydaları göstərilirdi. İkinci kitab ulduzların hərəkətinə və onların ekliptik koordinatlarının yerləşməsinə həsr olunub. Elə buradaca sinus və tangenslərin cədvəlləri, habelə 256 məntəqənin yerləşdiyi uzunluq və en dairəsi göstərilir. Nəsirəddin uzunluq dairəsinin ölçüsünü Qrinviçdən 34-35 dərəcə qərbdən götürərək, Cənubi Amerikanın şərq hissəsindən keçirir. Müasir alimlər buna əsaslanaraq, belə bir ehtimal irəli sürürlər ki, o dövrün astronom və coğrafiya mütəxəssisləri hələ Kolumbdan çox-çox qabaq Qərb yarımkürəsində sonralar Amerika adlandırılmış materikin varlığından xəbərdar imişlər. "Cədvəllər"in üçüncü və dördüncü kitabları astrologiya məsələlərinə həsr olunub. Azərbaycanlı alim [[Nəsirəddin Tusi]]nin yaratdığı Marağa rəsədxanası dünya tətbiqi [[astronomiya]] elminin inkişafında müstəsna rol oynamışdır.<ref>~~{{Cite web \|title=Marağa rəsədxanası \|url=~~[http://www.azerbaijan.az/_News/maraga/text_a.html ~~\|access-date=2013-12-12~~ ~~\|archive-date=2015-11-28~~Marağa ~~\|archive-url=https://web.archive.org/web/20151128062141/http://www.azerbaijan.az/_News/maraga/text_a.html \|url-status=dead }}~~rəsədxanası]</ref> == İstinadlar == <references/> ~~{{İstinad siyahısı}}~~ {{Marağanın görməli yerləri}}

Marağa rəsədxanası: Redaktələr arasındakı fərq