Türbə: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
185.30.90.7 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 6239246 nömrəli redaktə geri qaytarıldı Teq: Geri qaytarma |
|||
Sətir 1:
'''Türbə''' – görkəmli müsəlman alimlərinin, vəliəhdlərin, hökmdar və hökmdar ailəsi üzvlərinin, əmirlərin, vəzir və hərbi rəhbərlərin qəbirləri üzərində ucaldılan, üzəri xüsusi qübbələrlə örtülmüş tikili. Tanınmış İslam mütəffəkirlərinin üstü açıq olan məzarlarına da onlara hörmət əlaməti olaraq türbə deyilir. Türbələr camaat tərəfindən ziyarətgaha çevrilir.
[[
[[
Bütövlükdə türbə anlayışı [[İslam]] təliminə ziddir və İslam ölkələrində türbə tikintisinin çox geniş yayılması, başlıca olaraq əsgi [[türklər|türk]] gələnəklərinin bu regionun xatirə memarlığına yönəldici təsir göstərməsi ilə bağlıdır.
Sətir 15:
Tabutu sarayın içərisində yerləşdirdilər."</poem>
"Yeraltı sarayda" belə dəfn mərasimi əbədi yeraltı həyat haqqında əski türk anlayışları ilə bağlı olub, sərdabə içərisində əlverişli,
Deyilməlidir ki, müsəlmanlıq çağının türk hökmdarları monumental xatirə tikililərinin inşaatına çox ciddi yanaşırdılar. XII yüzildə [[Sultan Səncər|Böyük Səlcuq Sultanı Səncər]] sağ ikən paytaxtı [[Mərv]]də özünə əzəmətli bir türbə tikdirir və onu ''"gələcək yaşayışın evi"'' adlandırır. [[Hülakülər|Elxani]] hökmdarlarından [[Qazan xan]] XIII yüzilin sonunda [[Təbriz]]də, [[Olcaytu xan]] isə [[Sultaniyyə]]də öncədəb özləri üçün [[Olcaytu Xudabəndə türbəsi|azman türbələr]] ucaltmışlar. XIV yüzildə [[Əmir Teymur]] deyirdi ki, ''"xoşbəxt o kəsdir ki, içərisinə girməzdən öncə özünə türbə hazırlayır."'' XIII əsrin mütəfəkkir türk şairi [[Mövlana Cəlaləddin Rumi]] öz ardıcıllarına vəsiyyət etmişdi: ''"Bizim türbələrimizi elə uca tikin ki, onlar hər yerdən görünsün."'' Bu xatirə tikililərinin türkcə orijinal adı – türbət sözünün də anlamı "duran (daimi) ev" deməkdir. ("Tu / u / r" – duran – dayanan, "bet / d" – bina, xatirə binası, ev)
Bəllidir ki, insanın əski məqbərələri yaşayış evi obrazına yaxın olmuşdur. Ona görə təəccüblü deyil ki, qədim türklərin qəbirüstü tikililərinin müəyyən tipi yeraltı hissəsində qaradamı, yerüstü hissəsində isə biçimcə yurtanı –
İstər şərq, istərsə də qərb səyyahları türk ellərinin [[kurqan]]abənzər çadırabənzər qəbirüstü tikililəri haqqında məlumatlar vermişlər. Onlardan [[İbn Fədlan]]ın X yüzilin başlanğıcında Qərbi Türküstanda yaşayan [[Oğuzlar|oğuz türkləri]]nin dəfn mərasimi haqqında olan məlumatıdır. O yazmışdı: ''"Əgər onlardan adam ölübsə, onun üçün evəbənzər, böyük bir qəbir
Oğuz türklərinin bu ikiqatlı xatirə binaları dəfn tikililərinin türk tiplərinin təkamülü nəticəsində yaranmış, habelə özündə kurqanabənzər (qaradamabənzər) və yurtabənzər qəbirüstü tikililərin gələnəklərini birləşdirmişdi. Elə bu xatirə tikililəri qülləvari türbələrin prototipi – örnəyi olmuşdur. Onların müsəlman dünyasında əsas yayıcıları [[Səlcuqlular]] olmuşlar.
Sətir 31:
== Həmçinin bax ==
* [[Günbəz]]
[[Kateqoriya:Türbələr| ]]
| |||